«الگوی علم و عبادت و پرهیزگاری» عنوان نوشته دکتر نیکنام به مناسبت شهادت امام جعفر صادق علیه السلام

متن يادداشت دکتر نيک نام به شرح زير است:

روز 25 شوال سال 148 هجری از غمبارترین روزهای تاریخ تشیع بلکه جهان اسلام است. روزی که توطئه حکومت بنی عباس بدست منصور دوانقی، جهان اسلام و بلکه بشریت را از ادامه حیات با برکت هشتمین معصوم اهل بیت پیامبرمکرم صلی الله علیه و آله، ششمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت، امام صادق علیه السلام محروم کرد.  

نام او جعفر، کنیه اش ابوعبدالله و لقبش صادق بود. پدر بزرگوارش امام باقرعلیه السلام و مادرش "ام فروه" است. از "ام فروه" همچون دیگر مادران بزرگوار ائمه معمولا کمتر سخن گفته می شود؛ لذا مناسب است یاد آور شویم که "ام فروه" از زنان برجسته شیعه و زنی عابد، زاهد و محدثه بود. امام صادق علیه السلام در باره مادرش فرموده است: "کانت امّی ممّن آمنت و اتّقت و احْسنت و الله یحبّ المحْسنین" مادرم زنی مومن، متقی و نیکوکار بود و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.(الکافی، ج1، ص 472)

"ام فروه" از امام سجاد و امام محمد باقر علیهماالسلام احادیثی نقل کرده است و از طرف امام جعفر صادق (ع) در رسیدگی به امور زنان مدینه وکالت داشت.امام موسی کاظم (ع) می فرماید: همانا پدرم به ایشان برای پرداخت حقوق اهل مدینه (مستحقان) وکالت داده بود.(الکافی، ج4، ص428) این مساله احاطه "ام فروه" را به جزئیات مسائل شرعی نشان می دهد.

و شهید 25 شوال،  زاده  امام محمد باقر(ع) و بانویی بزرگوار   با ویژگیهایی که وصف آن رفت می باشد.

امام صادق در تخلق به اخلاق الهی زبانزد خاص و عام و در  بسیار بخشنده بودن، جوانمردی  و حلم و گذشت یگانه دهر بود. 

در  باب عظمت علمی امام صادق علیه السلام مستندات زیادی وجود دارد. فقها و دانشمندان بزرگ، برتری بی چون و چرای حضرت را می ستودند. امام صادق علیه السلام با توجه به فرصت مناسب سیاسی که در ابتدای حکومت بنی عباس پیش آمده بود نهضت علمی شکل گرفته در زمان پدر بزرگوار خود را در گستره ای وسیع تر همچون  دانشگاه بزرگی سامان داد که در رشته های مختلف علوم عقلی و نقلی آن روز، شاگردان بزرگ و برجسته ای را تربیت نمود که تعداد آنها را بالغ بر چهارهزار نفر نوشته اند. هریک از شاگردان حضرت، شخصیت های بزرگ علمی و چهره های درخشانی بودند که خدمات بزرگی انجام دادند. تنها یکی از این چهره های تابناک، "جابربن حیان" است که بیش از دویست جلد کتاب در زمینه علوم گوناگون به خصوص رشته های عقلی و طبیعی و شیمی تصنیف کرده و به همین جهت به عنوان پدر علم شیمی مشهور شده است. کتاب های "جابربن حیان" به زبان های گوناگون اروپایی در قرون وسطی ترجمه گردید و نویسندگان تاریخ و علوم، همگی از او به عظمت یاد می کنند.

بار دیگر شهادت امام جعفر صادق علیه السلام را به همه مسلمانان جهان خصوصا شیعیان تسلیت عرض می کنم و قبل از به پایان بردن این نوشتار مناسب است از دریای معارف سخنان امام شهید جرعه ای برگیریم؛ آنجا که در خصوص دانش و دانایی از وی روایت شده است که فرمود:

- در پاسخ به پرسش از این سخن پیامبرکه "نگریستن به چهره علما عبادت است" - فرمود: منظور عالمی است که چون به او بنگری، تو را به یاد آخرت اندازد و کسی که برخلاف این باشد، نگاه کردن به او فتنه (گمراهی) است.

- هر چیزی، زکاتی دارد و زکات دانش، آموختن آن است به اهلش.

- هرکه برای خدا علم بیاموزد و برای خدا (به آن) عمل کند و برای خدا به دیگران آموزش دهد، در ملکوت آسمانها از او به بزرگی یاد شود و گفته شود: برای خدا آموخت، برای خدا عمل کرد و برای خدا آموزش داد.

- در میان مردم (گنهکار) سخت ترین عذاب را عالمی دارد که از علم خود کمترین سودی نبرد.