دانشگاه علوم پزشکی تهران دوشنبه 17 اسفندماه در موزه ملی تاریخ علوم پزشکی میزبان جشن روز بین‌الملل دانشگاه است. این برنامه طی سه سال گذشته توانسته بستر مناسبی را برای پیشبرد اهداف بین‌المللی سازی، تعامل هر چه بیشتر مسئولان، اساتید و دانشجویان ایرانی و بین‌الملل دانشگاه و در نهایت ارتباطی موثر با سفرا و نمایندگان کشورهای مختلف فراهم کند.
به همین بهانه در گفتگویی کوتاه با دکتر همایون امینی، مشاور عالی رئیس دانشگاه به بررسی بخشی از دستاوردهای فعالیت‌های بین‌المللی دانشگاه پرداخته‌ایم.

آقای دکتر امینی به عنوان سؤال نخست، شما بین‌المللی سازی دانشگاه علوم پزشکی تهران را در چه می‌بینید؟
ما در دانشگاه علوم پزشکی تهران بین‌المللی سازی را به عنوان یک راهبرد اصلی برای ارتقاء تمام فعالیت‌ها تعریف کرده‌ایم. اگر دانشگاه بخواهد در همه حیطه‌هایی که مأموریت‌های اصلی‌اش در آن‌ها تعریف شده، ارتقاء یابد، در حال حاضر باید بین‌المللی سازی را سرلوحه فعالیت‌هایش قرار دهد. حیطه‌های اصلی فعالیت دانشگاه شامل آموزش، پژوهش و ارائه خدمات سلامت است. که در حیطه آموزش ما مدت‌هاست در کشور سرآمد هستیم و همه انگیزه‌ها متوجه دستیابی جایگاهی شایسته در منطقه و جهان است که این مهم جز با بین‌المللی شدن محقق نخواهد شد.
در حوزه پژوهش نیز دانشگاه علوم پزشکی تهران با یک اختلاف قابل‌توجه از دانشگاه‌ بعدی اوضاع خوبی دارد بنابراین برای کسب جایگاه‌های مناسب‌تر راهی جز اینکه عرصه رقابت را از داخل به خارج از کشور تغییر دهد، ندارد.
در حیطه بعدی که شامل فعالیت‌های عرصه سلامت است نیز باید به سمتی حرکت کنیم که ضمن حفظ و ارتقای کیفیت خدماتی که به بیماران داخلی ارائه می‌شود، در میان کشورهای منطقه نیز از ظرفیت های خود استفاده کنیم و به تعبیری صحیح تر گام‌های موثرتری در عرصه توریسم سلامت برداریم. ما در توریسم سلامت می‌توانیم بیمارانی از منطقه داشته باشیم چیزی که الآن وجود دارد و ممکن است بهینه نباشد.
از منظری دیگر دانشگاه‌های نسل سوم، دانشگاه‌هایی هستند که بتوانند خلق ثروت کرده و کارآفرین باشند. اگر این سه حیطه را به عرصه بین‌الملل پیوند زنیم، هم مأموریت‌های خود را به شکل موثرتری پیش برده‌ایم و هم با جذب مخاطبانی از خارج از مرزها، منابع بیشتری برای دانشگاه و کشور کسب کرده‌ایم.

بی‌شک برای ورود به عرصه بین‌الملل دانشگاه‌ها باید حائز ویژگی‌هایی باشند. آیا دانشگاه علوم پزشکی تهران با فعالیت‌های سال‌های اخیر خود توانسته شرایط را برای هر چه بیشتر مطرح شدن در عرصه بین‌الملل فراهم کند؟
طی سال‌های اخیر حرکت‌های خوبی در حوزه بین‌المللی سازی دانشگاه انجام شده که در مهم‌ترین آن‌ها که جذب دانشجویان خارجی است، امروز دانشگاه حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد.
من فکر می‌کنم جذب حدود 400 دانشجوی خارجی توسط دانشگاه علوم پزشکی تهران طی چهار سال گذشته علی‌رغم اینکه کشور به لحاظ سیاسی و اقتصادی با محدودیت‌های بین‌المللی روبرو بوده بی‌نظیر است. بی‌شک بخش مهمی از این دستاورد حاصل تلاش مسئولان گذشته و فعلی دانشگاه، فراهم کردن زیرساخت‌ها و در کنار آن همراهی جدی و مسئولانه اعضای هیأت‌علمی است.
اما در این میان این نکته نیز حائز اهمیت است که هنوز بخش مهمی از توانمندی‌های بالقوه دانشگاه بالفعل نشده است و تا رسیدن به نقطه ایده آل راه طولانی ولی روشنی در پیش است.

شما نقاط مثبت و منفی فعالیت‌های بین‌المللی سازی دانشگاه تاکنون را در چه می‌بینید؟
به نظرم مهم‌ترین نقطه مثبت این است که دانشگاه بین‌المللی سازی را به عنوان یک استراتژی برای کل مجموعه خود پذیرفت.
وقتی ریاست دانشگاه این مهم را به عنوان یک راهبرد جدی تعریف می‌کند، می‌تواند این امید را در تمام سطح دانشگاه تداعی کند که ادامه خواهد داشت و مقطعی نیست. از طرف دیگر حرکتی که شروع شده شتاب خوبی دارد. به نظرم همکاران حوزه معاونت بین‌الملل با پشتکاری ستودنی و مثال زدنی توانسته‌اند در تعامل با سطوح مختلف دانشگاه ظرفیت‌ها را در برخی از گروه‌های آموزشی دانشگاه شناسایی کنند تا شاهد رشد فعلی باشیم.
از سوی دیگر توانمندی‌های قابل‌توجهی در بسیاری از گروه‌های آموزشی دانشگاه به لحاظ تنوع رشته‌ها و مقاطع وجود دارد که هنوز امکان بهره‌برداری از آن‌ها به وجود نیامده است.

