انسفالیت در کودکان

انسفالیت
به التهاب حاد بافت مغز و ساختمانهاي آن كه با علائم اختلال در عملكرد مغز همراه باشد آنسفاليت گفته مي شود. در غالب موارد علت آنسفاليت، عفونت هاي ويروسي هستند. ويروس هاي عامل بيماري آنسفاليت، از حيوانات ، حشرات، و يا از انسان به انسان منتقل مي شوند. برخي از اين ويروس ها تمايل دارند كه نواحي خاصي از مغز را درگير نمايند.
امروزه انجام واكسيناسيون باعث شده كه تعداد ويروس هاي قابل پيشگيري ، در جامعه كمتر شود مثل سرخك، سرخجه، اوريون و آبله مرغان. ويروس ها از دو طريق به سيستم عصبي مركزي راه پيدا مي كنند: از طريق خون و يا از طريق ورود مستقيم به سلول هاي سيستم عصبي  از طريق عصب بويايي، راه اول شايع تر مي باشد.

علائم انسفالیت کدام است
علائم بيماري در انسفاليت متفاوت بوده و به محل التهاب در مغز بستگي دارد. ولي اكثراً بيماري با تب ، سر درد، و خواب آلودگي شروع مي شود. ممكن است چند روز قبل از اين علائم بيمار نشانه هاي سرما خوردگي مثل آبريزش از بيني، سرفه، و احساس ضعف داشته باشد. تهوع، استفراغ، بثورات پوستي، اسهال، درد گردن، كمر ، و پاها هم ممكن است وجود داشته باشد. با پيشرفت بيماري ، علائم شديد تر مثل تشنج، فلج اندام ها و تغييرات رفتاري ظاهر مي شوند.

انسفالیت چگونه تشخيص داده می شود
پزشك معمولاً از روي شرح حال و معاينه كودك به وجود آنسفاليت شك مي كند. محل زندگي و شرح حال، مسافرت اخير بيمار و سابقه تماس با حيوانات يا نيش پشه مي تواند در رسيدن به تشخيص كمك كننده باشند. مهم ترين تست تشخيصي بررسي مايع مغزي نخاعي است. تست تشخيصي ديگر نوار مغز است كه در مراحل خيلي ابتدايي مي تواند امواج غير طبيعي وقوع بيماري را نشان دهد. انجام سيتي اسكن و ام ار اي مغز نيز به تشخيص كمك مي كند.

انسفالیت درمان دارد
همان طور كه گفته شد اكثريت موارد آنسفاليت هاي ويروسي خودبه خود برطرف شده و درمان ضد ويروسي اختصاصي نيز ندارد. با اين وجود، امروزه براي تعدادي از عفونت هاي ويروسي مغز، داروي اختصاصي ضد ويروسي در دسترس هست.

عاقبت بیمار چگونه خواهد بود
پيش آگهي و عاقبت بيماري، به طبيعت ويروس، به ويژه تب خال، سن كودك، وسعت و انتشار ضايعات، شروع هر چه زودتر وجود درمان ضد ويروس اختصاصي از جمله آسيكلووير وريدي در هرپس (تب خال) و زود شروع كردن درمان بستگي دارد. بعد ازايجاد بهبودي بايد اقدمات توان بخشي را براي بيمار شروع كرد تا ضعف و فلج اندام ها به تدريج بر طرف شود. از عواقب ماندگار آنسفاليت هاي ويروسي عدم تعادل ، صرع، ناشنوايي نسبي يا كامل و اختلالات رفتاري مي باشند.

والدین گرامی به خاطر داشته باشید
- اين كودكان بايد تا مدتها پس از بهبودي تحت پيگيري قرار داشته باشند.
- براي پيشگيري از بيماري، انجام واكسيناسيون موثر است و بر عليه برخي ويروسها در دسترس مي باشد ولي در بقيه موارد واكسن موثري موجود نيست.
- رعايت موارد احتياط شخصي و كنترل حشرات ناقل و از بين بردن مناطق تخم ريزي پشه ها مي تواند تا حدودي در موارد آنسفاليت هاي منتقله از راه حشرات موثر باشد.

مادران شیرده توجه کنید
مادران شیردهی که دارای ضایعات تبخالی بویژه در ناحیه لبها ،دهان و دستان خود هستند ضمن رعایت کامل موازین بهداشتی میبایست قبل از شیردهی دستهای خود را کاملا با اب و صابون بشویند و هنگام شیردهی از ماسک و دستکش استفاده کنند ضمن انکه از بوسیدن نوزاد و تماس مستقیم تبخال با پوست کودک قویا پرهیز نمایند همچنین نباید نوزاد و شیرخوار را از سینهای که دارای زخم تبخالی می باشد تغذیه کرد.

منبع: بیمارستان طبی کودکان، دانشگاه علوم پزشکی تهران
تنظیم: مونا عدالت یار