ارائه گزارش رئیس دانشکده بهداشت از فعالیت های این دانشکده در زمینه مدیریت همه گیری کووید 19

به گزارش روابط عمومی دانشکده بهداشت، دکتر علی اکبری ساری رئیس دانشکده بهداشت گزارش فعالیت های این دانشکده در زمینه مدیریت همه گیری کووید 19 را ارائه کرد.

متن گزارش به شرح زیر است:
بسمه تعالی
فعالیت های دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران در زمینه مدیریت همه گیری کووید 19 

مقدمه

دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران از ابتدای همه گیری کووید 19 در کشور به صورت جهادی و با تمام ظرفیت و توان در خدمت دانشگاه و جامعه به منظور پیشگیری و کنترل این همه گیری قرار گرفت که خلاصه مهم ترین فعالیت های دانشکده در این زمینه به شرح زیر است.

ایجاد آمادگی قبل از شروع همه گیری کوید 19

مرکز ملی آنفلوانزا واقع در گروه ویروس شناسی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، با چند دهه سابقه درخشان به عنوان یک مرکز معتبر جهانی در شناسایی و تشخیص ویروس های آنفلوانزا و سایر ویروس های تنفسی، از اواسط دی ماه 98 که بیماری در کشور چین همه گیر شده بود، حدود چهل روز قبل از تشخیص اولین نمونه ویروس SARS-CoV2 در کشور اقدام به سفارش مواد آزمایشگاهی مورد نیاز مانند کیت های استخراج، پرایمر پروب و کیت اختصاصی تشخیص این ویروس نوپدید و ناشناخته از خارج کشور کرد و با پیگیری و حمایت موثر دانشگاه، وزارت بهداشت و سازمان جهانی بهداشت موفق شد اولین پرایمر و کیت اختصاصی تشخیص این ویروس را در روزهای آخر بهمن  1398 بدست آورد.

تشخیص اولین نمونه ویروس کرونا در کشور در دانشکده بهداشت

در تاریخ 29 بهمن 1398 نمونه آزمایش دو بیمار مبتلا به عفونت تنفسی مشکوک به کوید 19 که در یکی از شهرهای نزدیک تهران فوت کرده بودند برای بررسی بیشتر و تشخیص احتمالی ویروس آنفلوآنزا یا کوید 19 به دانشکده بهداشت ارسال شد که بلافاصله مورد بررسی قرار گرفت و در آخرین ساعات روز 29 بهمن 1398 اولین نمونه مثبت ویروس SARS-CoV2 در کشور شناسایی شد. برای اطمینان از صحت آزمایش مذکور، مجددا در روز بعد تست های تاییدی انجام شد و نتیجه آن به وزارت بهداشت اعلام شد و چند ساعت بعد توسط وزارت بهداشت به اطلاع عموم مردم رسید.

انجام بیش از 30000 نمونه تست کرونا از اسفند 98  

در ابتدای همه گیری که آزمایشگاه های تشخیص این ویروس در کشور بسیار محدود بود ظرفیت آزمایشگاه دانشکده به سرعت ارتقا پیدا کرد به نحوی که از همان ابتدا حدود 40 مرکز بهداشتی و درمانی تحت پوشش آن قرار گرفت. تا کنون بیش از 30000 نمونه آزمایش از حدود 40 مرکز بهداشتی درمانی شامل مرکز بهداشت جنوب و شهرری، بیمارستان های منطقه جنوب تهران، آسایشگاه سالمندان کهریزک، فرودگاه امام خمینی، زندان فشاپویه و غیره جهت شناسایی ویروس کرونا به دانشکده بهداشت ارسال و به صورت رایگان تست شده است که حدود 3750 نمونه آن مثبت بوده است. برای انجام این آزمایشات حداقل پنج عضو هیات علمی ویروس شناس دانشکده، 8 نفر کارمند و 12 نفر دانشجو و نیروی داوطلب همواره طی دو شیفت مشغول فعالیت بوده اند. مراحل تست ویروس کرونا به شرح زیر است. دریافت و انتقال نمونه به آزمایشگاه، استخراج ژنوم ویروس به صورت دستی یا با کمک دستگاه مخصوص استخراج ویروس و نهایتا انجام Real time Rt-PCR جهت شناسایی وجود یا عدم وجود ژنوم ویروس در نمونه.

