دکتر محمدرضا خاجوی: ویدئو لارنگوسکوپ ساخته‌شده در دانشگاه علوم پزشکی تهران پیشرفته‌تر از نمونه مشابه خارجی است

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، مجموعه مصاحبه با فرزانگان، به‌منظور معرفی توانمندی‌ها و دستاوردهای گروه‌های مختلف آموزشی دانشگاه علوم پزشکی تهران و تبیین افق پیش روی آن، در روابط عمومی دانشگاه درحال انجام است. به این منظور با دکتر محمدرضا خاجوی متخصص بیهوشی دانشگاه علوم پزشکی تهران و سرپرست مدیریت بیمارستان سینا گفتگو کردیم که در ادامه می‌خوانید .

به‌کارگیری ترکیبات دارویی جدید در بهبود  بیهوشی و کنترل عوارض پس از بیهوشی
دکتر خاجوی با اشاره به به‌کارگیری برخی ترکیبات دارویی در زمینه کاهش دردهای حاد، که برای نخستین بار به دنیا معرفی شد گفت: به‌منظور کاهش دردهای شدید بیماران پس از جراحی، مطالعاتی متناسب با امکانات موجود در بیمارستان سینا و کشور انجام شد و براین اساس از داروهایی که کاربرد دیگری داشتند ترکیبات جدیدی ساخته  شد که در کنترل درد حاد اثربخش باشد. این ترکیبات دارویی شکایات بیماران را از دردهای زیاد کاهش داد و درنهایت مقالات آن مورد استقبال قرار گرفت و در مجلات معتبر دنیا به چاپ رسید.
وی با تشریح این ترکیبات دارویی گفت:  به‌طور مثال تزریق داخل رگی ترامادول اگرچه درد پس از عمل را کاهش می‌دهد اما خطرناک است و عوارض بسیاری دارد. از سوی دیگر این دارو می‌تواند اثرات بی‌حس‌کنندگی  نیز داشته باشد. با استفاده از این ایده جدید، ترامادول را به لبه زخم جراحی تزریق کردیم که هم عوارض کمتری دارد و هم درد پس از عمل بیمار را کاهش می‌دهد و مدت‌زمان طولانی‌تری، بیمار، بی‌درد می‌شود. با استفاده ازاین‌روش دردهای حاد بیماران کنترل شد و شکایات بیماران به حداقل رسید.

تأثیر ترکیبات دارویی بر کاهش عوارض جراحی‌های لاپاراسکوپی درمان چاقی
دکتر خاجوی به‌بیان‌دیگر نمونه‌های اثربخش ترکیبات دارویی اشاره کرد و گفت: برای بیماران چاق که پس از عمل جراحی شکمی، دچار تهوع و استفراغ می‌شدند از ترکیب دیفن هیدرامین و استامینوفن به‌صورت وریدی استفاده کردیم که منجر به کاهش درد،  تهوع و کنترل اضطراب بیماران و همچنین کاهش دغدغه پرستاران شد.

اثربخشی ترکیبات دارویی در جراحی‌های فک و صورت
عضو هیئت‌علمی گروه بیهوشی دانشگاه، با اشاره به به‌کارگیری نتایج این تحقیقات در مراکز درمانی غیردانشگاهی  افزود: از این  ترکیبات دارویی در جراحی‌های فک و صورت که جراحی دردناکی است نیز استفاده کردیم و توانستیم درد بیماران را کنترل و از آسیب‌هایی که ممکن بیمار پس از عمل به خود بزند پیشگیری کنیم. جراحان و پرستاران نیز با استفاده از این ترکیبات احساس رضایت بیشتری دارند و این روش در بیمارستان‌های خصوصی نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.

انتشار نتایج تحقیقات در کتاب میلر
دکتر خاجوی بابیان اینکه هدف از پژوهش‌های انجام‌شده صرفاً چاپ مقاله نبوده، بلکه رفع مشکلی از بیماران و سیستم درمانی بوده است افزود: با این اقدامات، شکایت‌های بیماران به پزشکی قانونی  کاهش پیدا کرد و افزون بر این در چاپ جدید کتاب بیهوشی میلر نیز نام اساتید دانشگاه به‌عنوان نمایندگان ایران ذکرشده است و این اعتباری برای دانشگاه و کشور است که در زمینه تولید علم فعالیت دارند.

