استقلال دانشگاه‌ها، کلید موفقیت علمی و آینده‌سازی کشور

به گزارش سینا رسانه دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر رئیس کرمی با اشاره به مهمترین چالش های دانشگاه ها به منظور سیاستگذاری بهتر مسئولان گفت: استقلال دانشگاه سنگ بنای نظام دانشگاهی و عامل موفقیت نظام های آموزشی کشورهای پیشرفته محسوب می شود. از این رو اتخاذ سیاست هایی که منجر به تحقق الگوی استقلال محیط های علمی و آموزشی شود می تواند به پیشرفت علمی و استقلال هرچه بیشتر کشورمان کمک کند. 

 

سرپرست دانشگاه، منظور از استقلال دانشگاه ها را برخورداری از اختیار لازم در تعیین اهداف و اولویت ها و اجرای آن بیان کرد و با اشاره به راهکار تحقق این امر گفت: یکی از راهکارهای دستیابی به استقلال دانشگاه های کشور،  ایجاد نظام مشارکتی در انتخاب سطوح مدیریتی  است که منجر به تحقق بهتر شایسته سالاری می شود.

 

سرپرست دانشگاه، با اشاره نقش مهم شیوه حکمرانی و مدیریتی دانشگاه ها در استقلال آنها گفت: درحال حاضر ارکان مدیریتی دانشگاه شامل هیئت امنا، رئیس موسسه، هیئت رئیسه و شورای موسسه است که از بین آنها هیئت امنا به عنوان عالی ترین رکن شناخته می شود و  مسئولیت مهم صیانت از استقلال دانشگاه، حمایت از آزادی های علمی، تضمین اثربخشی، کارایی و اطمینان از اداره بهینه دانشگاه را برعهده دارد. 

 

دکتر رئیس کرمی با تاکید بر بازنگری در قوانین و آیین نامه هیات امنا براساس رویکرد مبتنی بر شواهد گفت: این بازنگری باید در راستای تقویت استقلال دانشگاه ها و افزایش اختیارات آنان در سیاستگذاری، برنامه ریزی و ارایه خدمات سلامت و آموزش پزشکی باشد. 

 

 سرپرست دانشگاه، در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه سرمایه های انسانی از اصلی ترین عوامل توسعه کشور به شمار می روند و کمبود آنها فرایند توسعه پایدار را به تعویق می اندازد، به مسئله مهاجرت نخبگان اشاره کرد و گفت: اهمیت منابع انسانی در نظام سلامت باتوجه به ماهیت خدماتی این بخش، دو چندان است. چراکه ارایه خدمات سلامت و آموزش با کیفیت، بدون دراختیار داشتن نیروی حائز صلاحیت امکان پذیر نیست.

 

 سرپرست دانشگاه با اشاره به اهمیت سیاستگذاری به منظور ماندگاری منابع انسانی در نظام سلامت گفت: بخش بهداشت و درمان با پدیده نبود ماندگاری منابع انسانی به صورت خروج از حرفه های مرتبط با سلامت، کوچ از بخش دولتی به بخش خصوصی یا مهاجرت دائمی مواجه است و پیامدهای آن دستیابی به اهداف کلان و بنیادین نظام سلامت را به مخاطره می اندازد و پایبندی دولت ها را نسبت به تحقق حقوق اساسی شهروندانشان با اختلال مواجه می کند. از این رو توجه سیاستگذاران به مسئله ماندگاری منابع انسانی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

 

دکتر رئیس کرمی با تاکید بر نقش اساسی اعضای هیئت علمی در پیشبرد اهداف آموزشی، تحقیقاتی و درمانی دانشگاه گفت: اعضای هیئت علمی نه تنها مسئولیت آموزش نسل های آینده پزشکان و متخصصان بهداشت را برعهده دارند بلکه به عنوان پژوهشگران و مشاوران در حوزه های مختلف پزشکی و علوم پزشکی تلاش می کنند؛ تا سطح دانش و کیفیت خدمات بهداشت و درمان را ارتقا دهند.

 

 سرپرست دانشگاه با اشاره به راهکارهای پیشنهادی به منظور تکریم اعضای هیئت علمی و رفع چالش های این حوزه گفت: «ارتقا جایگاه و شأنیت معلم و استاد، پژوهشگر و دانشمند در فرهنگ عمومی کشور به ویژه از طریق دستگاه های متولی فرهنگ عمومی کشور»، «اتخاذ رویکرد دانشمند مدار به اعضای هیئت علمی به جای رویکرد کارمند مدار و تسری آن در فرآیندهای استخدام، انجام امور کاری و زیست دانشمندانه و ارتقا و بازنشستگی آنها»، «تسهیل انجام سفرهای علمی و تامین هزینه ها به صورت واقعی و تامین ارز مسافرتی»، «تقویت همکاری های منطقه ای و بین المللی به منظور اجرای برنامه های تبادل استاد با دانشگاه های برجسته و معتبر به منظور به روز رسانی دانش اسا تید و ارتقا سطح علمی دانشگاه»، «ترغیب اساتید به بازگشت به کشور از طریق تلاش همه جانبه مستقیم و غیرمستقیم با استفاده از رسانه های جمعی، نظام آموزشی و سیاست های عمومی با هدف شکل دهی تصویر واقعی از ایران»، «توسعه زیرساخت های آموزشی و پژوهشی شامل تجهیزات آزمایشگاهی، کتابخانه ها و فضاهای مطالعه به منظور ارتقا کیفیت تدریس و پژوهش»، «توسعه فضای پژوهش و نوآوری و تشویق اساتید به آن از طریق فراهم کردن امکانات و منابع و ایجاد جوایز و مشوق های پژوهشی»از جمله راهکارهایی است که به افزایش انگیزه اعضای هیئت علمی و ارتقا سطح علمی دانشگاه و کشور کمک می کند.

