محتوای خبری دانشکده پرستاری مامایی

بررسی فرآیند تصمیم گیری والدین برای ترخیص کودک با رضایت شخصی در رساله دکتری جمال الدین بگجانی

جمال الدین بگجانی، ارائه اطلاعات درست و صادقانه در زمینه سیر بیماری و درمان کودک بستری را منجر به جلب اعتماد والدین نسبت به مراکز و کارکنان درمانی دانست.

گالری عکس 
به گزارش روابط عمومی دانشکده پرستاری و مامایی، جمال الدین بگجانی، دانش آموخته دوره دکتری پرستاری تحصیلات آکادمیک خود را در مقطع کارشناسی پرستاری در سال 1380 در دانشگاه علوم پزشکی گلستان آغاز کرد. وی دوره کارشناسی ارشد پرستاری را در گرایش اطفال در سال 1384 و در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را گذراند و در آبان ماه سال 1935 از دوره دکترای پرستاری دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران فارغ التحصیل شد. 
وی بین سالهای 1380 الی 1388 در دانشکده پرستاری و مامایی تهران در قالب طرح نیروی انسانی و حق التدریسی همکاری داشت و سه سال نیز در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایرانشهر مشغول به کار بود. بگجانی همچنین در طی این سالها، عمدتاً همگام با فعالیت های آموزشی در مراکز بالینی و بیمارستانی نیز فعالیت داشته است. در رابطه با رساله دکتری ایشان با موضوع " بررسی فرآیند تصمیم گیری والدین برای ترخیص کودک با رضایت شخصی" گفت و گویی ترتیب دادیم که توجه شما را به آن جلب می کنیم.
 
موضوع رساله شما چیست؟ در مورد آن برایمان توضیح دهید و بفرمائید که تمرکز اصلی این پژوهش چیست؟
تبيين فرآیند تصمیم گیری والدین برای ترخیص کودک با رضایت شخصی و ارائه مدل در این زمینه، پدیده ترخیص با رضایت شخصی به پدیده ای اطلاق می شود که بیمار تصمیم به خروج از بیمارستان می گیرد، قبل از اینکه پزشک معالج بیمار را مرخص اعلام کند. این موقعیت نه تنها در مواردی که خود بیمار عامل تصمیم گیرنده است، بلکه در موقعیتهایی که عامل تصمیم گیرنده فرد مراقبت دهنده اصلی بیمار باشد مانند سالمندان و کودکان نیز صدق می کند. با توجه به اینکه اینگونه تصمیمات می تواند برای کودک، خانواده، جامعه و سیستم درمانی خصوصاً پرستاران چالش برانگیز و مشکل ساز باشد، سعی کردیم با انجام این تحقیق کیفی و روشن سازی فرآیند این تصمیم گیری و عوامل موثر بر آن، با ارائه راهكارهایي برای کاهش اینگونه مشکلات، در جهت حفظ و ارتقاء سلامت کودکان و خانواده و نیز کاهش مشکلات سیستم مراقبت سلامت قدمی برداریم. این مطالعه از نوع کیفی و با استفاده از روش نظریه بستر زاد انجام شد. "بی اعتمادی" به عنوان مهمترين نگراني والدین کودکان بستری شناسايي شد. اين نگراني بدنبال تأثير بستری شدن کودک خانواده بر ابعاد مختلف جسمي، روحي، رواني، اجتماعي خانواده ايجاد شده بود. " راهکار روانی کشمکش با خود برای توجیه تصمیم" مهمترين فرآيند در تصمیم گیری والدین برای ترخیص کودک با رضایت شخصی بود. نتایج این مطالعه نشان داد که فرآیند تصمیم گیری والدین برای ترخیص کودک با رضایت شخصی وابسته به زمینه می باشد. با تدارک رویکردهای مراقبتی موثر مانند رویکر خانواده- محور از طریق رفتارهای محترمانه با کودک بیمار و اعضای خانواده، حمایت والدین خصوصاً حمایت اطلاعاتی و مشارکت دادن فعالانه آنها در برنامه ریزی و اجرای مراقبت ها برای کودک بیمار، می توان به والدین کمک کرد تا بهترین و مناسب ترین تصمیم را برای ادامه مراقبت و درمان کودک در مراکز درمانی اتخاذ کنند.