به‌کارگیری تکنیک‌های جدید بیهوشی در پیوند کلیه
متخصص بیهوشی دانشگاه، با اشاره به اقدامات انجام‌شده در زمینه پیوند کلیه گفت: 20 سالی است که در زمینه پیوند کلیه فعالیت دارم و در این مدت می‌دیدم دادن مایعات و برخی سرم ها به بیمارانی که نارسایی کلیه دارند همراه با عارضه است ازاین‌رو ترکیبات دارویی و سرمی جدیدی را برای بیماران بکار بردیم و همچنین  تکنیک‌های جدید بیهوشی را جایگزین بیهوشی کامل کردیم که نتیجه خوبی به همراه داشت  و درد و عوارض پس از عمل را  نیز کاهش پیدا کرد.

اثربخشی روش‌های جدید بیهوشی در جراحی ستون فقرات
دکتر خاجوی در توضیح بکار گیری روش‌های جدید بیهوشی در جراحی ستون فقرات  گفت: با به‌کارگیری روش‌های رژیونال در جراحی ستون فقرات و دیسک‌های کمری، تزریق خون به‌شدت کاهش پیدا کرد. پیش‌ازاین دو واحد خون به این بیماران تزریق می‌شد که اکنون این نیاز در اغلب مواقع کاملاً از بین رفته است. اثربخشی این روش به حدی بود که  امروزه روش‌های رژیونال در این نوع جراحی‌ها  تدوین‌شده است.
عضو هیئت‌علمی گروه بیهوشی دانشگاه، در توضیح تأثیرگذاری این روش در حوزه درمان گفت: یک واحد خون در کنار عوارضی که ممکن به همراه داشته باشد، حدود 70-100 دلار برای کشور هزینه  دارد و باتوجه به اینکه امروزه جراحی‌های بدون خونریزی در اولویت قرار دارند، می‌توانیم ادعا کنیم جز مراکزی هستیم که با این اقدامات تزریق خون و عوارض ناشی از آن را به حداقل برسانیم.

ساخت دستگاه ویدئولارنگوسکوپ در گروه بیهوشی دانشگاه
دکتر خاجوی در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص مراحل ایده تا ساخت دستگاه ویدئو لارنگوسکوپ گفت: ایده ساخت این دستگاه، 25 سال پیش که دستیار تخصصی بودم به ذهنم رسید. در آن زمان  برای آموزش به یکی از بیمارستان‌ها رفته بودم  که برای اسکوپی سینوس از دستگاه‌های ویدئویی استفاده می‌کردند؛ به ذهنم رسید دستگاه مشابهی را برای لارنگوسکوپی و اینتوبیشن بسازم. به این منظور از اساتید رشته‌های مختلف الکترونیک و فیبر نوری  دعوت و ایده آن را مطرح کردم.  سال 76 این دستگاه با هزینه‌ای حدود 30 میلیون تومان ساخته می‌شد که به دلیل کمبود بودجه این طرح مسکوت ماند. بعدها ویدئو لارنگوسکوپ در کانادا بانام تجاری گلایدوسکوپ باقیمت 12 هزار دلار ساخته شد.  در آن زمان افسوس خوردم که اگر اعتبار موردنیاز این دستگاه تأمین می‌شد ، برای اولین بار در ایران ساخته  می‌شد. اما مأیوس نشدم تا اینکه در ایام کرونا باتوجه به نیازی که همکاران اورژانس و  ICU در مواجهه با بیماران تنفسی داشتند این دستگاه را ساختم و سعی کردم مشکلاتی که نمونه‌های خارجی دارند را برطرف کنم.

