به گزارش روابط عمومی مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره)،کارگاه سه روزه  میکروب شناسی کنترل عفونت در مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) از تاریخ 3 تا 5 خرداد ماه با حضور پروفسور ویلم متخصص میکروب شناسی از دانشگاه لیدن(Leiden)  و دکتر جرارد متخصص کنترل عفونت از بیمارستان رویال(Royal)  هلند برگزار شد .
در این کارگاه مطالب آموزشی با موضوع روش های کنترل سویه های مقاوم به متی سیلین در بیمارستان با تأکید به نقش کادر درمانی به عنوان حاملین میکروب و نحوه برخورد و مواجهه با گروه های مختلف در بیمارستان ارائه شد.
از جمله نکات برجسته شباهت ها و تفاوت های روش کار بیمارستان های ایران و هلند بود. استفاده از روش های پیشگیری بخصوص بهداشت دست، تفاوت در ماندگاری در محیط های بیمارستانی، نحوه پاکسازی و ضدعفونی کردن بخش ها به نحوی صحیح از دیگر موضوعاتی بود که در ادامه به آن پرداخته شد.

در همین راستا روابط عمومی مجتمع مصاحبه ای با پروفسور ویلم و دکتر جرارد انجام دادکه متن مصاحبه به شرح ذیل است:

لطفا خودتان را معرفی کنید.
من ویلم اهل لیدن هستم، در دانشگاه لیدن به عنوان میکروب شناس ملکولی بر روی توسعه روش های تشخیصی عفونی برای بیماریهای عفونی کار می کنم.
من جرارد متخصص کنترل عفونت هستم. در بیمارستان رویال هلند کار میکنم و سعی دارم از عفونتهای هر روزه بیمارستانی تا حد امکان جلوگیری کنم.

آقای پرفسور ویلم، شما به عنوان یکی از میکروب شناسان اروپا برای بار چهارم برای فعالیت علمی به ایران سفر کرده اید، ارزیابی شما از وضعیت فعلی این علم در ایران چیست؟
به نظر من آنها بسیار تحصیل کرده هستند و دانش زیادی در رابطه با بیماریهای عفونی دارند.اما با این وجود ارتباط بین (میکروب شناسان و سایر متخصصان) سخت است. در مرحله اول، تشخیص بیماری برای درمان بیمار بسیار اهمیت دارد. همچنین مرحله دوم که حائز  اهمیت است نمونه گیری و بدست آوردن اطلاعات بیمار می باشدکه مطابق باآن درمان انجام می شود. در واقع اگر تشخیص به درستی انجام شود کمک بسیاری به بیمار شده است.
به علاوه تشخیص مکرر بسیار مهم است با این کار متوجه می شویم که چه اتفاقی در خصوص بیماریهای عفونی در سازمان در حال وقوع است. اگر دپارتمان در خصوص بیماریهای عفونی بهداشتی عمل کند، میکروبها منتقل نمی شوند  و یا گسترش پیدا نمی کنند. تمام اینها در صورتی اتفاق می افتد که میکروب شناسان و سایر متخصصان بتوانند در بیمارستان از نزدیک با هم ارتباط داشته باشند و از آنجایکه محور اصلی بیمار می باشد از این طریق کمک بسیاری به بیمار می شود  و زندگی آنها را نجات می دهیم. اگر مشکلات پنهان شود و یا مطرح نشود و یا ارتباط (بین میکروب شناسان و متخصصان)  وجود نداشته باشد بیماریها گسترش یافته و نهایتا بیمار آسیب خواهد دید. پس در این خصوص نقش میکروب شناس بسیار مهم است.
دکتر جرارد افزود: در هلند هم ما در گذشته سیستم مشابهی داشتیم و حدود سی سال پیش آزمایشگاه و بیمارستان با هم همکاری ایده الی نداشتند ولی اکنون وضعیت تغییر کرده و میکروب شناسان به عنوان مشاور آنتی بیوتیک و کنترل عفونت فعالیت می کنند و همکاری نزدیک بین آنها (میکروب شناسان و سایر متخصصان) برای پزشک معالج  در جهت انتقال پیامها بسیار مهم می باشد. و با ارتباط بهتر نیز به بیمار کمک می شود و ما این کار را انجام دادیم و اکنون میکروب
شناسان از اهمیت ویژه ای در بیمارستان ما برخوردار هستند و هرروزه در جلساتی که در خصوص بیماران تشکیل می شوند ملحق می شوند و در خصوص روشهای پیشگیری عفونت بحث می کنند.
ویلم در ادامه صحبتهای جرارد اضافه کرد شما باید همه اطلاعات میکروب شناسان در آزمایشگاه های مختلف را در مرکز پایگاه داده به اشتراک بگذارید در آن صورت می توانید از یکدیگر مطالب بیاموزید و از چگونگی وضعیت آنها مطلع می شوید ، و اینکه آیا مراحل کاری درست انجام می شود یا خیر و آیا بیمارستان بهداشتی عمل می کند و ...

من وب سایت بیمارستان شما را دیدم  و متوجه شدم که شما 5 دکتر میکروب شناس دارید. بیمارستان شما چند تخت بیمار دارد؟
حدودا  310  تخت بیمار داریم اما در حال بزرگ کردن بیمارستان هستیم. ما همچنین ارتباط خوبی با دو بیمارستان لیدن داریم ، میکروب شناسان ما در آنجا نیز کار می کنند اما نمی توان دقیق گفت که چند بیمار را پذیرش می کنیم.

