به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران دانشکده مجازی ، با همکاری انجمن یادگیری الکترونیکی ایران (یادا) سخنرانی علمی اخلاق در یادگیری الکترونیکی را بهمن 1399، در ادامه اهداف بیستمین همایش کشوری آموزش علوم پزشکی با عنوان «عوامل موثر بر صداقت علمی در آموزش های مجازی» ویژه اعضای هیئت علمی دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور برگزار کرد. دبیر علمی سلسله نشست های اخلاقی دکتر میترا ذوالفقاری دانشیار گروه یادگیری الکترونیکی دانشکده مجازی دانشگاه علوم پزشکی تهران است.
در این نشست مجازی که با حضور بیش از 200 مخاطب علاقه مند به این حوزه از سراسر کشور برگزار شد، دکتر میترا ذوالفقاری و دکتر عیسی رضایی، دکتری تکنولوژی آموزشی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی مجازی و پرتو فتحی، کارشناس ارشد یادگیری الکترونیکی به ارائه نتایج حاصل از پایان نامه ای تحت عنوان عوامل موثر بر صداقت علمی در آموزشهای مجازی پرداختند.
در ابتدا دکتر ذوالفقاری که راهنمایی این پایان نامه را به عهده داشت در ارتباط با ضرورت انجام آن و نحوه اجرای پژوهش توضیحاتی ارائه داد و افزود با توجه به هدف نشست سعی شده مطالب به صورت کاربردی و تعاملی ارایه و در انتها به سوالات و ابهامات در این زمینه پاسخ داده شود.
در ادامه دکتر رضایی به انواع بی صداقتی علمی اشاره کرد و گفت: این موضوع شامل تقلب در آزمون، سرقت علمی، دلایل دروغین برای عدم شرکت در آزمون، خرید سوال، اجیر کردن شخص برای انجام آزمون یا تکلیف، کمک گرفتن از دیگری بدون اجازه معلم، رشوه یا باج دادن به کارکنان برای نمره و رونویسی از اینترنت است.
وی به نتایج حاصل از پژوهش در این موضوع اشاره داشت و عنوان کرد: ابعاد بی صداقتی علمی در آموزش های مجازی را عوامل فرهنگی ـ اجتماعی (قوانین و آیین نامه ها، آموزش های قبلی و کافی، تعامل مناسب و کافی با فراگیر، فرهنگ جامعه و دانشگاه)، فراشناختی (علاقه یا دید مثبت به درس، اعتماد به نفس و خودانگاره، کنترل درونی، مهارتهای خودتنظیمی، هنجارهای گروهی)، ویژگیهای فردی (درسخوان بودن، مشغله کاری، مقطع علمی)، آموزشی (تناسب بین اهداف، فعالیت ها و ارزیابی، طراحی آموزشی، حضور تدریس) و عوامل انگیزشی (برتری جویی، فضای رقابتی، فشارهای ناشی از زمان) تشکیل می دهند که در میان آنها عوامل موثر بر صداقت علمی دانشجویان در آموزش مجازی از منظر اعضای هیات علمی عامل فراشناختی است و در اولویت قراردارد اما از منظر دانشجویان از مهمترین عوامل موثر بر صداقت علمی در آموزش مجازی عوامل آموزشی و طراحی نامناسب تدریس برشمرده شده است.
وی در ادامه به پیامدهای بی صداقتی علمی اشاره کرد و گفت: نتایج سنجش کاذب، احراز شایستگی کاذب، به مخاطره افتادن اعتماد اجتماعی و گسترش کج رفتاری اجتماعی از مهمترین این پیامدهاست که برای مقابله با آن می توان از رویکردهای فرهنگ سازی، پیشگیرانه و تنبیهی ـ جریمه ای استفاده کرد.
وی فرهنگ آگاه سازی و ترغیب یادگیرندگان را به سمت یادگیری واقعی و کاهش سرقت علمی، تشکیل کمیته اخلاق یا صداقت علمی در دانشگاه ها، تعیین وضعیت صداقت علمی در دانشگاه خود، استفاده از سیستم های رتبه بندی یکپارچکی علمی، فراهم کردن چک لیست صداقت علمی برای اعضای هیات علمی، برگزاری جشن های صداقت علمی و گفتمان آگاهی از صداقت علمی را از نکات مهم برای مقابله با بی صداقتی علمی دانست.
دکتر رضایی  به رویکرد پیشگیرانه برای مقابله با بی صداقتی علمی اشاره کرد و بر سنجش، سه سوسازی جمع آوری شواهد، بهبود حضور تدریس و حضور اجتماعی، استفاده از آزمون‌های کوتاه چندمرحله‌ای برای سنجش در هر درس، ایجاد مخزنی برای سؤالات هر درس و استفاده از سامانه ای برای انتخاب تصادفی سؤالاتی برای هر یادگیرنده و ارائه بازخورد سریع، تحویل بخش به بخش تکالیف (نظیر موضوع، رئوس مطالب، منابع) یا دست‌نوشته‌های اولیه و آزمون آنلاین نظارت شده تاکید داشت.
وی در پایان به رویکرد جریمه ای تاکید داشت و گفت: تلاش خواهیم کرد با تدوین کدهای اخلاق و اعمال قوانین بازدارنده، از گرایش یادگیرنده ها به تقلب ممانعت شود تا بتوانیم با ایجاد قوانین ملی، نهادی، دانشگاهی یا درون دانشکده ای و قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی و آیین نامه های دانشکده ای یا دانشگاهی از بی صداقتی در علم جلوگیری کنیم.
لازم به ذکر است در این نشست پرسشنامه الکترونیکی عوامل موثر بر صداقت علمی در اختیار شرکت کنندگان هم قرار داده شد و نتایج حاصل از منظر دانشجویان و اساتید شرکت کننده مورد بررسی مجدد واقع شد.
توضیح اینکه نشست های اخلاق در یادگیری الکترونیکی به صورت ماهانه در روزهای دوشنبه آخر ماه به طور منظم برگزار می شود و حضور برای عموم رایگان و آزاد است. برای اطلاعات بیشتر به سایت دانشکده مجازی اینجا مراجعه کنید.