ویدئو لارنگوسکوپ ایرانی پیشرفته‌تر از نمونه خارجی
متخصص بیهوشی دانشگاه، ویدئو لارنگوسکوپ ایرانی را  تکمیل‌شده نمونه خارجی آن دانست و افزود: ازآنجاکه هیچ کاری بی‌نقص نیست و باتجربه‌ای کاری که با این دستگاه داشتم؛ ایرادات آن را استخراج کردم و گروهی از طراحان، مهندسان پزشکی، الکترونیک و کامپیوتر و... از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های معتبر و دانش‌بنیان تشکیل دادم و ظرف یکی و دوماه طراحی‌ها صورت گرفت و بعد از 3 تا 4 ماه این ویدئولارنگوسکوپ ساخته شد.
دکتر خاجوی با اشاره به تفاوت مدل ایرانی لارنگوسکوپ با مشابه خارجی آن گفت: این دستگاه، سبک و قابل‌حمل است. طراحی تیغه و جانمایی دوربین آن منحصر بوده و انتقال تصاویر دوربین به یک یا دو موبایل از طریق امواج وای فای و با حداکثر 10 متر فاصله صورت می‌گیرد و هزینه آن‌یک پنجم مشابه خارجی است و با کمک آن فرآیند آموزش به فراگیران و همچنین  اینتوبیشن بیماران به‌راحتی انجام می‌شود.

نقد فرایند طولانی تبدیل ایده به محصول
عضو هیئت‌علمی گروه بیهوشی دانشگاه، با انتقاد از فرایند طولانی تبدیل ایده به محصول گفت:  گرفتن گواهی ثبت اختراع، ایزو بین‌المللی و کد IMD این دستگاه، باوجود تلاش بی‌وقفه 2 سال طول کشید. این  فرایند به‌قدری طولانی است که  بسیاری از مخترعان از تولید محصول خود منصرف می‌شوند و یا محصول تولیدشده، از بازار رقابت خارج می‌شود. ما هم پس از دو سال دوندگی، تازه به ابتدای کار که تولید انبوه است رسیدیم.

تأکید بر حمایت دانشگاه از محصولات تولیدشده
دکتر خاجوی از مسئولان دانشگاه خواست از این محصول حمایت معنوی کنند و افزود: این دستگاه توسط گروهی از جوانان نخبه کشور ساخته‌شده است. با فروش این محصول می‌توانیم بازار خارجی را نیز هدف‌گذاری کنیم. باتوجه به کاربرد این دستگاه در اتاق عمل، ICU و اورژانس و... هر بیمارستان به چند دستگاه نیاز دارد و مسئولان دانشگاه با حمایت معنوی خود می‌توانند کمک کنند این وسیله در سیستم دانشگاهی به فروش برسد.

نیاز شهرستان‌ها به ویدئولارنگوسکوپ
متخصص بیهوشی دانشگاه با اشاره به نیاز مراکز درمانی شهرستان‌ها به ویدئولارنگوسکوپ گفت: برخی شهرستان‌ها این دستگاه را نمی‌شناسند و برخی دیگر به آن دسترسی ندارند. به همین دلیل بیماری که مشکل راه هوایی دارد را برای یک جراحی ساده به تهران یا دیگر نقاط کشور ارجاع می‌دهند و همین امر افزون بر سرگردانی بیماران، هزینه بسیاری را نیز به آنان تحمیل می‌کند. ازاین‌رو با کمک خیرین، این دستگاه  به برخی شهرستان‌ها، اهدا شد که بیماران مجبور نباشند به شهر دیگری بروند.

مدل مشارکتی متخصصان مختلف در ساخت ویدئولارنگوسکوپ
دکتر خاجوی بابیان نحوه مشارکت گروه‌های مختلف در ساخت ویدئو لارنگوسکوپ گفت: افرادی را که در ساخت این دستگاه مشارکت دارند، به‌عنوان سهام‌دار شرکت در نظر گرفتیم. این‌گونه همه برای بهبود کیفیت دستگاه ساخته‌شده با دلسوزی تلاش می‌کنند. این مدل همکار برای ساخت تجهیزات دیگر نیز می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد.  

الگوی موفق همکاری در گروه بیهوشی بیمارستان سینا
سرپرست مدیریت بیمارستان سینا، با اشاره به الگوی کم‌نظیر همکاری اعضای هیئت‌علمی گروه بیهوشی در این بیمارستان گفت: در گروه بیهوشی برای رفع رقابت‌های ناسالم،  کار را گروهی پیش می‌بریم. برای اینکه هر ایده‌ای، به مرحله اجرا برسد و نتایج حاصل از تحقیق، به مقاله تبدیل شود؛ تقسیم‌کار بین اعضای گروه صورت می‌گیرد. بنابراین وقتی حاصل تحقیق در قالب  مقاله‌ای منتشر می‌شود؛ اسامی همه همکاران  ذکر می‌شود چون اساتید در گروه‌های متعدد بوده و هر گروه بر یک موضوع و ایده فعالیت می‌کند و در گزارش کار به‌عنوان مقاله، همگی شریک هستند. سعی می‌کنیم با حفظ یکپارچگی  و انسجام در کار، همه باهم پیشرفت  کنیم و ارتقا بگیریم. این مدل همکاری در گروه‌های دیگر کمتر به چشم می‌خورد ولی الگوی موفقی از کارگروهی است.

ایده ساخت تجهیزات جدید
عضو هیئت‌علمی گروه بیهوشی دانشگاه، ساخت دستگاه‌های جدید دیگر را از برنامه‌های آینده خود بیان کرد و گفت: سعی می‌کنم در محیط کار باشم تا بتوانم ایده بگیرم. در محیط کتابخانه به‌تنهایی  نمی‌شود ایده گرفت. براین اساس ایده ساخت دستگاه جدیدی در حوزه ارولوژی را دنبال می‌کنم. همکاران ارولوژی معمولاً برای سیستوسکوپی و سنگ‌های مجاری اداری با مشکلاتی مواجه هستند و دستگاه‌هایی که در این زمینه وجود دارد گران‌قیمت و دسترسی به آن دشوار است. ازاین‌رو تصمیم دارم در صورت تأمین منابع موردنیاز، با کمک گروهی که تشکیل دادم، دستگاهی را در این زمینه بسازم.   

لزوم ساخت تجهیزات پزشکی در کشور
وی برساخت تجهیزات پزشکی در کشور تأکید کرد و گفت: در حال حاضر، برخی تجهیزات وارداتی گران‌قیمت به دلیل خراب شدن یک قطعه قابل‌استفاده نیستند. گاهی برای یک قطعه کوچک، یک وسیله ده‌ها میلیاردی بدون استفاده می‌مانده است. اگر مهندسان تجهیزات پزشکی، کمک کنند تولیدات داخلی افزایش یابد؛ این تجهیزات باقیمت کمتر در اختیار بیمارستان‌های کل کشور قرار می‌گیرد و بیماران برای یک اقدام ساده پزشکی مجبور نمی‌شوند در سطح ایران بگردند. همچنین می‌توان حوزه تعمیرات تجهیزات را تقویت کرد که اگر قطعه‌ای خراب شد بتوان آن را تعمیر و دستگاه را مجدد راه‌اندازی کرد. سرمایه‌های مملکت باید درست مورداستفاده قرار بگیرد. نیاز است  در زمینه نگهداری و تعمیر تجهیزات پزشکی کار بیشتری باید انجام شود.

تخصیص بودجه‌های پژوهشی به پروژه‌های تأثیرگذار
دکتر خاجوی با تأکید بر تخصیص هدفمند بودجه‌های پژوهشی گفت: درست که بودجه پژوهشی کشور کم است اما همین بودجه محدود را می‌توان به سمت پروژه‌هایی هدایت کرد که تأثیرگذاری بیشتری دارند. گاهی بودجه‌ها صرف کارهایی می‌شوند که اثربخشی چندانی ندارند.

ایجاد بانک و بورس حمایت از ایده‌ها
سرپرست مدیریت بیمارستان سینا پیشنهاد داد بانک و بورس ایده‌ها و طرح‌ها در دانشگاه ایجاد شود و گفت: این‌گونه، ایده‌ها سازمان‌دهی شده و موردحمایت سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرند و تداوم این کار برندسازی را در دانشگاه تقویت می‌کند.

تسهیل فرایند تبدیل ایده تا محصول
دکتر خاجوی در پایان انتظار خود از مسئولان دانشگاه را بیان کرد و  گفت: انتظار می‌رود از فعالیت‌های اعضای هیئت‌علمی حمایت معنوی کنند و تجهیزاتی که در ایران و در دانشگاه ساخته می‌شود را موردتوجه قرار دهند. دانشگاه از طریق ارتباط با وزارت بهداشت می‌تواند فرایند تبدیل ایده به محصول را تسهیل کند تا رسیدن به هدف اصلی که ساخت تجهیزات است زودتر محقق شود.