ماده مخدر چيست
نوعي ماده ي روانگردان است كه روي مغز انسان اثر مي گذارد و خلق و خو، فرايندهاي رفتاري و تفكر را تغيير مي دهد.

انواع مخدرها
از انواع مواد مخدر، كافئين، حشيش، هروئين، ترياك، شيره، آمفتامين ها، مرفين، كدئين، گراس، ماري جوانا، كوكائين، كراك، الكل و غيره را مي توان نام برد.

اثرات مواد مختلف
الكل: بي قيدي، عدم تعادل، كندي زمان واكنش به محرك هاي محيطي، خشونت و تكلم بريده بريده است.
حشيش: اثر كوتاه مدت آن عبارتند از: سرخوشي، حرافي، خنده ي زياد، عدم تعادل و تمركز، از دست دادن كنترل، چشمان پف كرده، اضطراب، افزايش اشتها، خشك شدن گلو و دهان و در دراز مدت: ابتلا به بيماري دستگاه تنفس، كاهش توانايي يادگيري و كاهش قدرت حافظه، كاهش انگيزه در مطالعه و كار مي باشد.
هرويين: اثر كوتاه آن: سرخوشي، رهايي از درد، احساس تندرستي، تهوع، استفراغ، يبوست، خواب آلودگي است. اثر بلند مدت آن: كاهش ميل جنسي در مردان، ناتوانايي جنسي در زنان و افزايش ابتلا به ايدز مي باشد.
ترياك و شيره سوخته: تغييرات رفتاري يا رواني سرخوشي و سپس بي تفاوتي، كج خلقي و پرخاشگري، بي قراري يا كندي رواني حركتي، كاهش احساس درد، خارش، خشكي دهان، تهوع واستفراغ، احساس
سنگيني در دست و پا، انقباض مردمك چشم ها، كاهش فشارخون، اختلال در عملكرد شغلي و اجتماعي، افزايش اشتها، افسردگي، توهم و هذيان مي باشد.
آمفتامين ها: سرخوشي، احساس تندرستي، افزايش فشارخون و ضربان قلب، تعريق، دندان قروچه، انقباض فك ها، تهوع و اضطراب است و در دراز مدت: احساس رخوت و خواب آلودگي، تار شدن ديد، آشفتگي ذهني،از دست دادن حافظه، تكلم بريده بريده و كاهش ميل جنسي مي باشد.

علل تمايل به مواد مخدر
افراد به علل زيادي مواد مصرف مي كنند كه مهمترين آن رسيدن به " احساس بهتر" است.  عواملي مانند بدي وضعيت اقتصادي، نزاع هاي خانوادگي، عدم سختگيري والدين نسبت به مواد مخدر و مشكلات رفتاري  هيجاني باعث افزايش تمايل به مواد  مخدر مي باشد.

درمان اعتياد
درمان اعتياد شامل: انتخاب يك روش سم زدايي همراه با درمان جامع رواني، اجتماعي، زيستي، درمان نگه دارنده طولاني مدت و پيگيري درمان است.

توصيه هاي لازم به بيماران در حال ترك
- در دوره ي ترك استراحت كافي، تغذيه ي مناسب همراه با تفريح و شوخ طبعي، خنده، ورزش هاي سبك و شاد مانند: شنا، پياده روي و دوچرخه سواري داشته باشيد.
- تغذيه مناسب ( مصرف عسل، موز، شيريني جات، نوشابه هاي  بدون  گاز،گوشت كباب شده)  كه باعث تقويت شما مي شود.
- رسيدگي به وضعيت ظاهري و آرايش سر و صورت همراه با استفاده از عطرهاي ملايم كه باعث افزايش شادي، نشاط و احساس رضايت شما از خودتان و زندگي خواهد شد.
-  استفاده از دوش متناوب گرم و سرد روزانه، كه موجب تحريك ترشح مواد كورتني و افزايش توان مقابله با استرس ها و شادي و نشاط شما خواهد شد.
- گوش دادن به موزيك ملايم در محيط آرام خانواده كه موجب افزايش آرامش شما مي شود.
- در صورت بروز هر گونه مشكل و وسوسه هاي شيطاني به پزشك معالج و مشاور خود مراجعه كنيد.
- در دوره ي سم زدايي (حدود يك تا دو هفته) بهتر است از مصرف ترشي جات، ادويه جات، ماست ترش، هندوانه، خربزه، آلبالو، گيلاس، هلو، زردآلو، شليل، گوجه فرنگي، تمشك، توت فرنگي، خيار، كدو، بادمجان  و امثال آن خودداري كنيد.
- در دوره ترك حتماً فعاليت هاي لذت بخش و شادي آور و سرگرم كننده داشته باشيد.
- دوره ترك را در محيط گرم و صميمي خانواده بگذرانيد و از رفت و آمد به محيط هاي آلوده و معاشرت با افراد معتاد و يا مكان هايي كه ممكن است ولع مصرف مواد را در شما زنده كند، خودداري كنيد.
- با انگيزه ي مثبت و اراده ي قوي مراحل ترك را پيگيري كنيد و مطمئن باشيد كليد درمان در درجه ي اول در دستان پرتوان خودتان است.
- با توكل بر خدا و توسل به دعا و نيايش موجب تقويت نيروهاي معنوي و افزايش توان جسمي خود شويد.
- با تمرين آرميدگي عضلاني و مراقبه و خلسه قدرت اراده و اعتماد به نفس خود را تقويت كنيد.
- در صورت بروز هر گونه وسوسه ي مصرف مواد مخدر فوراً تابلوي ايست ورود ممنوع را در ذهنتان مجسم كرده و توجه كنيد كه با ورود مجدد به اين جاده - جريمه ي بسيار سنگين تري را بايد بپردازيد. اگر مدت كوتاهي تحمل كنيد، براي هميشه آسوده خواهيد بود.
- توصيه هاي درماني را دقيقاً رعايت نموده و در صورت بروز هر گونه مشكلي به پزشك معالج و مشاور خود مراجعه كنيد.

عوامل موثر در ترك موفق
- ياد و ذكر خدا و توكل به خدا كه آرامش دهنده دل هاست.
- انگيزه ي قوي.
- بررسي عوامل زمينه ساز فردي و اجتماعي.
- تقويت اعتماد به نفس و اراده  و قاطعيت فردي.
- انجام فعاليت هاي لذت بخش و نشاط آور مانند: ورزش، هنر و تفريح.
- مداخلات اجتماعي، حمايت صحيح از طرف خانواده و دوستان، ايجاد شغل و درآمد.
- تنظيم خواب و استراحت ، سرگرمي و كار به اندازه.
- تغذيه ي خوب، دوش روزانه و رسيدگي به سر و وضع ظاهري.

بروشوردر مورد اعتياد چه مي دانيد

منبع:معاونت درمان،مديريت امور پرستاري دانشگاه علوم پزشكي تهران
تهيه و توليد: مونا عدالت يار