پیشرفت های چشمگیر درمان و کنترل فشار خون در ایران از طریق گسترش پوشش همگانی سلامت و تقویت مراقبت های اولیه

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه، بر اساس یافته های این مطالعه (لینک دریافت مقاله) پیشرفت در تشخیص، درمان و کنترل فشار خون بالا در بین کشورها بسیار متفاوت بوده است، بصورتیکه برخی از کشورهای با درآمد متوسط در حال حاضر از اکثریت کشورهای با درآمد بالا بهتر عمل می کنند. رویکرد دوگانه کاهش شیوع فشار خون بالا از طریق پیشگیری اولیه و همچنین بهبود درمان و کنترل نه تنها در کشورهای با درآمد بالا بلکه در کشورهای با درآمد کم و متوسط نیز امکان پذیر است.  
این پژوهش اذعان دارد که طی 30 سال گذشته، تعداد بزرگسالان (79-30 ساله) مبتلا به فشار خون در سراسر جهان دو برابر شده است و از 331 میلیون زن و 317 میلیون مرد در سال 1990، به 626 میلیون زن و 652 میلیون مرد در سال 2019 افزایش یافته است و بخش قابل توجه این روند افزایشی در کشورهای با درآمد کم و متوسط رخ داده است.  
علیرغم تشخیص ساده و درمان نسبتاً آسان با داروهای ارزان قیمت، تقریبا نیمی از افراد مبتلا به فشار خون (41 درصد از زنان و 51 درصد از مردان) در سراسر جهان در سال 2019 از وضعیت خود بی خبر بودند و بیش از نیمی از زنان و حدود 60 درصد از مردان مبتلا به این بیماری تحت درمان قرار نگرفته اند.
همچنین بر اساس این گزارش در سراسر جهان، یک نفر از هر 4 زن و یک نفر از هر 5 مرد مبتلا به فشار خون بالا توانسته است با پیگیری درمان و اصلاح سبک زندگی، فشار خون خود را کنترل کند. 
محققان این مقاله بر این باورند که پیشرفت های چشمگیر در میزان درمان و کنترل فشار خون در برخی از کشورهای با درآمد متوسط از جمله کاستاریکا، قزاقستان، آفریقای جنوبی، برزیل، ترکیه و ایران طی سه دهه گذشته نشان می دهد که گسترش پوشش همگانی سلامت و تقویت مراقبت های اولیه در این زمینه موثر بوده است. بهبود مراقبت از فشار خون بالا و کاهش بار این بیماری در برخی از این کشورها، مانند کاستاریکا تا حدی بوده است که میزان درمان و کنترل فشار خون بالا به اندازه بسیاری از کشورهای پردرآمد رسیده است. 
بر اساس یافته های این پژوهش فشار خون بالا مستقیماً با بیش از 8.5 میلیون مرگ و میر در سال در سراسر جهان مرتبط است و عامل اصلی سکته مغزی، بیماری های قلبی ایسکمیک، سایر بیماری های عروقی و بیماری های کلیوی است. کاهش فشار خون می تواند تعداد سکته های مغزی را 35 تا 40 درصد، حملات قلبی را 20 تا 25 درصد و نارسایی قلبی را حدود 50 درصد کاهش دهد.
بر اساس این پژوهش علیرغم پیشرفت های دارویی و روش های درمانی در طول چند دهه گذشته، پیشرفت جهانی در مدیریت فشار خون کند بوده است و اکثریت قریب به اتفاق افراد مبتلا به پرفشاری خون بدون معالجه باقی می مانند.
تجزیه و تحلیل های انجام شده در این مطالعه روش های خوبی را در تشخیص و درمان فشار خون بالا نه تنها در کشورهای با درآمد بالا بلکه در کشورهای با درآمد متوسط نشان داده است. این یافته ها نشان می دهد که اگر حامیان بین المللی و دولت های ملی متعهد به رسیدگی به این عامل اصلی بیماری و مرگ و میر شوند، جلوگیری از فشار خون بالا و بهبود تشخیص، درمان و کنترل آن در مناطق با درآمد کم و متوسط امکان پذیر است. 
بر اساس این مطالعه کاهش مصرف نمک و افزایش مصرف میوه ها و سبزیجات، در کنار ارتقای تشخیص از طریق گسترش پوشش همگانی بهداشت و مراقبت های اولیه و اطمینان از دسترسی بی وقفه به داروهای موثر برای کاهش اپیدمی فزاینده فشار خون در کشورهای با درآمد کم و متوسط از سیاست هایی ست که می بایست دنبال شود. 
توضیح اینکه در این مطالعه از نتایج پژوهش های ملی تمامی کشورهای جهان بهره گیری شده است و از ایران دکتر باقر لاریجانی، دکتر فرشاد فرزاد فر، دکتر رامین حشمت، دکتر افشین استوار و جمعی از محققان مرکز تحقیقات بیماری های غیرواگیر پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در کنار اساتید و پژوهشگرانی از سایر دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی کشور مشارکت داشته اند.