کنترل فشارخون بالا چه اهمیتی دارد و چرا این موضوع به‌عنوان اولویت سلامت در سال جاری در نظر گرفته‌شده است؟
از هر پنج نفر در جهان یک نفر به فشارخون بالا مبتلاست؛ یعنی در حال حاضر حدود یک میلیارد نفر در جهان با این بیماری و عوارض آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند و هرساله 9 میلیون نفر به علت عوارض فشارخون بالا جان خود را از دست می‌دهند. در کشور ما نیز بر اساس مطالعات انجام‌شده، حدود 16 میلیون نفر به پرفشاری خون مبتلا هستند اما فقط نیمی از آنان از بیماری خود اطلاع دارند و در بین بیماران، فقط نیمی از آن‌ها برای کنترل مؤثر بیماری خود، دارو مصرف می‌کنند. همچنین در سال 2017 میلادی در کشور ما حدود 97 هزار نفر براثر بیماری‌های مرتبط با فشارخون بالا جان خود را ازدست‌داده‌اند؛ بنابراین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، امسال شناسایی و کنترل فشارخون بالا را به‌عنوان یکی از اولویت‌های خود مطرح کرد و باهدف افزایش شناسایی و کنترل بیماری فشارخون بالا، اقدام به برگزاری «بسیج ملی کنترل فشارخون بالا» نموده است. این کمپین با مشارکت و تعامل معاونت‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و کلیه دانشگاه‌ها/دانشکده‌های علوم پزشکی کشور و دانشکده‌های پزشکی، بهداشت، پرستاري و مامایی و هیئت‌مدیره‌های نظام پزشكي و سازمان‌های بیمه‌گر و سایر سازمان‌های همکار و داوطلبین عرصه سلامت، از 27 اردیبهشت 1398 مصادف با روز جهانی فشارخون در دو مرحله به اجرا درخواهد آمد. در اين برنامه به ارزیابی، شناسایی و مراقبت و درمان بیماران مبتلابه فشارخون بالا و گردآوری، پردازش و تحلیل داده‌های مهم‌ترین عامل خطر بیماری قلبي عروقي شامل فشارخون بالا پرداخته می‌شود و امید است نتایج ارزشیابی طرح و گزارش این برنامه در مهرماه سال جاری مصادف با روز جهانی قلب ارائه گردد و به دنبال آن این برنامه با همان اهداف و تقویت بیشتر برنامه‌های جاری در قالب برنامه یکپارچه و ادغام یافته مجموعه مداخلات اساسی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیر واگیر در نظام مراقبت‌های اولیه بهداشتی ادامه یابد.

اهداف بسیج ملی کنترل فشارخون بالا در سال 98 چیست؟
اين طرح به ارزیابی، شناسایی و مراقبت و درمان بیماران مبتلابه فشارخون بالا و گردآوری، پردازش و تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده از این بیماری به‌عنوان مهم‌ترین عامل خطر بیماری قلبي عروقي می‌پردازد و سپس نتایج آن در مهرماه سال جاری مصادف با روز جهانی قلب ارائه خواهد شد. نهایتاً این برنامه با همان اهداف و تقویت بیشتر برنامه‌های جاری، در قالب برنامه یکپارچه و ادغام یافته مجموعه مداخلات اساسی پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیر واگیر در نظام مراقبت‌های اولیه بهداشتی ادامه خواهد یافت.
اهداف کلی کمپین یکی «افزایش نسبت شناسایی و شروع مراقبت و درمان در بیماران مبتلابه فشارخون بالا در کشور» و دیگری «افزایش آگاهی جامعه نسبت به عوامل خطر، پیامدها و اهمیت تشخیص زودرس و کنترل فشارخون بالا» است؛ و ازجمله اهداف اختصاصی آن می‌توان به افزایش نسبت شناسایی و شروع مراقبت و درمان در بیماران مبتلابه فشارخون بالا در کشور، افزایش آگاهی جامعه نسبت به عوامل خطر، پیامدها و اهمیت تشخیص زودرس و کنترل فشارخون بالا، افزایش نسبی آگاهی افراد 30 سال و بالاتر از عوامل خطر اصلی فشارخون بالا (مصرف نمک، کم‌تحرکی، چاقی، اختلال چربی، مصرف سیگار و الکل) است و اندازه‌گیری فشارخون افراد 30 سال و بالاتر به میزان 50% جمعیت هدف (تقریباً 20 میلیون نفر) اشاره کرد. همچنین شناسایی افراد با احتمال ابتلا به فشارخون بالا (تقریباً 2 میلیون نفر)، شروع مراقبت فشارخون در افرادی که در اندازه‌گیری، فشارخون بالا داشته‌اند، به میزان 50% (تقریباً یک‌میلیون نفر)، افزایش نسبی آگاهی افراد 30 سال و بالاتر از عوامل خطر اصلی فشارخون بالا (مصرف نمک، کم‌تحرکی، چاقی، اختلال چربی، مصرف سیگار و الکل) به میزان 50درصد وضع موجود، افزایش نسبی آگاهی افراد 30 سال و بالاتر جامعه از پیامدهای اصلی فشارخون بالا (سکته‌های قلبی، سکته‌های مغزی، مرگ زودرس) به میزان 50درصد وضع موجود، افزایش نسبی آگاهی افراد 30 سال و بالاتر، زنان باردار و بیماران مبتلابه نارسایی کلیه، از میزان طبیعی فشارخون به میزان 50 درصد وضع موجود و شناسایی افراد 30 سال و بالاتر دارای سابقه سکته قلبی، مغزی و دیابت دیگر اهداف این طرح است.