 

سرپرست دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود فعالیت های فرهنگی و دانشجویی را یکی از بنیادی ترین ابعاد آموزش عالی و تربیت نیروی انسانی دانست و افزود: ایجاد فضای مناسب برای پرورش شخصیت علمی و اجتماعی دانشجویان، نقش بسزایی در ارتقا کیفیت آموزشی و بهبود سلامت روانی آنها دارد. 

 

دکتر رئیس کرمی با بیان اینکه حوزه فرهنگی و دانشجویی به ایجاد محیطی برای تعامل و هم افزایی بین دانشجویان، اعضای هیئت علمی و جامعه کمک می کند افزود: این تعاملات نه تنها به توسعه مهارت های ارتباطی و اجتماعی دانشجویان می انجامد بلکه در افزایش همبستگی درونی مجموعه دانشگاه نیز موثر است. 

 

سرپرست دانشگاه با اشاره به مهمترین چالش های حوزه دانشجویی فرهنگی گفت: «افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی و متناسب نبودن زیرساخت ها با میزان افزایش دانشجو»، «کمبود منابع مالی و امکانات در برنامه های فرهنگی، هنری و ورزشی»، «دشواری ایجاد احساس تعلق خاطر و تقویت هویت ملی دانشجویان»، «فرسودگی شغلی دستیاران بالینی»، «کمبود نیروهای متخصص در اجرا  مدیریت برنامه های فرهنگی»، «تفاوت های فرهنگی و اجتماعی آشکار میان نسل های قدیم و جدید»، «وجود سهمیه های متعدد و متنوع در ورود به دانشگاه»، «ایجاد کرسی های آزاد اندیشی و محیط پرنشاط، پرامید و اعتماد برای دانشجویان»، «افزایش تسهیلات ازدواج دانشجویی» از جمله مسائلی است که نیاز به توجه جدی سیاستگذاران دارد.

 

دکتر رئیس کرمی با اشاره به بند  2 سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه سلامت مبنی براینکه «حوزه سلامت پیشران پیشرفت، عدالت و توسعه پایدار جامعه است» بر تعرفه گذاری واقعی خدمات بهداشتی و درمانی تاکید کرد و  افزود: حوزه سلامت و تعرفه به عنوان یکی از عوامل کلیدی و تاثیرگذار در کیفیت خدمات و دسترسی به مراقبت های بهداشتی محسوب می شود و  دانشگاه به عنوان یکی از معتبرترین مراکز علمی و تحقیقاتی کشور نقش مهمی در تحلیل و ارایه راهکارهای موثر در این حوزه دارد. 

 

سرپرست دانشگاه، بازنگری در تعرفه خدمات بهداشتی و درمانی را  باتوجه به تغییرات سریع در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ضروری دانست و افزود: تعرفه های خدمات درمانی و بهداشتی به گونه ای تنظیم شود که افزون بر  تامین خدمات، عدالت اجتماعی و دسترسی همگانی را فراهم آورد.

 

دکتر رئیس کرمی با بیان اینکه لازم است تعرفه های خدمات بهداشتی و درمانی به طور دوره ای بازنگری شود تا با هزینه های واقعی و تغییرات اقتصادی متناسب باشد افزود: ایجاد شفافیت در نظام تعرفه گذاری به منظور اطلاع رسانی به بیماران، پزشکان و موسسات درمانی می تواند به کاهش تضادها و نارضایتی ها کمک کند. 

 

 دکتر رئیس کرمی با تاکید بر اصلاح و توسعه نظام بیمه سلامت به منظور پوشش بیمه ای بیشتر و بهتر خدمات درمانی، به ویژه در اقشار کم درآمد گفت: افزون بر این، اجرای نظام های اطلاعاتی پیشرفته برای مدیریت بهتر تعرفه ها و خدمات می تواند به کاهش هزینه ها و بهبود کارایی کمک کند و در این زمینه استفاده از فناوری های نوین از جمله هوش مصنوعی بر اکوسیستم آموزش و سلامت از اولویت برخوردار است.  