و نقاط ضعف این حوزه؟
فکر می‌کنم بین‌المللی سازی هنوز به عنوان اولویت در تمام گروه‌های آموزشی دانشگاه به رسمیت شناخته نشده است. هیأت‌علمی و گروه باید به این باور برسند و البته این مسئله زمان خواهد برد.

شما چه راهکاری در این زمینه پیشنهاد می‌کنید؟
این موضوع کمی نیاز به زمان دارد در کنار اینکه در سطح دانشکده‌ها باید گروه‌ها و اعضای هیأت‌علمی که کمتر فعال بوده اند را شناسایی و علل عدم همراهی شان را بررسی کنیم تا اعضای هیأت‌علمی احساس کنند که دانشگاه از آن‌ها حمایت می‌کند و کمک خواهد کرد تا موانعی که پیش رو برطرف شود.
از طرف دیگر در برخی موارد باید ضوابطمان را اصلاح و سیستم‌های تشویقی مان را برای اعضای هیأت‌علمی، گروه‌ها، دانشکده‌ها و بیمارستان‌ها تقویت کنیم.

با مسیری که تاکنون در عرصه بین‌المللی سازی طی شده، شما فکر می‌کنید تأکید فعالیت‌های بین‌المللی در آینده باید بر روی چه موضوعاتی باشد؟
بین‌المللی سازی دانشگاه در سال‌های اخیر تأکید خود را بر جذب دانشجویان خارجی گذاشته که حرکت خوبی است و هنوز هم جای کار زیادی وجود دارد. به طبع حضور دانشجویان خارجی ضمن ورود منابع به دانشگاه، زمینه‌ساز تحرک بیشتر در گروه‌های آموزشی، تحول در دانشکده‌ها، اعتلای کارکنان، فراهم آمدن امکان گسترش فرهنگ ملی و دینی و ... خواهد شد اما این تنها حوزه‌ای نیست که بین‌المللی سازی باید در آن اتفاق بیافتد.
در کنار این اتفاق مهم لزوم حضور دانشجویان و اساتید ایرانی در دانشگاه‌ها و مراکز علمی معتبر بین‌المللی، برگزاری دوره‌های مشترک آموزشی و انجام پروژه‌های تحقیقاتی مشترک نیز احساس می‌شود مسیری که دانشگاه هنوز چندان در آن ورود پیدا نکرده است.
شاید علت اصلی حضور کمرنگ دانشگاه در این عرصه‌ها، لزوم صرف هزینه‌هایی است که در کوتاه مدت سنگین به نظر می‌رسد اما باید توجه داشت که در بلندمدت دستاوردهایی را به همراه می‌آورد که جذب درآمدهای بیشتر یکی از نتایج آن است.
گاهی نیز نگرانی‌های بیش از حد از آسیب‌های تعامل با خارج از کشور، فرصت‌های زیادی را در عرصه‌های علمی و دانشگاهی از ما گرفته است. به نظر می‌آید فائق آمدن بر این نگرانی‌ها در کنار نظارت دقیق بر مسیر پیش رو در تعاملات بین‌المللی، زمینه رشد هر چه بیشتر را فراهم خواهد کرد.

آقای دکتر شما نقش وزارت بهداشت را در هموار کردن این مسیر چگونه می‌بینید؟
الحمدالله در وزارتخانه این نگاه مثبت وجود دارد اما آنجا نیز با یکسری نقاط قوت و ضعف همراه است. یکی از نقاط ضعف تاکنون وجود نگاه یکسان وزارتخانه به تمامی دانشگاه ها بوده که در شرایط جدید با تدوین سند آمایش می‌توان امیدوار بود که برای دانشگاه‌های بزرگ مثل دانشگاه علوم پزشکی تهران مأموریت‌های متفاوتی تعریف شود تا فراتر از استان و کشور، در سطح منطقه و با هدف بین‌المللی سازی گام بردارند. به نظر می‌رسد این حرکت شروع شده اما باید با شتاب بیشتری همراه باشد.

به عنوان سؤال آخر، 17 اسفند روز بین‌الملل دانشگاه نام‌گذاری شده شما فکر می‌کنید این برنامه چه اثراتی در تعاملات بین‌المللی دانشگاه داشته است؟
طی سال‌های اخیر معاونت بین‌الملل دانشگاه تلاش کرده از راه‌های مختلفی، حمایت بیشتری را نسبت به جریان بین‌المللی سازی جذب کند. یکی از این راه‌ها، برنامه روز بین‌الملل است. برگزاری این مراسم تاکنون به ایجاد پیوستگی و همبستگی درونی و همچنین جلب توجه بیرونی جهت انعکاس ظرفیت‌های دانشگاه به ویژه به سفرای خارجی مقیم ایران و سایر نمایندگان کشورهای خارجی کمک شایان توجهی کرده است که جای تقدیر دارد./ق

خبرنگار: مهناز وحیدی
عکاس: جمشید ربیعی (آرشیو)