پیام معاون بهداشت دانشگاه، به مناسبت هفته جهانی پوکی استخوان

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران معاونت بهداشت، متن پیام دکتر اولیائی منش به شرح ذیل است:
 با افزایش امید به زندگی و کنترل بیماری‌ها جمعیت مسن جامعه رو به فزونی خواهد رفت. لذا توجه به بیماری‌هایی که در این دوران شیوع پیدا می‌کنند بسیار حائز اهمیت است. یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غیر واگیر در عصر حاضر بیماری پوکی استخوان است. در دنیـا در افـراد بـالای 50 سـال، از هـر سـه زن یک نفـر و از هر پنج مـرد یک نفـر به ایـن بیماری مبتلاست.
 این بیماری تقریبا علامتی ندارد و اغلب وقتی شناسایی می‌شود که شکستگی اتفاق افتاده باشد. مطالعات حاکی از آن است که از هر چهار خانم مبتلا به پوکی استخوان، سه نفر از بیماری خود اطلاع ندارند و بنابراین تشخیص به‌موقع اهمیت دارد.
 در بین بیماری‌های مزمن، مرگ‌ومیر ناشی از بیماری استئوپروز به دلیل شکستگی‌های مکرر و هزینه‌های درمانی و بستری، قابل‌توجه بوده و شکستگی لگن به‌تنهایی از همه سرطان‌های مختص زنان (مثل سرطان سینه، دهانه رحم و تخمدان) بروز بیشتری دارد و مرگ‌ومیر ناشی از شکستگی لگن نیز بسیار بالاست. به صورتی که ۲۰ تا ۵۰ درصد این افراد در سال اول بعد از شکستگی لگن، فوت می‌کنند. بدیهی است در صورت عدم توجه، این امر می‌تواند منجر به افزایش بار بیماری و افزایش ریسک شکستگی در سالمندان شود.
 در 2 سال اخیر، با توجه به بحران کرونا برخی عوامل خطر مهم پوکی استخوان شایع‌تر شده است. تلاش‌های گسترده سال‌های اخیر برای کنترل و پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر نیز تا حدود زیادی تحت‌الشعاع این همه‌گیری قرارگرفته است. از یک‌طرف مبتلایان به بیماری‌های غیر واگیر در صورت ابتلا به بیماری کووید-19 فرم‌های شدیدتر بیماری را تجربه خواهند کرد و از طرف دیگر به دلیل اختلالاتی که در ارائه خدمات پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیر واگیر رخ‌داده است، مرگ و ناتوانی ناشی از بیماری‌های غیر واگیر در دوران اپیدمی نیز افزایش چشم‌گیری داشته است.
 لذا باید از طریق اقدام به‌موقع و آگاه‌سازی جامعه در خصوص این عوامل خطر نظیر: کم‌تحرکی، تغذیه نامناسب و مصرف سیگار و الکل، احتمال این بیماری را کاهش دهیم. در بین عوامل تغذیه‌ای علاوه بر تغذیه نامناسب، مصرف ناکافی کلسیم و «ویتامین D» نیز بسیار حائز اهمیت است. تراکم استخوانی با افزایش سن در هر دو جنس شروع به کاهش می‌کند اما در زنان بعد از یائسگی کاهش تراکم، تشدید می‌یابد به صورتی که شکستگی ناشی از پوکی استخوان از هر 3 زن بالای 50 سال یک زن را درگیر می‌کند. از این‌رو تشخیص به‌موقع کمبود ویتامین D به‌خصوص در خانم‌های بالای ۵۰ سال بسیار اهمیت دارد و اگر این ویتامین در بدن افراد کم باشد، با اقدام مناسب می‌توان آن را جبران کرد تا از بروز پوکی استخوان جلوگیری شود.
 یکی از مشکلات مهم این است که مردم آگاهی کافی برای مراجعه و تشخیص به‌موقع ندارند. بعلاوه پس از تشخیص پوکی استخوان برای بیمار، به علت روند طولانی‌مدت درمان، باید پای بندی به درمان نیز وجود داشته باشد.
 با توجه به اهمیت تشخیص زودهنگام در پیشگیری از عوارض استئوپروز، شعار سال جاری همانند سال گذشته مهار پوکی استخوان با تشخیص به‌موقع است. امسال زمان برگزاری پویش از 28 مهر (مصادف با 20 اکتبر، روز جهانی پوکی استخوان) لغایت 5 آبان ماه است. لذا دانشگاه علوم پزشکی تهران، همگام با سایر دانشگاه‌های علوم پزشکی در سراسر کشور و در راستای این پویش ملی به‌عنوان یکی از مجریان برنامه اقدامات مرتبط با آموزش و اطلاع‌رسانی در خصوص خود مراقبتی برای عموم افراد بالای 50 سال، زنان در سنین باروری و بیماران استئوپروتیک را در دستور کار خود قرار خواهد داد تا با تشخیص به‌موقع و هدایت افراد به‌منظور دریافت درمان مناسب بتوان گام‌های موثری درراه پیشگیری از بروز بیماری، کنترل و پیشگیری از بروز عوارض برداشت.

دکتر علیرضا اولیائی منش
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران