به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در راستای کسب رتبه نخست دانشگاه علوم پزشکی تهران در «ارزشیابی جامع تحقیقات و فناوری»، با دکتر حسین رضایی زاده رئیس مرکز رشد فناوری طب و داروسازی سنتی و فرآورده‌های طبیعی دانشگاه، در استودیوی شفآ روابط عمومی دانشگاه گفت‌وگو کردیم. 

 

مهم‌ترین اتفاقی که در مرکز رشد فناوری طب و داروسازی سنتی و فرآورده‌های طبیعی دانشگاه صورت گرفت در درجه‌ی اول «جذب و تقویت هسته‌های فناوری» بود و هسته‌هایی که به‌تدریج بتوانند ظرف شش ماه تا یک سال تبدیل به شرکت‌های دانشگاهی بااستعداد و در آینده تبدیل به شرکت‌های دانش‌بنیان شوند. در چند سال گذشته این اتفاق را به‌خوبی شاهد بودیم؛ فرایند کاری ما غالباً با شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا و جوان بوده و عمدتاً فارغ‌التحصیلان و دانشجویان جوان دانشگاه در این شرکت‌ها حضور پیدا کردند، در همین زمانی که من با شما دارم صحبت می‌کنم در آخرین تغییرات 17 تا شرکت داریم که از اعضای سه‌نفره تا هفت و هشت نفره تشکیل شده‌اند و این شرکت‌ها در مرکز مشغول هستند.

کاری که توانستیم به لطف خدا در سال گذشته انجام دهیم این بود که برای نخستین‌بار مجوز «تأسیس مرکز نوآوری و شتاب‌دهی طب ایرانی و داروسازی سنتی» را از معاونت علمی ریاست‌جمهوری اخذ کردیم. ما این مرکز را مثل خود مرکز رشد، ذیل دانشکده‌ی طب ایرانی مدیریت می‌کنیم اما در تعامل با سایر بخش‌ها همکاران و دانش‌آموختگان ما از دانشکده‌های داروسازی، پزشکی، فناوری‌های نوین، تغذیه و سایر رشته‌ها و دانشکده‌های خارج از دانشگاه علوم پزشکی تهران که در زمینه‌ی فرآورده‌های طبیعی کار می‌کنند در این مرکز رشد جذب شده‌اند؛ بنابراین مهم‌ترین موضوعی که ما پیشرو داریم این است که ان شاالله بتوانیم سازوکارهای اداری مرکز نوآوری و شتاب‌دهی را در سال 1400 دانشگاه رقم بزنیم. این بستر بسیار خوبی برای توسعه و آموزش فارغ‌التحصیلان و دانش‌آموختگان و دانشجویانی خواهد بود که بتوانند به سمت هسته‌های فناوری و شرکت‌های دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان حرکت کنند.  

 

طبق تعریف می‌دانید که ما این وظیفه را دولتی و دانشگاهی دیده‌ایم عمدتاً بخش‌های خصوصی وارد شتاب‌دهنده‌ها می‌شوند این است که دستیاران را جذب کنیم؛ کسانی که علاقه‌مند به حوزه‌ی تولید، کارآفرینی و تحصیل با نگرش دانشگاه‌های نسل سوم هستند. ما در این شتاب‌دهنده، فرهنگ‌سازی این کار را انجام خواهیم داد به اضافه‌ی انواع کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی که اول علاقه‌مندان حضور پیدا کنند و دوره ببینند و اگر شرایط فراهم شد به سمت تشکیل هسته‌ای فناوری و تأسیس شرکت‌ها حرکت کنند. 

واقعیت این است که کسانی که در حال حاضر فعال هستند خودجوش آمده‌اند و از طریق کنگره‌ها و سمینارهایی که شرکت کرده‌اند به این حوزه‌ها علاقه‌مند شده‌اند ولی اگر ما از دانشگاه نسل یک بخواهیم وارد فضای دانشگاه نسل سه شویم باید فعال باشیم و دانشجویان را صدا کنیم، به آن‌ها فرایندها را آموزش دهیم که خدایی نکرده در آینده دچار چالش نشوند، عملاً به این شکل مرکز رشد را می‌توانیم توسعه دهیم و این امر به فعالیت و توسعه بیشتر مرکز رشد در دانشگاه کمک خواهد کرد. 

 

در سال‌های گذشته به شکل یک سال در میان جشنواره‌ی ملی فراورده‌های طبیعی و سنتی در کشور که توسط معاونت علمی ریاست‌جمهوری برگزار می‌شد، از سال 1395 تاکنون به‌صورت مداوم در این جشنواره خود مرکز و شرکت‌های عضو مرکز حضور فعال داشته‌اند.

برخی از شرکت‌های ما محصولاتی دارند که توانسته‌اند در خارج از کشور هم ثبت کنند اما در چند سال گذشته موضوع «تحریم‌ها» خیلی محدودیت ایجاد کرده بود، در شرایط فعلی امیدوار هستیم که در حوزه‌ی بین‌الملل بتوانیم فعالیت بیشتری را رقم بزنیم. 

