تلویزیون اینترنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران

دیابت تنها یک بیماری نیست؛ یک بحران اجتماعی، اقتصادی و جهانی است

دکتر علیرضا استقامتی، رئیس دانشکده پزشکی و استاد غدد درون‌ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران، هم‌زمان با هفته ملی دیابت در گفت‌وگو با تلویزیون اینترنتی دانشگاه با تأکید بر اهمیت آگاهی‌رسانی عمومی درباره دیابت گفت: «دیابت دیگر فقط افزایش قند خون نیست؛ این بیماری امروز به یک پاندمی جهانی با ابعاد گسترده اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده است.»

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر علیرضا استقامتی با اشاره به اینکه هفته ملی دیابت در ایران ابتکار کشور ما است و هم‌زمان با روز جهانی دیابت (۱۴ نوامبر – سالروز تولد دکتر بانتینگ، یکی از دو کاشف انسولین) برگزار می‌شود، افزود:  «در سراسر دنیا این روز با هدف افزایش آگاهی و حساس‌سازی جامعه و مسئولان نسبت به اهمیت دیابت گرامی داشته می‌شود.»

 آمار نگران‌کننده از شیوع دیابت در ایران و جهان

استاد غدد درون‌ریز و متابولیسم دانشگاه با اشاره به تازه‌ترین داده‌های جهانی گفت:  «در دنیا حدود ۶۰۰ میلیون نفر مبتلا به دیابت نوع دو هستند و ۹.۵ میلیون نفر نیز دیابت نوع یک دارند. این عدد بسیار بزرگی است و حدود ۱۱ درصد جمعیت بالغ دنیا را شامل می‌شود.»

وی  با اشاره به وضعیت کشور افزود:  «در ایران بر اساس آخرین آمار پیش از دوران کرونا، حدود هفت میلیون نفر مبتلا به دیابت هستند و اگر اعضای خانواده‌هایشان را نیز در نظر بگیریم، تقریباً ۳۵ میلیون نفر از مردم کشور به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با دیابت درگیرند.»

دکتر استقامتی گفت:  «طبق همین آمار، حدود۲۴ درصد از جمعیت ایران دچار پیش‌دیابت هستند که اهمیت بسیار زیادی دارد، زیرا این گروه در معرض خطر جدی ابتلا به دیابت نوع دو قرار دارند.»

دیابت؛ بیماری خاموش، مزمن و پرهزینه

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه دیابت نوع دو اغلب بدون علامت است، اظهار داشت:  «حدود ۴۰ درصد مبتلایان از بیماری خود بی‌خبرند. برخلاف تصور عمومی، در بسیاری از بیماران علائمی مانند پرنوشی، پرادراری و پرخوری وجود ندارد و حتی ممکن است اولین نشانه، بروز عارضه‌ای مانند تاری دید یا گزگز اندام‌ها باشد.»

وی افزود:  «دیابت یک بیماری مزمن، پرعارضه و پرهزینه است که سالانه حدود یک تریلیون دلار هزینه مستقیم و غیرمستقیم** به نظام سلامت جهان تحمیل می‌کند و بیش از سه و نیم میلیون مرگ در سالدر اثر آن رخ می‌دهد. دیابت بوده، هست و خواهد بود و اگر جدی گرفته نشود، آینده نظام‌های سلامت را با چالش‌های سنگین مواجه می‌کند.»

ابعاد اجتماعی و اقتصادی بیماری

دکتر استقامتی با اشاره به تأثیر دیابت بر زندگی بیماران گفت:  «وقتی فردی به دیابت مبتلا می‌شود، تمام ابعاد زندگی او و خانواده‌اش تحت تأثیر قرار می‌گیرد از تغذیه و خواب گرفته تا سفر، کار و حتی تصمیم برای بارداری.»

استاد دانشگاه افزود:  «فرد دیابتی باید تغذیه خود را تغییر دهد، دارو یا انسولین را در زمان مناسب مصرف کند، بداند در هنگام ورزش یا سفر چگونه درمان را تنظیم کند و در دوران بارداری تحت کنترل ویژه باشد. در واقع دیابت نه‌تنها بیمار بلکه کل خانواده را درگیر می‌کند.»

