دکتر صادق مقدم ؛ استاد و مسئول کرسی داروهای جالینوسی

روابط عمومی دانشگاه در نظر دارد با هدف آشنایی بیشتر دانشگاهیان به خصوص دانشجویان گرامی با اساتیدی که نقش برجسته ای در شکل گیری دپارتمانها و مجموعه های ارزشمند دانشگاه داشته اند، ستونی را تحت عنوان "نخستین ها" به این امر اختصاص دهد. کتاب ارزشمند نخستین ها اثر استاد فقید دکتر شمس شریعت تربقان در شروع منبع اولیه این ستون خواهد بود ولی در ادامه به آن محدود نبوده و خوانندگان گرامی می توانند شخصیت های برجسته مد نظر خود را به همراه معرفی زندگینامه و معرفی خدمات و آثار ایشان پیشنهاد دهند. هدف دیگر این ستون ایجاد تعاملی دو سویه با خانواده بزرگ دانشگاه در درجه اول و تمامی ایرانیان در درجه بعد در جهت گردآوری آثار، اسناد، خاطرات و خدمات این بزرگان است.

دکتر مقدم به سال 1287 در تهران متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران و تحصیلات عالیه را در دانشکده داروسازی پاریس به پایان رساند و پایان نامه خود را در باب "مان های  ایران" در سال 1930 میلادی از تصویب گذراند و دانشنامه دکترای داروسازی را دریافت کرد. پایان نامه وی در آن سال حایز رتبه اول شد و از طرف آکادمی داروسازان پاریس به دریافت جایزه لوروا نایل آمد.
دکتر مقدم در سال 1309 به ایران بازگشت و در وزارت فرهنگ مشغول به کار شد. ابتدا به سمت دبیر شیمی دبیرستان شرف و استاد رشته داروهای جالینوسی دانشکده داروسازی منصوب شد. در سالهای بعد تدریس رشته های شیمی، میکروب شناسی، آب شناسی و بهداشت دانشکده مذکور به ایشان محول شد.
در سال 1313 ریاست آزمایشگاه شیمی بنگاه پاستور ایران را برعهده گرفت و دو سال بعد به دعوت انستیتو پاستور پاریس برای مطالعات علمی به فرانسه رهسپار شد، مدت 6 ماه در بنگاه مذکور به کار مشغول بود و دروس و عملیات میکروب شناسی عمومی و میکروبهای سودمند را فراگرفت. وی در بازگشت تعدادی از میکروبهای سودمند و میکروب هایی که برای آموزش دانشجویان لازم بود را با خود به ایران آورد.
دکتر مقدم به سال 1315 در بنگاه پاستور ایران برای بررسی میکروبهای سودمند آزمایشگاهی دایر کرد و میکروبهای سودمند ایران را مورد مطالعه قرار داد و استفاده از آنها را عملی ساخت. 
وی در سال 1318 باکتریوتراپی، یعنی درمان به وسیله میکروبهای سودمند زنده، را که تا آن زمان در ایران سابقه نداشت معمول کرد.
به سال 1315 در سازمان نوین بنگاه پاستور ایران در ردیف کارمندان ثابت آن بنگاه انتخاب و بعلاوه به تقاضای وزارت فرهنگ تدریس در دانشکده داروسازی را افتخاری عهده دار شد.
همچنین در سال 1317 به سمت استاد افتخاری دانشکده کشاورزی منصوب شد و مدت دو سال تدریس علوم شیمی کشاورزی و میکروبهای سودمند را عهده دار بود.
دکتر مقدم در سال 1318 به سمت کارمند افتخاری دانشگاه مفتخر و از طرف وزارت فرهنگ به دریافت نشان علمی درجه دوم نایل شد. به سال 1319 در سازمان نوین دانشکده پزشکی استادی کرسی داروسازی جالینوسی و ریاست آزمایشگاه مربوط به عهده ایشان سپرده شد و مدت چهار سال از دیماه 1319 تا آذرماه 1323 ریاست فنی دانشکده داروسازی را بر عهده داشت.
دکتر مقدم در باب داروسازی جالینوسی پنج جلد کتاب تالیف کرد که جلد اول و دوم آن به هزینه شخصی ایشان به چاپ رسیده و جلد چهارم آن در باب داروهای بیولوژی توسط دانشگاه در حال چاپ است. (سال 1332 شمسی)، همچنین کتابی برای راهنمایی پزشکیاران آزمایشگاه ها تالیف کرده و نیز مقالاتی در باب میکروبهای سودمند و آب از نظر بهداشت در مجلات مختلف به چاپ رسانده است. در باب آبهای کانی و آشامیدنی ایران و میکروبهای سودمند و داروهای ایرانی تحقیقات کرده و در باب شیمی تجزیه و آبهای کانی ایران چهار جلد کتاب تالیف کرده است.
در سال 1328 از طرف سازمان برنامه هفت ساله با موافقت دانشگاه بررسی آبهای کانی ایران و تهیه طرح ها برای بهره برداری از آنها به ایشان واگذار شد.
در تابستان سال 1329 نیز از طرف سازمان برنامه هفت ساله مامور بررسی آبهای کانی آذربایجان و آب دریاچه رضاییه (ارومیه) شد.
در این ماموریت ضمن بررسی لجن دریاچه رضاییه متوجه شد که در آن مقدار قابل توجهی قیر یافت می شود. پیدایش قیر در این لجن، که برای اولین مرتبه به آن اشاره شده بود، حاکی از تشکیل نفت در این ناحیه و امکان وجود معدن آن در زیر دریاچه رضاییه بود. این نکته در رساله ای مورد بحث قرار گرفته که نسخه های آن در سازمان برنامه و وزارت بهداری و کتابخانه دانشکده پزشکی موجود و خلاصه آن توسط دانشگاه تبریز به چاپ رسیده است. وی در شهریور ماه 1330 به سمت بازرس دارویی دانشکده انتخاب شد. /ق

چنانچه خوانندگان گرامی از این استاد خاطرات، اسناد، تصاویر و یا اطلاعات دیگری در اختیار دارند در صورت امکان آن را در اختیار واحد روابط عمومی دانشگاه به آدرس Nokhostinha@tum.ac.ir و یا آدرس پستی: بلوار کشاورز – خیابان فلسطین- خیابان دمشق- پلاک 21– طبقه اول- روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران ارسال فرمایند.

برگرفته از کتاب نخستین ها نوشته استاد فقید دکتر شمس شریعت تربقان
تنظیم : محبوبه بهلولی