حضرت آیت‌الله خامنه‌ای: بااین‌همه تجربه‌ی موفقی که ما در بخش‌های مختلف داریم، واقعاً جفای به مردم، کشور و انقلاب است، اگر امروز کسی بخواهد مردم را ناامید و اراده‌ی مسئولان را تضعیف کند

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای عصر روز سه‌شنبه 23 فروردین 1401 در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام با ابراز خرسندی از حضور گسترده جوانان در مجموعه مدیریتی نظام، همه مسئولان را به مراقبت کامل از دو آسیب مهم یعنی «غرور» و «انفعال» فراخواندند و افزودند: غرور، ابزار شیطان است. غرور، غرّه شدن، ابزار شیطان است و فرق نمی‌کند منشأ آنچه باشد، یک‌وقت منشأ آن همین پست و مقامی است که شما گرفته‌اید. فرض کنید شما در یک نقطه‌ی دوردستی مشغول کار بودید، حالا آمده‌اید در یک مدیریت بالایی قرارگرفته‌اید، مثلاً در مجلس یا در دولت یا در نهادهای انقلابی یا در نیروهای مسلّح. این، انسان را مغرور می‌کند که یک جایگاهی پیداکرده؛ یک منشأ غرور این است. یک منشأ غرور موفقیت‌ها است. توفیقی پیدا می‌کنید، در کاری که انجام می‌دهید پیشرفتی پیدا می‌شود، اینجا انسان مغرور می‌شود به خودش که ما توانستیم این کار را انجام بدهیم. یک منشأ غرور، غرّه شدن به لطف الهی و توجهات الهی است که خیلی در دعاها و حتّی در قرآن [آمده]: «و لا یغرّنّکم بالله الغرور»؛ غرور ــ که شیطان است ــ شما را به خدا غرّه نکند. غرّه شدن به خدا یعنی چه؟ این معنایش آن است که انسان از طرف خدا احساس خاطرجمعی مطلق بکند، دیگر هیچ ملاحظه‌‌کاری‌ای نداشته باشد؛ [مثلاً بگوید] «ما که جزو خیل دوستان اهل‌بیت هستیم؛ خدا با ما کاری ندارد»! این غرّه شدن به خدا است. «و الشّقاء الاشقىٰ لمن اغترّ بک» دعای صحیفه‌ی سجادیه است ــ گمان می‌کنم دعای چهل و ششم ــ دعای روز جمعه: «و الشّقاء الاشقى لمن اغترّ بک» پروردگارا! کسی که به تو غرّه بشود، شقاوتش از همه بالاتر است؛ این غرّه شدن است؛ مغرور شدن این است.

ایشان با تأکید بر این نکته که غرور مایه سقوط انسان خواهد شد؛ گفتند: مغرور نشوید؛ مغرور نشوید. این غرور اگر پیدا شد، طلیعه‌ی شکست است، طلیعه‌ی سقوط است؛ این غرور ازهرجهتی پیدا بشود، مقدمه‌ی سقوط انسان است. انسان وقتی‌که یک چنین غروری پیدا کرد، هم در درون خود ساقط می‌شود، هم در اجتماع ساقط می‌شود، هم آن حرکت اجتماعی‌ای که حول‌وحوش او به وجود آمده، از بین می‌رود و ساقط می‌شود.

ایشان در ادامه افزودند: یکی از اشکالات غرور اگر در ما به وجود بیاید، این است که ما را از مردم دور می‌کند. غرور و مغرور شدن به خود، ما را از مردم دور می‌کند. مردم در نظرمان کوچک می‌شوند؛ تحقیر می‌کنیم مردم را و طبعاً از آن‌ها دور می‌شویم. همچنین ما را درباره‌ی خودمان دچار توهّم می‌کند؛ خودمان را بیشتر ازآنچه هستیم می‌پنداریم و تصوّر می‌کنیم؛ آفت غرور این است. وقتی ما خودمان را ازآنچه هستیم بیشتر دانستیم، خطاهای خودمان در نظرمان کوچک می‌شود و وقتی خطا کوچک شد، از تصحیح خطا غافل می‌شویم؛ خطا را تصحیح نمی‌کنیم و در همان خطا ادامه می‌دهیم و باقی می‌مانیم؛ همین‌طور ما را از شنیدن انتقاد خیرخواهانه محروم می‌کند. حالا یک‌وقت هست که یک کسی از روی غرض‌ورزی یک‌چیزی به ما می‌گوید، ممکن است ما مثلاً فرض کنید طاقت نیاوریم، عصبانی بشویم امّا یک‌وقت هم که خیرخواهانه از ما انتقاد می‌کنند، ما دیگر گوش شنیدن نخواهیم داشت.

