دکتر سیامک زارعی قنواتی: امروزه راز موفقیت داشتن توانمندی فراگیری، تغییر مسیر دادن و انعطاف درخودمان است

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران، بیمارستان فارابی، دکتر سیامک زارعی قنواتی، استاد تمام گروه چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در سیزدهمین جشنواره چشم پزشکی و علوم بینائی شمس که پنج شنبه ۱۴ اسفند ۱۳۹۹ برگزار شد افتخار « چشم پزشک پارسی» را دریافت کرد. این عنوان به چشم پزشک ایرانی تبار خارج از کشور که سفیر و نماینده شایسته‌ای از ایران در عرصه بین المللی باشد یا چشم پزشک ایرانی که موجب افتخار و شناسایی جامعه چشم پزشکی در عرصه بین المللی باشد اهدا می‌شود. برای آشنائی بیشتر مخاطبان، با دکتر زارعی قنواتی گفتگویی کرده‌ایم که در پی می‌خوانید:

کسب افتخار « چشم پزشک پارسی» را به شما تبریک می‌گویم، لطفاً خودتان را بیشتر معرفی فرمایید؟

با تشکر از شما، من دکتر سیامک زارعی قنواتی، فوق تخصص قرنیه، آب مروارید و عیوب انکساری، استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد هستم.

سال ۱۳۵۶در مشهد به دنیا آمدم. پدر و مادرم هردو پزشک هستند، پدرم متخصص اطفال و مادرم پزشک عمومی است. برادرم، دکتر مهران زارعی قنواتی، نیز دانشیار گروه چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران است.  

در سال ۱۳۸۱ ازدواج کرده ام. همسرم دکتر شادی شیبانی، متخصص داخلی است و دو فرزند به نام‌های سامراد و سلین دارم.

از موفقیت‌های تحصیلی تان بگویید؟

سال ۱۳۷۴در رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد پذیرفته شدم. در آزمون پره انترنی رتبه یک دانشگاه مشهد و رتبه ۲ کشور را کسب کردم. جزء یک درصد برتر دانشجویان پزشکی عمومی ورودی ۷۴ بودم، بنابر این مستقیما در آزمون پذیرش دستیار آن سال شرکت کردم و رتبه یک کشور شدم.

مهر ماه ۱۳۸۱ وارد رشته چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد شدم و پس از پایان دوره دستیاری در سال ۱۳۸۵، در آزمون بورد چشم پزشکی شرکت و رتبه اول شفاهی و کتبی کشور را کسب کردم و بلافاصله پس از فارغ التحصیلی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد شدم. پس از یک سال، در سال ۱۳۸۶ دوره فلوشیپ قرنیه و سگمان قدامی را در دانشگاه شهید بهشتی، بیمارستان لبافی نژاد، شروع کردم. پس از اتمام دوره فلو شیپ شهید بهشتی، یکسال دیگر به عنوان استادیار در دانشگاه علوم پزشکی مشهد کارکردم سپس در سال ۱۳۸۹برای گذراندن دوره فلوشیپ قرنیه، آب مروارید و جراحی عیوب انکساری (سگمان قدامی) به آمریکا  رفتم.

شما یک جایزه بین المللی کسب کرده اید. ماجرای آن چه بود؟  

بله من در سال ۲۰۰۷ در آزمون فدراسیون بین المللی چشم پزشکی (ICO) شرکت و در بین ۱۶۴۱ چشم پزشک ار ۳۲ کشور جهان شامل اروپا و امریکا رتبه اول جهان را کسب کردم. به خاطر این موفقیت جایزه فلوشیپ هلمریچ (ICO– Helmerich RRF Fellowships Award) که در ان سال برای اولین بار اعطا می‌شد، به من تعلق گرفت. این جایزه ۲۳هزار دلاری از سال ۲۰۱۱ به دو نفر چشم پزشک برگزیده بین المللی برای ادامه تحصیل در یک دوره فوق تخصصی پیشرفته در مراکز برتر آموزش چشم پزشکی جهان اهدا می‌شود. من هم موسسه Jules Stein دانشگاه UCLA  امریکا را انتخاب کردم که رتبه سوم آموزش چشم پزشکی در آمریکا است.  