وی افزود:  «به همین دلیل است که می‌گوییم دیابت یک بیماری با ابعاد اجتماعی و اقتصادی است. کنترل و درمان آن نیازمند مشارکت همگانی، اصلاح سیاست‌های تغذیه‌ای، قانون‌گذاری مناسب و حمایت بیمه‌هاست.»

 تغذیه سالم و سبک زندگی

استاد دانشگاه با اشاره به نقش تغذیه سالم در پیشگیری و کنترل دیابت گفت:  «وقتی از تغذیه سالم صحبت می‌کنیم، پشت این واژه دنیایی از مسائل وجود دارد. باید امکان دسترسی به غذای سالم برای همه فراهم باشد. نمی‌شود در محیطی که پر از غذاهای ناسالم است از مردم انتظار داشت غذای سالم بخورند.»

وی ادامه داد:  «غذاهای سالم معمولاً گران‌تر هستند، در حالی‌که فست‌فودها سریع‌تر و ارزان‌تر تهیه می‌شوند. در نتیجه بسیاری از مردم به‌دلیل شرایط اقتصادی به سمت غذاهای ناسالم می‌روند. بنابراین تغذیه سالم صرفاً یک توصیه بهداشتی نیست؛ موضوعی اقتصادی و اجتماعی است.»

دکتر استقامتی افزود:  «ورزش و فعالیت بدنی نیز که یکی از ارکان کنترل دیابت است، زمان و امکانات می‌خواهد. در شرایطی که افراد برای تأمین معیشت خود مجبورند دو شیفت کار کنند، طبیعی است که فرصت ورزش نداشته باشند. اینجاست که نقش حمایت‌های اجتماعی و سیاست‌گذاری‌های کلان مشخص می‌شود.»

لزوم همکاری نظام سلامت، سیاست‌گذاران و جامعه

دکتر استقامتی تأکید کرد:  «دیابت دیگر یک بیماری فردی نیست؛ به یک چالش اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده که همه باید در مدیریت آن نقش داشته باشند ، از وزارتخانه‌ها و بیمه‌ها تا خانواده‌ها و رسانه‌ها.»

وی افزود: «اگر امروز برای کنترل دیابت اقدام نکنیم، در آینده با هزینه‌های درمانی سرسام‌آور، ناتوانی کاری و افت بهره‌وری اجتماعی روبه‌رو خواهیم شد. این بیماری اگر کنترل نشود، به‌تدریج جامعه کارایی لازم را نخواهد داشت.

توصیه‌ در هفته ملی دیابت

دکتر استقامتی توصیه کرد:  «تمام افراد بالای ۳۰ سال باید حداقل یک‌بار قند خون خود را آزمایش کنند، حتی اگر هیچ علامتی ندارند. افراد زیر ۳۰ سال نیز در صورت داشتن عوامل خطر مانند چاقی، بی‌تحرکی، سابقه خانوادگی دیابت، بیماری قلبی و یا سندرم تخمدان پلی‌کیستیک باید قند خونشان را بررسی کنند.»

استاد غدد درون‌ریز و متابولیسم دانشگاه سه رکن اصلی درمان دیابت را تغذیه سالم و اصولی، فعالیت بدنی منظم، مصرف صحیح و به‌موقع دارو برشمرد.

وی افزود:  «بسیاری از بیماران تنها به مصرف قرص اکتفا می‌کنند، در حالی‌که درمان دیابت باید جامع و منظم باشد؛ شامل پایش مداوم، مراجعات دوره‌ای و در صورت نیاز، استفاده از درمان‌های تزریقی بدون مقاومت یا ترس.»

دکتر استقامتی در پایان تأکید کرد:  «درمان دیابت فقط کنترل قند خون نیست. باید فشار خون، چربی خون، وضعیت کبد و شیوه زندگی نیز به‌صورت هم‌زمان اصلاح شود. برای مقابله با این بیماری باید نگاه جامع داشت و همه ارکان نظام سلامت، بیمه‌ها و جامعه در کنار هم عمل کنند.»

زهرا  حری
تهیه کننده:

زهرا حری