 

سرپرست دانشگاه تقویت نهادهای نظارتی را به منظور ارزیابی مراکز درمانی و پزشکان و تامین حقوق بیماران موثرتر دانست و افزود: با تعرفه گذاری صحیح، مشکلات اقتصادی مراکز درمانی، پرداخت از جیب مردم و کمبود خدمات تشخیصی و درمانی و مشکلات نیروی انسانی مانند مهاجرت درون کشوری و برون کشوری کاهش می یابد. 

دکتر رئیس کرمی با بیان اینکه قواعد اقتصاد سلامت صد در صد از قوانین اقتصادی مبتنی بر بازار تبعیت نمی کند افزود: نمی توان تنها با تکیه بر مکانیسم بازار انتظار داشت تعرفه گذاری، مدیریت و تنظیم شود ولی دستکاری شدید و دخالت بیش از حد با اعمال تعرفه های غیرواقعی ساختار شکننده بخش سلامت کشور را بیش از پیش دچار مشکل می کند.

 

 سرپرست دانشگاه در پایان سخنان خود، با اشاره به راهکارهای حیطه تعرفه گذاری گفت: «اصلاح و منطقی سازی تعرفه متناسب با بقیه حوزه‌های خدماتی و اقتصادی کشور»، «توجه به مؤلفه‌های اجتماعی سلامت (SDH) و ادغام آن در مدیریت بیماری‌های غیرواگیر در سطوح مختلف مراقبت‌ها»، «سازگاری با تغییرات سریع در علم پزشکی از جمله کاربردهای فناوری‌های الکترونیک، شیوه‌های نوین درمانی و هوش مصنوعی در سلامت با هدف کاهش هزینه‌ها و بهبود کیفیت خدمات»، «حرکت در مسیر بهبود مشارکت جامعه و سواد سلامت مردم در زمینه خودمراقبتی و دیگر مراقبتی»، «پایدارسازی تأمین مالی نظام سلامت و توسعه مدل‌های مالی نوآورانه برای تأمین منابع مالی»، «تقویت تاب‌آوری نظام سلامت در برابر بحران‌ها و افزایش پایداری آن در استفاده از منابع موجود و سازگاری با محیط زیست» و «توسعه سیستم‌های الکترونیکی برای ثبت گزارش گیری و نظارت بر تعرفه‌ها» از جمله راهکارهایی است که به واقعی شدن تعرفه ها کمک می کند.

 

در ادامه دکتر مجتبی سالاری فر استاد بیماری های قلب و عروق دانشگاه، با تاکید براینکه احترام به دانش و دانشگاه قدرت می افریند افزود: دانش و دانشگاه با صلاحیت ترین نهاد برای حل بحران های کشور در زمینه های انرژی، آب، محیط زیست، آموزش، جمعیت و شکاف بین نسلی است و دانشگاهی می تواند به رفع این مشکلات کمک کند که خود دچار بحران نباشد.

دکتر سالاری فر با اشاره به مسائل پیش روی دانشگاه ها گفت: مهمترین مسئله رابطه بین دانشگاه و بروکراسی، دانشگاه و صنعت و دانشگاه و جامعه است که باید اصلاح شود و در نظام سلامت باوجود ادغام اموزش و پژوهش در بهداشت و درمان تا جامع محور شدن راه بسیاری در پیش است.

عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه دانشگاه تنها ساختمان، ازمایشگاه و تجهیزات  نیست بلکه اعضای هیئت علمی و دانشجویان سرمایه های اصلی دانشگاه هستند؛ بر حفظ ماندگاری نخبگان در کشور تاکید کرد و افزود:  اگر دانشجویان نخبه از دانشگاه استقبال نکنند؛ دانشگاه هویت دانشگاه برتر بودن را از دست می دهد. درحالی که امروزه در زمینه نیروی انسانی دانشگاه اعم از استاد و دانشجو دچار مشکل هستیم.  زمانی مهاجرت نخبگان در علوم پایه و سپس مهندسی و علوم انسانی بود و امروزه به علوم پزشکی رسیده  و این باعث ایجاد چالش در ارایه خدمات سلامت می شود.

دکتر سالاری فر با تاکید بر توجه به منزلت و معیشت دانشگاهیان گفت:  دانشگاه کلاس درس نیست و نقش اساسی در تولید دانش و تکنولوژی و ثروت ملی دارد و این امر با دانشجویان و اعضای هیئت علمی شایسته و نخبه  ممکن می شود.  دانشگاه و دانشجو بدون ازادی اندیشه و تفکر به جایی نمی رسد و نواوری در فضای دستوری میسر نمی شود. درحالی که با استقلال دانشگاه و جلب اعتماد نخبگان علمی می توان امنیت ملی و رشد و توسعه کشور را تضمین کرد.

استاد دانشگاه بازنگری در سهمیه های دانشجویی را ضروری دانست و گفت: به منظور پذیرش استعدادهای شایسته، باید با بررسی های علمی و کارشناسی در سهیمه هایی دانشجویی تجدید نظر صورت گیرد و ضمن حل مشکل مناطق محروم و بومی گزینی از روند حذف دانشجویان شایسته پیشگیری شود.