آغاز دوره های آموزشی CPR مقدماتی تا پیشرفته برای کارکنان غیربالینی بیمارستان فارابی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران بیمارستان فارابی، اولین جلسه از دوره آموزش مقدماتی احیا قلبی ریوی (CPR) برای گروهی از کارکنان غیربالینی بیمارستان فارابی سه شنبه 17 خرداد 1401 در کلاس آموزش پرستاری این مرکز برگزار شد.

افزایش سطح سواد جامعه در کنار گسترش دسترسی به اینترنت و شبکه های اجتماعی باعث افزایش آگاهی مردم در زمینه های مختلف از جمله بهداشت و درمان شده است. امروزه عبارت CPR یا احیا قلبی ریوی به گوش بسیاری از مردم آشناست و همه این افراد می دانند که انجام این عمل در هنگام حوادث برای نجات جان یک انسان ضروری است. اما با این حال بسیاری از آن ها آموزش عملی برای انجام CPR را ندیده اند. به همین دلیل ارتقا سطح این مهارت به ویژه در مراکز بهداشتی درمانی اهمیت زیادی پیدا می کند. بالطبع کادر درمان آشنایی و مهارت کامل و حتی پیشرفته ای در زمینه CPR دارند اما کارکنان غیر بالینی نیز نیازمند فرا گرفتن این مهارت هستند. این مسئله سبب شد تا دفتر پرستاری بیمارستان فارابی همانند سال های گذشته اقدام به برگزاری دوره های آموزشی احیا قلبی ریوی یا همان CPR برای کارکنان غیر بالینی کند. برگزاری دوره جدید در سال جاری بهانه ای شد تا گفت و گوی کوتاهی با ابوالقاسم پوریانی، سوپروایزر پژوهشی بیمارستان فارابی و مدرس این دوره داشته باشیم تا کلیاتی درباره CPR مقدماتی برای خوانندگان بیان کند که در ادامه آن را خواهید خواند.

 

ببینید احیای قلبی ریوی یا Cardio Pulmonary Resuscitation که به اختصار CPR هم نامیده می شود، مجموعه ای از اقدامات است که توسط افراد آگاه و حاضر در محل حادثه برای بازگرداندن اعمال دو عضو بسیار مهم و حیاتی یعنی قلب و ریه و رساندن خون و اکسیژن به مغز برای جلوگیری از آسیب مغزی، انجام می شود. امروزه احیای قلبی ریوی را به دو صورت اقدامات پایه ای حمایت از حیات (BLS) و اقدامات پیشرفته حمایت از حیات (ALS) انجام می دهند. CPR پایه را می توان بدون هیچ وسیله اضافه و با دستان خالی هم انجام داد. انجام صحیح و به موقع این روش، می تواند باعث نجات جان انسانهای زیادی از مرگ حتمی شود. در مورد CPR پیشرفته اقدامات تخصصی تری نظیر مراقبت از راه هوایی و دارودرمانی حین CPR انجام می شود.

 

زمانی که مصدوم دچار ایست قلبی شده باشد. البته ایست قلبی علت های مختلفی دارد. از جمله بیماری های قلبی، بیماری های تنفسی، انسداد راه هوایی، مسمومیت با داروها، مسمومیت با مواد مخدر، برق گرفتگی، غرق شدگی، سرمازدگی های شدید و غیره. در واقع باید بگویم زمانی که فعالیت عضله قلب متوقف می شود، خون رسانی به قسمت های مختلف بدن از جمله مغز متوقف می شود. در صورتی که 4 تا 6 دقیقه از زمان ایست قلبی گذشته باشد و اقدامی در جهت احیای بیمار انجام نشود احتمال آسیب به مغز وجود خواهد داشت. اگر 10 دقیقه از زمان ایست قلبی گذشته باشد و بعد از آن CPR آغاز شود، مغز از بین رفته و حتی در صورت موفقیت احیاء بیمار حالت مرگ مغزی خواهد داشت. پس یکی از مهمترین نکات، شروع بلافاصله CPR به محض تشخیص ایست قلبی است. متاسفانه تعداد بسیاری از ایست های قلبی در خارج از بیمارستان اتفاق می افتد و در بیشتر موارد قبل از رسیدن نیروهای امدادی، بیمار جان خود را از دست می دهد. پس زمان بسیار حیاتی است. حتی یک دقیقه تاخیر در شروع CPR احتمال موفقیت آن را کاهش می دهد.

 

آموزش هایی که در این دوره داده می شود مربوط به دستگاه الکتروشوک هوشمند یا AED (AUTOMATIC EXTERNAL DEFIBRILATOR) است و با دستگاه های الکتروشوک پیشرفته که در اختیار اورژانس ها می باشد متفاوت است. یعنی می توان در حین CPR پایه از دستگاه نوع AED نیز استفاده کرد. البته این دستگاه باید در بعضی از فضاهای عمومی وجود داشته باشد تا در زمان ضروری از آن استفاده گردد. دو پد چسبی وجود دارد که باید در محل مشخص شده روی قفسه سینه چسبانده شود. بعد از روشن کردن دستگاه دکمه Analysis را فشار می دهیم. اگر نیاز به شوک وجود داشته باشد دستگاه به صورت شنیداری و دیداری به ما اطلاع می دهد. فرد احیاگر باید دکمه مخصوص تخلیه انرژی را فشار دهد تا تخلیه انرژی الکتریکی شانس بازگشت فعالیت قلبی بیمار را افزایش دهد و مجدداً فشارهای سینه ای و تنفس را برای 2 دقیقه ادامه دهد.

 

همان طور که گفتم توجه به فاکتور زمان در احیا مصدوم بسیار ضروری است. یکی از مهمترین نکات حین CPR به حداقل رساندن توقف ها حین احیا است. باید فشارهای سینه ای را ادامه دهیم تا خون رسانی و اکسیژن رسانی به مغز متوقف نشود. نکته مهم دیگر کیفیت و تعداد فشارهای سینه ای است. باید تقریباً هر ثانیه 2 بار قفسه سینه را فشار داد. از نظر عمق هم باید در بزرگسالان 5 سانتی متر و در کودکان 4-5 سانتی متر قفسه سینه را تحت فشار قرار داد. 

 

مواردی که گفته شد تنها برای آشنایی و افزایش آگاهی در زمینه ضرورت یادگیری مهارت احیا قلبی ریوی بود. در صورتی که افراد جامعه آموزش لازم را در مورد CPR پایه دریافت کنند، می توانند تا زمان رسیدن نیروهای امدادی عملیات احیاء را انجام دهند تا شانس زنده ماندن بیمار را به طرز قابل توجهی افزایش دهند. هدف ما هم  از برگزاری این دوره های آموزشی برای کارکنان، یادآوری نکات مهم و حیاتی است که جهت تداوم جریان خون و تنفس دراوایل لحظه های ایست قلبی – تنفسی اثر بخشی بسزایی خواهند داشت و می تواند جان مصدومی را نجات دهد.