رهبر معظم انقلاب اسلامی انفعال را آسیب دیگری در مسیر خدمتگزاری به مردم برشمردند و افزودند: انفعال نقطه‌ی مقابل مغرور شدن است که آن‌هم بیماری است، آن‌هم آسیب است، آن‌هم بیچاره کننده است. انفعال یعنی چه؟ یعنی روحیه‌ی ضعیف، خود را ناتوان پنداشتن، ناتوان پنداری خود، احساس کنند که دیگر [نمی‌توانند]. احساس بن‌بست در امور، احساس عدم امکان فرج، انفعال است. یأس از رحمت الهی یکی از آثار این [انفعال] است که یکی از گناهان کبیره است. «لا تیاسوا من روح الله» برای مدیر یک مجموعه، برای مسئول یک مجموعه واقعاً سم است که احساس بن‌بست کند و دشمنان هم با ملاقات، با گفتگو، با شعار، با مصاحبه، با خبر، با بعضی از فعالیت‌های عملیاتی سعی می‌کنند در طرف مقابل خودشان ــ حالا هرکسی که هست ــ ایجاد یأس و انفعال و بن‌بست و مانند این‌ها بکنند.

ایشان پناه بردن به تقوای الهی را راهگشای آسیب انفعال معرفی کردند و گفتند: البتّه ما در مقابل این حالت دومین آسیب [یعنی] انفعال، دستمان باز است؛ یعنی ما راه مقابله‌ی با این انفعال را الحمدالله در نظام جمهوری اسلامی داریم. قرآن راه مقابله‌ی با دشمن را به ما نشان می‌دهد: «صبر» و «تقوا»؛ بنابراین ما هم یقین داریم به اینکه وعده‌ی قرآن، وعده‌ی صادقی است؛ یعنی اندک تردیدی و شکی در این وجود ندارد. «ان تصبروا و تتّقوا لا یضرّکم کیدهم شیئًا» یعنی کید آن‌ها هیچ تأثیری در شما نخواهد گذاشت و شمارا عقب نخواهد [راند]؛ این وعده‌ی الهی است.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در توصیف «صبر» گفتند: صبر، یعنی خسته نشدن؛ اگر بردباری هم میگویند، یعنی همین خسته نشدن. صبر به این معنا است: یعنی خسته نشوید؛ در مقابل دشمن هم همین‌جور است؛ یعنی از میدان درنرفتن و خارج نشدن.

ایشان تقوا را مراقبت کامل معرفی کردند و افزودند: تقوا در هر جا که در قرآن هست، یعنی مراقبت کامل؛ آن‌وقت «تقوی الله» که معمولاً تعبیر می‌شود به اینکه انسان از خدا بترسد و امثال این‌ها، به همین [معنی] است دیگر؛ ترس از خدا یعنی این؛ یعنی با دقّت مراقب باشید که برخلاف فرمان خدا، امرونهی خدا عمل نشود؛ این تقوا است. در یک چنین مواردی که [قرآن] «ان تصبروا و تتّقوا» می‌فرماید، یک خصوصیتی وجود دارد: این تقوا، تقوای در مقابل دشمن است؛ یعنی مراقب بودن؛ مراقب دشمن، مراقب حرکت او، مراقب حرکت خودتان در مقابل او، مراقب مانور او و تحرکاتی که دارد، مراقب کاری که از شما صادر می‌شود که ممکن است حاکی از غفلت شما باشد؛ تقوا یعنی این. این چیزی که امیرالمؤمنین می‌فرماید «انّ اخا الحرب الارق و من نام لم ینم عنه» یعنی بیدار بودن، حواس‌جمع بودن؛ تقوا در اینجا این است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بخش پایانی این قسمت از بیاناتشان با اشاره به نتایج مثبت رعایت تقوای الهی در سال‌های اخیر گفتند: تجربه‌ی ما هم همین را نشان می‌دهد. یک‌وقتی بود که این آیات را می‌خواندیم، تجربه‌اش در تاریخ بود و صدر اسلام را به‌عنوان تجربه ذکر می‌کردیم، [امّا] امروز این‌جوری نیست؛ امروز ما خودمان این‌ها را تجربه کرده‌ایم، خودمان در میدان‌های مختلف این را مشاهده کرده‌ایم که اگر صبر داشتیم و تقوا داشتیم، پیروز می‌شویم و بااین‌همه تجربه‌ی موفّقی که ما در بخش‌های مختلف داریم، واقعاً هم جفای به مردم است، هم جفای به کشور است، هم جفای به انقلاب است، اگر امروز کسی بخواهد مردم را ناامید کند و احساس بن‌بست را به مردم القاء کند و بخواهد روحیه‌ی مردم را بشکند و اراده‌ی مسئولین را تضعیف کند.