متخصص اخلاق پزشکی است و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران. فلسفه خوانده و تاریخ می‌داند. هنرشناس است و دستی در شعر و ادبیات دارد. باید با او همکلام شوی که همهٔ اینها را در کنار هم ببینی. با دکتر حمیدرضا نمازی که رئیس موزه ملی تاریخ پزشکی و مدیر دفتر تاریخ و میراث دانشکده پزشکی تهران است، در دفتر روابط عمومی دانشکده و به مناسبت گرامیداشت هفتهٔ دفاع مقدس، گفت‌وگویی ترتیب دادیم تا دربارهٔ شهدای دانشکده پزشکی و دانشگاه علوم پزشکی تهران اطلاعات بیشتری به دست آوریم. با ما همراه شوید.

 

- ابتدا بگویم که از حضور در محضر شما، جناب آقای دکتر کیاسالار و همکاران ارجمند روابط عمومی دانشکده خیلی خوشحال و خوشوقتم. پیش از پرداختن به شهدای دانشکده پزشکی، مایلم عرض کنم که بدنه علوم پزشکی کشور، در زمان دفاع از وطن و دوران جنگ هشت‌ساله، نقش ممتاز و متمایزی داشته است و بسیاری از اطبا، دندانپزشکان داروسازان، پرستاران  و سایر اهل سلامت، بی‌آنکه بیان و نمودی داشته باشند، در آن دوران، به رزمندگان خدمت رسانده‌اند. 

- یعنی ناشناخته‌های دفاع مقدس در عرصهٔ دانشگاهی هم زیاد است؟

- بله، کم نیستند کسانی که حضور طبیبانهٔ جانانه‌ای داشته اند ولی امروز بازشناسی نشده‌اند. 

- راجع به شهدای دانشکده پزشکی، طبق آماری که در دست داریم، این دانشکده، ۵۲ شهید داده است که ۳۶ نفر ایشان دانشجوی پزشکی و ۱۶ نفر هم پزشکان فارغ التحصیل است. از بین طبیبان فارغ‌التحصیل شهید، ۸نفرپزشک عمومی، ۳ نفر جراح، دو نفر ارتوپد، یک نفر متخصص گوش و حلق و بینی و یک نفر روانپزشک‌اند. البته ۱۰ نفر از ایشان در دوران جنگ به شهادت رسیده‌اند و مابقی در اتفاقات دیگر همچون انفجار حزب جمهوری اسلامی. با این حساب شهدای دوره جنگ دانشکده حدود ۵۰ نفر می شود. ۲۱ نفر از کارمندان دانشگاه نیز به شهادت رسیده اند که بیشترشان کارمندان بیمارستان‌ها بوده‌اند.

- بله، همینطور است. بیشترین شهیدان از حیث آمار به دانشکده پزشکی مربوط می‌شود. اما راجع به شهدای سایر دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی تهران، آمار ما چنین است: ۵ شهید داروسازی، ۲ شهید دانشجوی دندانپزشکی، ۴ شهید دانشجوی دانشکده بهداشت، ۳ شهید دانشجوی فیزیوتراپی، ۱ شهید دانشجوی علوم آزمایشگاهی و ۱ شهید پرستاری که در موشک‌باران به شهادت رسیدند. با احتساب شهدای کارمند و سایر کارکنان دانشگاه، جمع شهیدان دانشگاه به ۹۰نفر می‌رسد. امیدوارم در دفتر تاریخ و میراث دانشکده با کمک شما بتوانیم بررسی دقیق‌تری کنیم تا کسی از جان‌برکفان دانشکده پزشکی از قلم نیفتاده باشد.

- به نظرم همه شاخص‌اند. بسیاری از ایشان نخبگان علمی با رتبه‌های خیلی ممتاز بوده‌اند. می‌دانید که رقابت علمی برای قبولی در رشته پزشکی تهران همیشه دشوار و نفس‌گیر بوده است. سال گذشته از ۱۰۰ نفر رتبه اول، ۸۸ نفر به دانشکده پزشکی تهران آمده اند. حالا فرض کنید کسی پس از اینهمه تلاش و نخبگی، جانش را کف دستش بگذارد و از وطنش دفاع کند. برگردم به سوال شما. واقعیت این است که برخی از این شهدا، اسمشان آشناتر است؛ آن‌هم به این دلیل که سالنی یا کلاسی به نامشان گذاشته شده است. 

- بله، و همینطور چند شهید دیگر (همچون شهید کبکانیان) به خاطر نامگذاری خیابان‌های نزدیک دانشکده پزشکی، نامشان آشناست. من اما فکر می‌کنم باید به شیوه‌های نمادپردازی نوین فکر کنیم. 

- اینکه روایتی از آن شهید در سایت و کانال دانشکده بیاید و ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری آن شهید به رخ کشیده شود و به تعبیری، اینجایی و اکنونی شود، خیلی مهم است. گنجینه‌های معنوی دانشکده پزشکی، علاوه بر اساتید و بزرگان علمی و اخلاقی‌اش، همین شهدایی‌ هستند که زندگی‌شان قابلیت به رخ کشیده شدن سینمایی و هنری دارد. 

- در اینجا مایلم یادی کنم از مرحوم دکتر محمد علی حفیظی، رییس دانشکده در دهه ۴۰که سالها سردبیر دانشکده بودند.  آن سالها دانشکده سردبیر داشت که رکن علمی دانشکده محسوب می شد. دکتر حفیظی از ارکان نظام پزشکی محسوب می‌شد و سالیان متمادی رییس نظام پزشکی بود. کامل‌ترین کتاب در باب تاریخ دانشکده را نیز ایشان در سال ۱۳۳۲ نوشته است که اطلاعات دقیقی را از اوان تاریخ دانشکده در اختیارمان می‌گذارد. فرزند دکتر حفیظی، شهید حسین حفیظی، در سال ۱۳۶۵ در ماجرای ناوچه پیکان، پس از رشادت بسیار به شهادت رسید. یاد همه کسانی که جانشان را برای آرمان و وطنشان گذاشتند، جاودان.