پوشش همگانی سلامت(UHC) به این معنی است که همه افراد و جوامع در هر زمان و مکانی به خدمات بهداشتی با کیفیت که به آن نیاز دارند، بدون هیچ گونه تبعیضی دسترسی داشته باشند. این مساله به تعریف و پیاده سازی سیاست ها و اقدامات با رویکرد چندجانبه نیاز دارد تا به عوامل تعیین کننده سلامت اجتماعی توجه شود و تعهد کل جامعه را به سلامت و رفاه ترویج دهد. رویکرد چندجانبه سیاست های ارتقا دهنده بهداشتی و پیشگیرانه، را ادغام  کرده  و خدمات بهداشتی که مردم محور بوده و پاسخگوی نیازهای پیچیده مردم است  رادر نظر می گیرد.
UHC نه تنها نوع خدمات را تحت پوشش قرار می دهد بلکه به چگونگی تأمین مالی، مدیریت و ارائه خدمات نیز می پردازد. مردم در هنگام ابتلا به بیماری های غیرمنتظره ناچارند که از پس انداز زندگی خود استفاده کنند، دارایی های خود را بفروشند یا قرض بگیرند و این، آینده آنها و فرزندانشان را از بین می برد. در این شرایط حتی ممکن است ثروتمندان در صورت وقوع حادثه یا بیماری طولانی مدت، در معرض خطرات مالی قرار گیرند لذا با حفاظت مردم از عواقب مالی پرداختن هزینه خدمات بهداشتی از جیب، خطر فقر کاهش پیدا می کند.
UHC شامل طیف گسترده ای از خدمات مورد نیاز در طول زندگی (ارتقاء سلامت تا پیشگیری، درمان، توانبخشی و مراقبت تسکینی) است و بهترین حالت آن وقتی است که مبتنی بر یک سیستم مراقبت اولیه بهداشتی قوی باشد. مراقبت های اولیه بهداشتی کارآمدترین و موثر ترین راه برای رسیدن به پوشش همگانی بهداشت در سراسر جهان است.
مراقبت های اولیه بهداشتی یک رویکرد جامع به سلامت و رفاه است که بر نیازها و ترجیحات افراد، خانواده ها و جوامع تمرکز داشته، به تعیین کننده های گسترده تر سلامت متمرکز شده و بر جنبه های جامع و مرتبط با سلامت جسمی، روحی،  اجتماعی و رفاه تاکید دارد. مراقبت های اولیه بهداشتی در قلب خود، مراقبت از مردم را دارد و به سادگی درمان بیماری ها و یا شرایط خاص نیست.  شامل طیف وسیعی از خدمات، شامل پیشگیری تا مدیریت شرایط مزمن و مراقبتهای پرخطر است، همچنین شامل عوامل کلیدی مورد نیاز برای بهبود امنیت سلامت و جلوگیری از تهدیدات بهداشتی مانند بیماری های همه گیر و مقاومت ضد میکروبی است.
مراقبت های اولیه بهداشتی به عدالت اجتماعی و به رسمیت شناختن حقوق اساسی در بالاترین سطح قابل قبول سلامت اشاره دارد، یک سیستم بهداشتی مبتنی بر مراقبت های بهداشتی اولیه، ساختارها و عملکردهای خود را نسبت به ارزش های عدالت و همبستگی اجتماعی و حق هر انسان برای لذت بردن از بالاترین سطح قابل قبول سلامتی بدون توجه به نژاد، مذهب، اعتقادات سیاسی، اقتصادی یا اجتماعی بنا می گذارد. اصول مورد نیاز برای حفظ چنین سیستمی، توانایی برای پاسخگویی صحیح و موثر به نیازهای بهداشتی مردم، از جمله توانایی نظارت بر بهبود مستمر و تجدید ساختار، پاسخگویی و مسئولیت پذیری دولت ها، پایداری، مشارکت، جهت گیری به  سوی بالاترین استانداردهای کیفیت و ایمنی و اقدامات درون بخشی است.
مراقبت های بهداشتی اولیه قوی برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار بهداشتی (SDG) و پوشش همگانی سلامت ضروری است. مراقبت های بهداشتی اولیه کمک به دستیابی به اهداف دیگر فراتر از هدف سلامت (SDG3)، از جمله فقر، گرسنگی، آموزش و پرورش، برابری جنسیتی، آب پاک و بهداشتی، کار و رشد اقتصادی، کاهش نابرابری و اقدامات اقلیمی خواهد بود.
دستیابی به UHC یکی از اهداف کلیدی برنامه توسعه پایدار تا سال 2030 است. کشورهایی کهUHC را سرلوحه قرار داده اند، پیشرفت بیشتری در دیگر اهداف مرتبط با سلامت و سایر اهداف خواهند داشت.  UHC به معنی پوشش رایگان برای تمام مداخلات بهداشتی ممکن نیست، زیرا هیچ کشوری نمی تواند تمام خدمات را به صورت رایگان و به طور پایدار ارائه دهد. UHC صرفا در زمینه تامین مالی سلامت نیست. بلکه تمام اجزای سیستم بهداشتی: شامل ارائه خدمات بهداشتی، نیروی کار بهداشت، تسهیلات بهداشتی و شبکه های ارتباطی، فن آوری های بهداشتی، سیستم های اطلاعاتی، مکانیسم های اطمینان کیفیت، و حکومت و قانون را در بر می گیرد. UHC در مورد تضمین گسترش پوشش مداوم خدمات بهداشتی و حفاظت مالی به صورت منابع بیشتر در دسترس ، خدمات درمان فردی و خدمات مبتنی بر جمعیت مانند کمپین های بهداشت عمومی، افزودن فلوراید به آب، کنترل پشه ها و غیره است. گام هایی در جهت دستیابی به UHC به معنی گامی در جهت عدالت، اولویت های توسعه و انسجام اجتماعی است.
بهبود پوشش خدمات بهداشتی و نتایج سلامت بستگی به در دسترس بودن و ظرفیت کارکنان بهداشتی برای ارائه مراقبت یکپارچه و با کیفیت مردم محور دارد. سرمایه گذاری در کیفیت مراقبت های بهداشتی اولیه، پایه ای برای دستیابی به UHC در سراسر جهان خواهد بود. سرمایه گذاری در نیروی کار مراقبت های بهداشتی اولیه بهترین راه برای اطمینان از دسترسی به مراقبت های بهداشتی ضروری است. سیستم های تهیه و عرضه داروها،  فن آوری های بهداشتی و سیستم های اطلاعات بهداشتی کارکردی، سایر عناصر حیاتی هستند.
برای برآورده ساختن الزامات نیروی انسانی اهداف توسعه پایدار و اهداف پوشش جهانی، بیش از 18 میلیون کارمند بهداشت اضافی در سال 2030 مورد نیاز است. تقاضای رو به رشد برای کارکنان بهداشتی تا سال 2030 تقریبا 40 میلیون شغل در بخش سلامت را به اقتصاد جهانی اضافه خواهد کرد. سرمایه گذاری ها از سوی بخش خصوصی و دولتی در آموزش کارکنان بهداشتی و همچنین ایجاد و پر کردن موقعیت های تأمین شده در بخش سلامت و اقتصاد سلامت نیاز است.

تنظیم: سارا نعیمی
تهیه شده در: واحد آموزش بهداشت مرکز بهداشت جنوب تهران