تهیه و تولید 185 هزار محیط انتقال نمونه

از ابتدای همه گیری تاکنون بیش از 390 لیتر محیط مخصوص حمل نمونه مشکوک به ویروس معادل 185000 نفر محیط حمل نمونه در دانشکده بهداشت تهیه شده و به صورت رایگان به مراکز سطح کشور جهت نمونه گیری از بیماران ارسال شده است. برای ساخت محیط حمل نمونه معمولا پودر مربوط به محیط با اضافه کردن آنتی بیوتیک های مناسب و سنجش PH محیط به صورت دستی آماده شده و فیلتر میشود. به طور معمول در بخش های عمومی و دولتی برای دریافت هر عدد محیط حمل نمونه که حدود دو میلی لیتر است، حداقل 20 هزار تومان دریافت می شود و این اقدام توسط دانشکده بهداشت کاملا رایگان انجام شده است.

کمک به راه اندازی آزمایشگاه های جدید تشخیص ویروس کرونا

با حمایت و کمک های فنی و آموزشی گروه ویروس شناسی دانشکده بهداشت، آزمایشگاه های تشخیص ویروس کرونا در مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره)، مرکز قلب تهران و سایر مراکز درمانی در سطح کشور راه اندازی شده است یا در حال راه اندازی است. 

تولید و انتشار بیش از 140 محتوای آموزشی برای عموم جامعه

کمیته اطلاع رسانی و آموزش همگانی کوید 19 در اسفند 98 با دستور ریاست دانشگاه با همکاری موسسه ملی تحقیقات سلامت در دانشکده بهداشت تشکیل شد و با کمک حدود 30 نفر از اساتید، دانشجویان و محققان داوطلب دانشکده و دانشگاه اقدام به شناسایی سوالات مهم و رایج عموم جامعه در زمینه کووید 19 کرد و با انجام مطالعات مرور سریع، اقدام به تهیه محتواهای آموزشی مناسب و کاربردی در پاسخ به سوالات یا شایعات مهمی نمود که در زمینه کووید 19 در جامعه به وجود آمده بود. تاکنون حدود 140 محتوای آموزشی آماده شده است که از طریق سایت ها، شبکه های مجازی و برنامه های صدا و سیما در اختیار عموم جامعه قرار گرفته است. این اقدام بسیار مورد استقبال جامعه قرار گرفته است و به نظر می رسد در ارتقای سواد سلامت و ایجاد آرامش برای جامعه بسیار موثر بوده است. 

تهیه محتواهای فنی توسط کمیته اپیدمیولوژی کووید 19 دانشگاه علوم پزشکی تهران  

با درخواست وزارت بهداشت و دستور ریاست محترم دانشگاه کمیته اپیدمیولوژی کووید 19 دانشگاه با همکاری موسسه ملی تحقیقات سلامت و معاونت های منتخب دانشگاه در دانشکده بهداشت تشکیل شد و با مشارکت داوطلبانه حدود 20 نفر از اساتید، دانشجویان و محققین دانشکده و دانشگاه اقدام به انجام منظم و دوره ای تحلیل داده های مربوط به بیماران کووید19، مطالعات اپیدمیولوژیک، تدوین گزارش های فنی، راهنما ها و پروتکل های مورد نیاز برای استفاده مدیران نظام سلامت نمود و گزارش های تدوین شده در اختیار دانشگاه و وزارت بهداشت قرار گرفت.

ساخت فناوری ها و کیت های تشخیصی مربوط به کووید 19 در دانشکده 

اساتید بخش ایمونولوژی دانشکده بهداشت موفق شدند کیت سرولوژی برای تشخیص وجود آنتی بادی ویروس کرونا در سرم را که حساسیت و ویژگی بسیار بالایی دارد تولید کند که در حال حاضر در مرحله صدور مجوز است. همچنین اساتید گروه پاتوبیولوژی دانشکده موفق شده اند کیت تشخیص PCR برای تشخیص ویروس کرونا را طراحی کنند که در مراحل نهایی ساخت است و پس از انجام تست های لازم نسبت به درخواست مجوز اقدام خواهد شد. همچنین یک دستگاه مکنده هوا که برای جلوگیری از انتشار ویروس در هوا مخصوصا در بخش های دندانپزشکی کاربرد دارد توسط اساتید دانشکده طراحی و تولید شده است که در مراحل نهایی ارزیابی است.