آیا مطالعه مشابهی در ایران در این خصوص شده بود؟
خیر، مطالعه ای که به صورت کیفی خصوصيات و ابعاد فرآیند تصمیم گیری والدین برای ترخیص كودك با رضایت شخصی در بافت فرهنگی کشورمان ایران را تبیین کرده باشد، طبق بررسی های ما انجام نشده بود. 
 
در مطالعات خارجی چطور؟
خیر، مطالعات کمی گوناگون انجام شده بود. هر کدام از آن مطالعات نیز عمدتاً به بررسی دلایل و شیوع ترخیص با رضایت شخصی با به کار گیری ابزارهای محقق ساخته پرداخته بودند که نمی توانست تمام ابعاد فرآیند تصمیم گیری والدین برای ترخیص کودک با رضایت شخصی را آشکار سازد.
 
اگر بخواهید مطالعه در این خصوص را ادامه دهید، فکر می کنید چه جنبه ای از آن جای کار دارد و روی آن پژوهش می کنید؟
مواردی مانند انجام مطالعات عمیق از قبیل مطالعه کیفی اقدام پژوهی در زمینه اجراء مراقبت های خانواده- محور در مراکز درمانی، باز طراحی فرم های ترخیص با رضایت شخصی از نظر توضیحات مکتوب در زمینه پیامدهای بالینی متناسب با بیماری کودک و بررسی تاثیر آن در پیشگیری از بروز اینگونه ترخیص ها و نیز تبیین نقش کارکنان مراکز درمانی در توانمندسازی والدین در تصمیم گیری برای تکمیل فرآیند مراقبت و درمان کودک بیمار.
 
مهم ترین مشکلی که در جمع آوری داده ها با آن مواجه شدید، چه بود؟ 
ماهیت اعتراضی پدیده ترخیص با رضایت شخصی از جانب والدین و نیز ماهیت چالشی این پدیده برای سایر مشارکت کنندگان از جمله پرستاران و دستیاران پزشکی که البته سعی کردیم با برقراری ارتباطات مناسب و توضیح روند مطالعه رضایت آنها را به نحو مطلوب فرآهم آوریم.

در داده های شما موردی بود که نتوانید در رساله آن را بیان کنید؟
خیر، موردی نبوده، البته برعکس طبق الگوی مطالعات کیفی خصوصا" نظریه بسترزاد که ما به کار بردیم قاعدتا" از طریق عمیق شدن و حساسیت نسبت به داده ها و مقایسه و تحلیل های مداوم برای شکل گیری و تکوین هر چه بهتر مدل نظری و نظریه در مورد این فرآیند، سعی شد هیچ داده یا مفهومی کنار گذاشته یا فراموش نشود. 
 
خروجی رساله شما چند مقاله بود؟
یک مقاله در مجله International Journal of Medical Research & Health Sciences))
 
و اما حرف آخر؟
 تشکر می کنم بابت پیگیری شما برای نشر نتایج تحقیقات، از آنجایی که این پدیده پیامدهای منفی برای کودکان، خانواده، سیستم سلامت، کارکنان مراقبت سلامتی و درمانی و نیز جامعه به دنبال دارد به نظر می رسد که با اقداماتی در جهت توانمند سازی اعضاء خانواده مانند حمایت اطلاعاتی و انگیزشی از والدین برای استفاده از منابع مرتبط با حوزه مراقبت سلامتی از قبیل اداره های مددکاری و مشورتی می توان به آنها کمک کرد تا با دغدغه های خانوادگی و اجتماعی کمتری بر مراقبت و درمان کودک خود تمرکز کنند. با ارائه اطلاعات درست و صادقانه در زمینه سیر بیماری و فرآیند مراقبت و درمان کودک بستری، می توان اعتماد والدین نسبت به مراکز و کارکنان درمانی را جلب کرد و در نتیجه والدین با احتمال کمتری فرآیند مراقبت و درمان کودک را ناتمام رها خواهند کرد. از طریق طراحی برنامه ترخیص جامع با مشارکت والدین از همان مراحل اولیه بستری شدن کودک در مراکز درمانی و نیز در نظر گرفتن تمام عوامل موثر مانند شرایط خاص بالینی کودک بیمار و عقاید و ادراکات والدین در زمینه مراقبت و درمان، ترخیص زودرس کودکان بر خلاف توصیه تیم درمان و با رضایت شخصی والدین کمتر اتفاق خواهد افتاد.

خبرنگار: شیما سادات عطری
عکس: حسین اکبریان 

شیما سادات  عطری
تهیه کننده:

شیما سادات عطری