زمان و نحوه اجرای بسیج به چه صورت است؟
این کمپین در دو مرحله اجرا خواهد شد:
مرحله اول از روز 27 اردیبهشت 1398 آغازشده و تا 15 تیر ادامه خواهد داشت و فعالیت‌ها در این مرحله شامل آموزش و اطلاع‌رسانی است.مرحله دوم که مرحله غربالگری است از 17 خردادماه آغاز می شود و تا 15 تیرماه ادامه خواهد داشت. البته طرح ارزیابی و شناسایی، پیگیری و مراقبت بیماران مبتلابه فشارخون بالا در شبکه‌های بهداشت و درمان در قالب برنامه خطرسنجی قلبی عروقی (برنامه ایراپن) ادامه خواهد داشت.

انتظارات از جمعیت تحت پوشش دانشگاه چیست؟
انتظار می‌رود همه افراد 30 سال و بالاتر ایرانی و غیر ایرانی ساکن در کشور، بیماران کلیوی وزنان باردار در همه گروه‌های سنی و کلیه افرادی که قبل از بیست و نهم اسفند 1369 به دنیا آمده‌اند برای ارزیابی وضعیت فشارخون خود، در روستاها به خانه بهداشت و در مناطق شهری به نزدیک‌ترین پایگاه‌ سلامت یا مركز خدمات جامع سلامت شهری در مناطق 10،11،16،17،19 شهرداری تهران و شهرستان‌های ری و اسلامشهر مراجعه نمایند. شهروندان همچنین می‌توانند به ایستگاه‌های موقت سنجش فشارخون که در مدت اجرای کمپین در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی، درمانگاه‌های دولتی و خصوصی، مطب‌های پزشکان، داروخانه‌ها و آزمایشگاه‌ها، کارگاه¬ها و کارخانه‌ها، سازمان‌ها و ادارات دولتی و خصوصی، کانون‌ها/خانه‌های سلامت شهرداری، مدارس، مساجد، مراکز تجمعی مانند نماز جمعه، فرودگاه، پایانه¬های مسافربری، میدان‌ها و ... برپا خواهند شد مراجعه کنند. همچنین امکان ثبت فشارخون به‌صورت خود اظهاری در درگاهی که به این منظور در نظر گرفته‌شده وجود دارد.
درگاه ثبت فشارخون خود اظهاری شده، با در اختیار قرار دادن راهنمای نحوه سنجش و ثبت دقیق میزان فشارخون در صفحه اول وب‌سایت این امکان را فراهم می‌کند تا افراد نتایج اندازه‌گیری فشارخون، توسط خود و یا اطرافیان با دستگاه‌های سنجش فشارخون خانگی را در سامانه فشارخون ثبت کنند. پس‌ازآن افراد می‌بایست به سوالات پرسشنامه پاسخ داده و درنهایت یک یا دو نوبت میزان فشارخون اندازه‌گیری شده خود را در این صفحه ثبت کنند. بر اساس نتیجه ثبت‌شده، توصیه و راهنمایی‌های لازم از طریق سامانه به فرد ارائه می‌شود.

علاوه بر از ارزیابی و ثبت فشارخون چه اقدامات دیگری در این طرح انجام خواهد شد؟
در این کمپین، ضمن اطلاع‌رسانی به مردم در مورد فشارخون، عوارض و اهمیت کنترل آن، توصیه‌ها و راهنمایی‌هایی به افراد سالم در جهت رعایت سبک زندگی سالم و پیشگیری از فشارخون بالا و به افراد مبتلا در جهت کنترل فشارخون ارائه می‌شود. همچنین در صورت لزوم، فرد برای تشخیص قطعی، درمان و مراقبت به پزشک ارجاع خواهد شد.

تنظیم: اسماعیل استاجی