ارزیابی عملکرد فنی وسایل حفاظت فردی، ماسک ها و مواد گندزدا

مقدار زیادی ماسک، مواد ضدعفونی کننده و گندزدا که به علت همه گیری کووید 19 در سطح کشور توسط نهادهای مختلف تولید شده بود جهت آزمایش و ارزیابی عملکرد فنی آنها به دانشکده بهداشت ارسال گردید و مورد آزمایش قرار گرفت و این فعالیت همچنان به صورت فعال ادامه دارد.

تدوین راهنما ها و دستورالعمل های مورد نیاز و ارائه مشاوره های لازم

اساتید دانشکده بهداشت با شرکت در کمیته های مختلف دانشگاهی و کشوری نقش فعال و موثری در سیاستگذاری، برنامه ریزی و ارائه مشاوره های مورد نیاز؛ همچنین تدوین گزارش های فنی، راهنماها و دستورالعمل های مرتبط با کنترل همه گیری کووید 19 ایفا کردند. تعداد زیادی راهنما و دستورالعمل به منظور مدیریت و کنترل همه گیری کووید 19 در بخش های مختلف با مشارکت فعال اساتید و محققان دانشکده بهداشت تهیه و در اختیار گروه های هدف قرار گرفت. نمونه آنها راهنمای آموزش همگانی کووید 19، راهنمای پوشش حفاظت فردی، راهنمای مراقبت از مددجویان در آسایشگاه های سالمندان، راهنمای مراقبت از افراد در محیط های دانشجویی خوابگاه و دانشکده ها، و راهنمای گندزدایی و ضدعفونی کردن سطوح است.

طراحی، تصویب و اجرای بیش از 30 طرح پژوهشی کاربردی

اوایل همه گیری کووید 19 در دانشکده بهداشت یک کمیته پژوهشی موقت تشکیل شد و به صورت هدفمند اقدام به شناسایی، اولویت بندی و انتخاب موضوعاتی نمود که نیاز فوری به پژوهش در زمینه کووید 19 داشتند و با پیگیری فعال این کمیته، برای موضوعات منتخب تیم پژوهشی تشکیل شد و در زمان کوتاهی بیش از 20 طرح پژوهشی در حیطه های مختلف مرتبط با کووید 19 مصوب شد و تعداد طرح های مصوب و در حال اجرا همچنان در حال افزایش است و برخی از این طرح ها اتمام یافته و نتایج آن مورد استفاده قرار گرفته است. این طرح ها در موضوعات مختلف شامل اپیدمیولوژی، بهداشت محیط، ویروس شناسی، ایمونولوژی، کیت های تشخیصی و سرولوژی، تولید واکسن، بهداشت حرفه ای، مدیریت، سیاستگذاری و اقتصاد بهداشت است.

تداوم فعالیت های آموزشی و پژوهشی اساتید و دانشجویان دانشکده به صورت مجازی

با توجه به حضور حدود 115 عضو هیات علمی و 1200 دانشجو در دانشکده که همه آنها در مقاطع تحصیلات تکمیلی مشغول تحصیل هستند با حمایت دانشگاه و دانشکده مجازی تلاش شد همزمان با تقویت زیرساخت های فناوری اطلاعات دانشکده فعالیت های آموزشی و پژوهشی این عزیزان شامل برگزاری کلاس ها، شوراها، جلسات، دفاع ها و ... به صورت مجازی تداوم یابد به گونه ای که مشکلی در فعالیت های علمی اساتید و دانشجویان دانشکده ایجاد نشود.

جمع بندی و کلام آخر

فعالیت های ذکر شده بخشی از اقدامات دانشکده بهداشت است که هر کدام نیازمند گزارش تفصیلی است. اساتید، کارکنان و دانشجویان دانشکده بهداشت در کنار داوطلبانی که از شروع بحران همه گیری کووید 19 به کمک آمدند همگام با سایر بخش های دانشگاه و جامعه توانستند با حرکت جهادی و خیرخواهانه تا حد امکان وظیفه خود را در مدیریت و کنترل این همه گیری انجام دهند و به لطف خداوند متعال و با حمایت های موثر و بی دریغ دانشگاه این چالش مهم نظام سلامت را به فرصتی بی بدیل تبدیل کرده و از این آزمون الهی سربلند بیرون آیند و برگ دیگری بر افتخارات و دستاوردهای زرین چندین دهه گذشته دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران بیافزایند. امیدواریم مورد رضایت خداوند متعال هم باشد. 

دکتر علی اکبری ساری، رئیس دانشکده بهداشت، 9 خرداد 1399