بیمارستان شما چند آزمایشگاه دارد؟
یک آزمایشگاه مرکزی داریم...
در بیمارستان ما 6 یا 7 میکروب شناس فعالیت می کنند. 2 نفر برای بخش اطفال و 2 نفر آنکولوژی (سرطان خون) 4 یا 5 نفر در سایر بخشها که همگی پزشک هستند. برای 5 سال دوره آموزش عمومی دارند و بعد دوره تخصصی  میکروب شناسی، عفونی، جراحی، جراحی اعصاب و.. می بینند  که ابتدا پایه آنها یکی است  و بعد دوره تخصصی می بینند.....

اگر در اتاق عمل سیستم فیلتراسیون برای تولید هوای استریل نباشد، خطر بروز عفونت بیمارستانی چه اندازه است؟

عفونت از طریق تماس مستقیم و تجهیزات پزشکی حدود 70 درصد و از طریق هوا حدود 30 درصد قابل انتقال می باشد پس اگر این سیستم مناسب نباشد باید انتظار عفونت بیشتر را داشته باشید. که البته ایجاد آن نیز هزینه زیادی دارد.

در سخنرانی خود اشاره کردید که فراوانی میزان مقاومت به آنتی بیوتیک با توجه به اعمال سیاست های کنترل عفونت در تعدادی از کشورها رو به کاهش است. لطفا  چند راهکار اصلی که برای کاهش این مسئله در بیمارستان می توان انجام داد بیان کنید.
 در این خصوص دو سیاست وجود دارد. اولین آنها سیاست آنتی بیوتیک است و تلاش بر این باشد که تا آنجا که می توانیم مصرف آنتی بیوتیک ها را کاهش دهیم  و آنتی بیوتیک های خاصی برای خط اول دفاع داریم. اگر پزشک هستید باید  از بین آنتی بیوتیکهای خاص آن را انتخاب کنید و اگر برای مثال آنتی بیوتیک مانند ونکومایسین و ایمی پنیم علائم بیماری را کاهش می دهد باید همکاری و مشاوره بین میکروب شناسان و داروسازها وجود داشته باشد، این آنتی بیوتیک ها در بیمارستان عموما استفاده نمی شوند.
سیاست دوم کنترل عفونت است. اگر بیماری با مشکل میکروب مقاوم روبرو است باید ایزوله شود یا به مردم آگاهی و آموزش داده شود. ما به هر دو این سیاست نیاز داریم و هیچکدام  از این دو سیاست بدون دیگری کامل نیستند، این دلیلی برای همکاری بسیار نزدیک میکروب شناس ها و کنترل عفونت در کشور ما است، در واقع یک تیم محسوب می شوند.

در مورد میکروب شناسی کنترل عفونت فکر می کنید که آیا لازم است که آموزش مداوم برای کادرهای بیمارستانی برنامه ریزی شود؟
میکروب شناسان کنترل عفونت به طور مرتب آموزش های تخصصی می بینند. بعد از گذراندن مراحل ابتدایی برای دو سال آموزش تخصصی و در عرض یکسال حدودا 5 تا 6 برنامه آموزشی یا سمپوزیوم و .. شرکت می کنند. آموزش های خاصی برای پرستاران ، میکروب شناسان ، پزشکان و .. هفتگی برگزار می شود و جلسات مختلفی برای گروه های مختلف وجود دارد که باعث می شود از دانش یکدیگر استفاده کنند که نهایتا منجر به سرویس دهی بهتر به بیمار خواهد شد.

در مورد نمونه برداری از محیط و سطوح بیمارستان به لحاظ فواصل زمانی نظر شما چیست؟
زمانی که با مشکلی مواجه هستیم معمولا کشت انجام می دهیم اما اساسا برای این منظور پروسه و روند کار را در نظر می گیریم یا بررسی می کنیم.

نمونه برداری از پرسنل آشپزخانه هر چند وقت یک بار باید انجام شود و منابع انتقال میکروب به سایر بخشها؟
در هلند فاکتور HACCP ( آنالیز خطرات و نقاط بحرانی) بررسی می شود. در صورت بررسی این فاکتور ، روند اجرایی بهتری خواهید داشت.  برای مثال اگر برنج پخته می شود باید خطرات و نقاط بحرانی آن  بررسی شود مثلا بسیار مهم است که آب به نقطه 100 درجه برسد تا باکتریها کشته شوند این یک نکته بحرانی در این کار محسوب می شود که باید بررسی شود. اگر این فاکتور رعایت شود نیازی به مانتیور کردن از طریق کشت نمی باشد مگر در مواردی که با مشکلی مواجه هستید. در بیمارستان ما بسیار نادر است.

در مورد ناقلان میکروب چطور؟
اگر بهداشت نیز رعایت شود و این فاکتور ها هم بررسی شود برای مثال برای تهیه غذا شستشوی دستها انجام شود، ریسکی برای انتقال میکروب وجود ندارد.
پرفسور ویلم در این خصوص افزود: من فکر می کنم ناقلین بیماری و میکروب در بیمارستانها  وجود دارند مانند ناقلانMRSA  و... در این صورت باید کشت انجام شود و میکروب در این افراد ریشه کن شود. در مورد سایر پانوژنها مانند ای کلی، کلبسیلا و انترو باکتر و فلورنرمال روده، اگر به شدت مقاوم به دارو باشند ریشه کن کردن آنها امکان پذیر نیست بنابراین شستوی دستها اهمیت بسیاری دارد./ق
خبرنگار:شیرین پرصبر
عکاس: جواد جعفری خضری