توانمندسازی بیماران و اثر بخشی هزینه درمان دو رکن اصلی مدیریت پوکی استخوان

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران، در بخش آغازین این برنامه علمی که با شرکت بیش از 220 نفر شرکت کننده از حوزه های مختلف پزشکی از سراسر کشور برگزار شد، دکتر باقر لاریجانی رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم پوکی استخوان را یک بیماری مزمن خواند که نیاز به یک برنامه مدیریت طولانی مدت با رویکرد شخصی برای درمان دارد.

دکتر لاریجانی با بیان این که برخی تغییرات در استخوان و عضله ممکن است با افزایش سن اجتناب ناپذیر باشد افزود: اما برخی از مداخلات می توانند قدرت استخوان و عضله را در سالمندان حفظ و افزایش دهند. 
وی ادامه داد: نتایج یک مطالعه بزرگ مبتنی بر جمعیت در بوشهر نشان داد که شیوع استاندارد شده پوکی استخوان بر اساس سن در جمعیت بالای 60 سال 41.5 درصد است (24.6 درصد در مردان و 62.7 درصد در زنان) و استئوسارکوپنی نیز در یک سوم از سالمندان مشاهده می شود.

رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم با اشاره به نقش ورزش در پیشگیری از پوکی استخوان تصریح کرد: لودینگ مکانیکی استخوان در حین فعالیت روزانه یا ورزش های تحمل وزن باعث تحریک استئوسیت ها می شود این تحریک باعث فعال شدن و افزایش مسیرهای هورمون درمانی می شود.

وی در همین رابطه اضافه کرد: کم تحرکی طولانی مدت موجب کاهش ضخامت و افزایش تخلخل قشر  استخوانی  می شود.

عضو کمیته مشاوران علمی بنیاد بین المللی پوکی استخوان(IOF-CSA)  سیگار را یک عامل خطر مهم در پوکی استخوان خواند و افزود: قرار گرفتن در معرض کادمیوم ناشی از دود تنباکو نقش مهمی در ایجاد پوکی استخوان دارد. در ایران، یافته های یک مطالعه بزرگ مبتنی بر جمعیت در بوشهر ارتباط معنی داری بین سیگار کشیدن و نمره استخوان ترابکولار (TBS)در مردان مسن نشان داد.

وی همچینن به تاثیر استفاده از گلوکوکورتیکوئیدها در از دست دادن سریع استخوان و افزایش خطر شکستگی اشاره کرد و گفت: استفاده از کورتون ها به طور مستقیم بر استئوبلاست ها، استئوکلاست ها و استئوسیت ها  تاثیر می گذارد و  همچنین اثرات غیر مستقیم از طریق تغییرات در هورمون های غدد جنسی و سیستم عصبی عضلانی دارد.

رئیس پژوهشگاه علوم غدد با تاکید بر اینکه تجویز آزمایش BMD در افراد جوان و زنان پیش از سن یائسگی تنها در مواردی که عوامل خطر جدی وجود داشته باشند می بایست انجام شود، افزود: خطر شکستگی در زنان پیش از سن یائسگی و مردان کمتر از 65 سال کم است.

دکتر لاریجانی مهمترین علت پوکی استخوان در جمعیت ایرانی را ژنتیک و تغذیه نامناسب خواند و تصریح کرد:  کمبود ویتامین D به عنوان یکی از علل اصلی پوکی استخوان مرتبط با تغذیه در ایران شناخته شده است و با توجه به روند افزایش سالمندی در کشور تغییر در سبک زندگی از جمله داشتن رژیم غذایی سالم، ورزش، پیشگیری از خطر سقوط، ترک سیگار و عدم مصرف الکل باید بیش از پیش مورد توجه مردم قرار گیرد.

فوق تخصص غدد درون ریز درمان های دارویی پوکی استخوان را شامل داروهای ضد جذب و آنابولیک خواند و گفت این درمان ها می بایست تنها برای بیمارانی که اندیکاسیون بالای خطر شکستگی دارند تجویز شوند.
استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران رویکردهای غیر دارویی برای درمان پوکی استخوان را شامل قرارگیری در معرض نور خورشید، دریافت مکمل کلسیم و ویتامین D، پیشگیری از سقوط و انجام ورزش های تحمل وزن خواند و افزود: ثابت شده است که مداخلات ورزشی شامل تمرینات تعادلی خاص به طور قابل توجهی موثر هستند.

وی در ادامه از انتشار نسخه به روز رسانی شده راهنمای بالینی پوکی استخوان و سارکوپنی به همت محققان پژوهشگاه علوم غدد ومتابولیسم خبر داد.

دکتر لاریجانی در انتها خاطرنشان کرد: مدیریت پوکی استخوان باید شامل توانمندسازی بیماران برای کنترل بیشتر بیماری خود و پیگیری درمان و مقرون به صرفه بودن آن، بهره گیری از پزشکی فردی و راه حل های دیجیتال سلامت مانند استفاده از ابزار FRAX باشد.

وی در پایان اظهار کرد: استراتژی های آینده در برابر شکستگی های پوکی استخوان باید چند رشته ای و شامل استراتژی های مختلف از جمله مقرون به صرفه بودن باشد.

توضیح اینکه این جلسه علمی با سخنرانی اساتید مختلف حیطه غدد درون ریز و پوکی استخوان ادامه پیدا کرد.