به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشت دانشگاه، کارگاه آموزشی راهنمای تدریس برنامه توانمندسازی مردم برای خودمراقبتی ویژه پزشک و غیرپزشک، روز چهارشنبه 28 بهمن ماه سال جاری با حضور نجمه امینی کارشناس مسئول واحد آموزش و ارتقای سلامت معاونت بهداشت دانشگاه و کلیه کارشناسان ستاد معاونت و شبکه های بهداشت و درمان شهرستان های ری، اسلامشهر و مرکز بهداشت جنوب تهران در محل سالن کنفرانس این معاونت برگزار شد.
در آغاز این نشست، امینی کارشناس مسئول واحد آموزش و ارتقای سلامت معاونت بهداشت، خودمراقبتی را شامل مجموعه ای از اقدامات و فعالیت های آگاهانه، اکتسابی و هدف داری خواند که فرد به منظور حفظ حیات و همچنین تامین، حفظ و ارتقای سلامت خود و خانواده اش انجام می دهد تا از سلامت ذهنی و جسمی خود حفاظت و نیازهای اجتماعی و روانی خود را برآورده کند.
امینی عوامل موثر بر خودمراقبتی را شامل دانش، مهارت های زندگی، ارزش ها، انگیزه ها، مکان کنترل و خودمراقبتی دانست و با تصریح اینکه خودمراقبتی بر جنبه هایی تحت کنترل فرد، تمرکز دارد، افزود: مهم ترین دستاورد تقویت رویکرد خودمراقبتی این است که مردم تصمیمات درستی درباره استفاده صحیح از مراقبت های بهداشتی گرفته و رفتارهای خودمراقبتی را نیز به طور مناسب انتخاب و اجرا می کنند.
کارشناس مسئول واحد آموزش و ارتقای سلامت معاونت بهداشت دانشگاه در ادامه این نشست، مدل ها و تئوری های خودمراقبتی، پیش فرض ها و گزاره های خودمراقبتی را تشریح کرد.
در ادامه زهرا نیکوسرشت کارشناس واحد آموزش و ارتقای سلامت معاونت بهداشت، به تشریح مدل توانمندسازی مراجع برای خودمراقبتی پرداخت و هدف از طراحی و اجرای برنامه های توانمندسازی را کمک به مردم جهت کسب آگاهی، مهارت و رفتارهایی خواند که نتایج برنامه های ارتقای سلامت را به بیشترین میزان خود خواهند رساند.
نیکوسرشت با تاکید بر این که برنامه ها باید حول محور نیازهای سلامتی افراد طراحی شوند، افزود: ارزیابی نیازهای خودمراقبتی فرد و بررسی انگیزه یادگیری وی از گام های مهم پیش از طراحی و اجرای برنامه توانمندسازی مراجعان برای خودمراقبتی بوده و ارزیابی و اصلاح برنامه را از دیگر مراحل این فرآیند خواند.
وی در ادامه اجزای اصلی مرحله نیازسنجی را شامل تشخیص رفتار، تعیین موضوع خودمراقبتی و جمع آوری و تحلیل اطلاعات مربوط به خودمراقبتی فرد دانست و بر افتراق دلایل رفتاری و غیررفتاری مشکلات و اولویت بندی توصیه های رفتاری براساس شرایط هر فرد و میزان تغییرپذیری هر رفتار تاکید کرد.
از دیگر محورهای این جلسه می توان به تئوری یادگیری اجتماعی، خودانگاره، منابع و مداخلات بهبود خودکارآمدی و مدل مراحل تغییر رفتار اشاره کرد که توسط لیلا احمدی کارشناس واحد آموزش و ارتقای سلامت معاونت بهداشت دانشگاه، آموزش داده شد.
احمدی انگیزش و تقاضای خودمراقبتی توسط فرد را از مهم ترین مولفه های منجر به ایجاد توانمندی در افراد خواند و با تاکید بر این که انگیزش خود حاصل چندین مولفه است، تصریح کرد: تعریف فرد از سلامت در راس تمامی مولفه های موثر بر انگیزش قرار می گیرد و با پذیرش و گسترش تعریف سلامت از سلامت جسمی به حیطه های هوشی، عاطفی، روانی، اجتماعی و ارتباطی است که بینش و درک فرد از سلامت تغییر کرده و نیاز به خودمراقبتی برای تغییر رفتار در او ایجاد می شود.
وی افزود: پس از ایجاد انگیزش، فرد باید از توانمندی کافی برای اقدام آگاهانه و توانمندانه برخودار بوده که لازمه آن دانش، خودکارآمدی و مهارت های خودارزیابی و تصمیم گیری است.
احمدی با تاکید بر اهمیت حمایت های محیطی در ایجاد و حفظ رفتار سلامت بخش، افزود: این حمایت ها می تواند شامل ایجاد تسهیلات لازم برای کسب دانش، مهارت و انگیزش، تشویق و ترغیب بوده و تصریح کرد: محیط حمایت کننده و تسهیل کننده همچنین روی اکتساب و تقویت هر سه مولفه دیگر یعنی دانش، خودکارآمدی و مهارت و نیز ایجاد تقاضای خودمراقبتی و عوامل زمینه ای دارای نقش اساسی خواهد بود.
در پایان ندا وزیری کارشناس واحد آموزش و ارتقای سلامت معاونت بهداشت، برنامه ریزی عملیاتی مشارکتی برای ارتقای سلامت در شوراهای اسلامی شهر و روستا را تشریح کرد.
وزیری برنامه ریزی عملیاتی مشارکتی برای ارتقای سلامت را دارای شش مرحله خواند و گفت: این مدل برنامه ریزی با پیش برنامه ریزی شروع می شود و با ارزیابی نتایج خاتمه می یابد.
وی در خصوص اهمیت مدیریت طراحی مشارکتی برنامه عملیاتی افزود: با مدیریت مناسب عناصری چون مشارکت موثر افراد کلیدی و ذی نفع، زمان، پول و سایر منابع، جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات، اثربخشی برنامه های عملیاتی ارتقای سلامت افزایش یافته و احتمال بروز مشکلات در اجرای آن کاهش می یابد.
وی ارزیابی وضعیت موجود، تعیین هدف کلی، تعیین راهکارها، توسعه شاخص ها و مروری بر طراحی برنامه را از دیگر مراحل برنامه ریزی عملیاتی مشارکتی برای ارتقای سلامت خواند.
در پایان این کارگاه، حاضرین در خصوص چالش های پیش روی اجرای برنامه بحث و تبادل نظر کردند./ق

خبر: خباز
عکس: اسماعیل استاجی