 

بهتر است این سؤال را بر اساس یک نقطه قوت مطرح کنم؛ در این چند سالی که مرکز رشد فناوری طب و داروسازی سنتی و فرآورده‌های طبیعی دانشگاه را عهده‌دار هستم، شرکت‌های زیادی مراجعه کرده‌اند و به‌طورکلی خروج موفق داشته‌اند، البته شرکت‌هایی هنوز حضور بین (سه تا پنج سال) دارند، ما فضا و مکان نداشتیم یعنی تا حد زیادی از بستر امکانات و فضای اشتراکی دانشکده‌ی طب ایرانی استفاده کردیم و فضای فیزیکی، اداری و سازمانی مستقل مرکز نداشته است.  

 به لطف خدا در پایان سال 1399 با همکاری مدیریت ارشد دانشگاه ما مجوزها را گرفتیم و ساختمانی برای استقرار مرکز رشد و مرکز نوآوری خریداری شد، زمینی را هم برای یک کلین روم (اتاق تمیز) در گرید چهار خریداری و طراحی کردیم؛ همه‌ی کارهای اداری ساختمان انجام و وارد فاز مناقصه‌ی طراحی و اجرا شده است، امیدوار هستیم طبق برنامه مرکز رشد و مرکز نوآوری و شتاب‌دهی با ساختمان اداری مستقل با ظرفیت استقرار 27 شرکت و  24 شرکت هسته‌ای فناوری که ظرفیت خیلی بالایی است در مجاورت دانشگاه مستقر شوند. ان شاالله برای تولید فراورده‌ها در قالب شربت‌های دارویی نیز بتوانیم شرایط را مهیا کنیم. 

 

اغلب شرکت‌هایی که در مرکز رشد مستقر هستند عضو هیئت‌علمی دانشگاهی از دانشگاه خودمان یا خارج از این دانشگاه دارند، «تلفیق خوبی بین دانش و صنعت» در اصل ایجاد کرده‌ایم. طبیعتاً این موضوع برای کشور ما همچنان چالش‌برانگیز است اما اتفاقی است که در فضای دانشگاه نسل سوم باید شاهد باشیم. همکاری بین‌رشته‌ای و بین دانشکده‌ای هم داریم، فرصت خیلی خوبی فراهم شده که با فعالیت رسمی و استقرار «مرکز شتاب‌دهی» موضوع بسیار پررنگ‌تر شود و اتفاق خیلی مبارکی را شاهد باشیم. 

 

مرکز رشد ما با حوزه‌ی طب و داروسازی سنتی و فرآورده‌های طبیعی گره‌خورده است، یکی از مهم‌ترین هدفی که در این چند سال پیگیر آن هستیم این است که این داروها به شکل «استاندارد بر اساس مجوزهای سازمان غذا و دارو به سبد دارویی کشور و به فارماکوپه» اضافه شود. تعدادی دارو به این شکل اتفاق افتاده و در حوزه‌هایی ورود پیدا کرده‌ایم که پزشکی جدید به آن داروها و فراورده‌ها نیاز دارد؛ به‌طورکلی «بخشی از نیاز جامعه را بتوانیم پاسخ دهیم». این رویکرد در این چند سال به‌خوبی دنبال شده، هم اکنون داروهای استاندارد خروجی از مرکز داریم که با مجوزهایی سازمان غذا دارو به فارماکوپه کشور اضافه شده‌اند که یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ما خواهد بود.

 

واقعیت این است که فضای دانشگاه نسل سوم اتفاقی است که نه در حوزه‌ی پژوهش بلکه در حوزه‌ی آموزش هم باید رخ دهد؛ تعامل بسیار خوب و نزدیکی باید بین معاونت آموزشی و پژوهشی داشته باشیم، تعدادی این فضا را در حوزه‌ی فعالیت‌های معاونت پژوهشی جستجو می‌کنند درحالی‌که ما به دانشجو هامون آموزش می‌دهیم باید کارآفرینی و کاربردی سازی دانش را هم یاد بدهیم و اینکه چطور می‌تواند خلق ثروت مبتنی بر دانش داشته باشند. 

به نظرم می‌آید باید کارگاه‌هایی برای توانمندسازی با نگاه فرهنگی و آموزشی طراحی شود تا به سمت دانشگاه نسل سوم گام برداریم؛ به طور معمول یک همچنین حرکتی چالش‌های زیادی دارد و اگر این حمایت؛ حمایت یکپارچه در سطح مدیریت کلان دانشگاه نباشد افرادی که وارد این حوزه می‌شوند خیلی آسیب‌پذیر خواهند شد و به عبارتی ممکن است تبدیل بشوند به درس عبرتی برای دیگران که وارد این حوزه نشوند؛ بنابراین هماهنگی سازمانی به اضافه‌ی رویکرد در حوزه‌ی آموزش نیاز داریم.