بعد از پایان این دوره، در سال ۲۰۱۲ یک دوره فلوشپ دیگر یعنی بیماریهای سطحی چشم و کراتوپروتز را در دانشگاه میامی درBascom Palmer، رتبه اول  آموزش چشم پزشکی امریکا، گذراندم و بعد از آن به ایران برگشتم.

گویا غیر از مدارک فوق تخصصی تان یک مدرک دیگر هم دارید؟

بله من مدرک کارشناسی ارشد آموزش پزشکی از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را هم دارم.

مسئولیت‌های اجرائی هم داشته اید؟  

من از سال ۱۳۹۲ مدیر روابط دانشگاهی، امور بین الملل و سمینارهای دانشگاه علوم پزشکی مشهد هستم.

سال 2014  مجددا در قالب یک فرصت مطالعاتی، به  امریکا رفتم و دوره پیوند قرنیه پیشرفته و بانک چشم (Eye Banking) را در Price Vision Group Eye Institute و بانک چشم ایندیانا گذراندم بعد از اینکه مجددا به مشهد بازگشتم بانک چشم مشهد را تاسیس کردم و از آن موقع رئیس بانک چشم دانشگاه علوم پزشکی مشهد هم هستم.  

همچنین از حدود ۵ سال پیش عضو هیات مدیره انجمن چشم پزشکی ایران و مسئول کمیته بین الملل انجمن هستم. در چندین انجمن و کمیته دیگر مثل هیات بورد تخصصی چشم پزشکی کشور و هیات مدیره انجمن چشم پزشکی خراسان عضویت دارم و در سالهای گذشته عضو شورای مرکزی و معین هدایت استعدادهای درخشان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز بودم.

 

درباره فعالیت‌های بین المللی تان هم برایمان بگویید؟

من از سال ۲۰۱۷ Council member و نماینده منطقه‌ای (Regional Representative) آکادمی چشم پزشکی آسیا و اقیانوسیه (APAP) هستم و در تصمیم گیری‌های این انجمن که بزرگترین انجمن چشم پزشکی جهان (از نظر تعداد اعضا) است، نقش دارم.

البته برای مدت طولانی عضو کمیته فلوشیپ انجمن بین المللی چشم (ICO) هستم و دوره فلوشیپ بین المللی قرنیه مورد تائید ICO را در مشهد راه اندازی کرده‌ام که آخرین این دوره مورد تایید بنیاد بین المللی فلوشیپ چشم پزشکی (IOFF) قرار گرفت. دوره مذکور تاکنون ۱۰ فلوشیپ بین المللی از کشورهای منطقه و فرامنطقه تربیت نموده است و رتبه مناسبی در معیارهای بین المللی دارد.

به علاوه به عنوان داور و ویراستار با چندین مجله معتبر بین المللی چشم پزشکی همکاری دارم. ویراستار بخش قرنیه  مجله Journal of Current Ophthalmology (JOCO) و تکنیک های جراحی Journal of Ophthalmic and Vision Research (JOVR)، که نمایه PubMed  هستند، می‌باشم و از سال ۲۰۱۳ به مدت ۵ سال سردبیر مجله Patient Safety and Quality Improvement  نیز بودم.

گویا چند جایزه و افتخار داخلی و بین المللی دیگر هم دارید؟

خب من در سال ۱۳۸۴ رتبه اول جشنواره آموزشی شهید مطهری را کسب کردم، سال ۱۳۸۱محقق برگزیده هجدهمین جشنواره کشوری رازی شدم. چهار جایزه پژوهشگر برتر داشنگاه مشهد را دارم و دو نوبت جایزه کتاب انگلیسی برتر دانشگاه را گرفتم.

همچنین از طرف (ICO) عنوان دانش پژوه بین المللی چشم پزشکی  International Council Scholar نیز به من اهدا شده است.

در دوره‌های قبلی جشنواره شمس هم برگزیده شده اید؟

بله در یکی از ادوار جشنواره شمس به خاطر نگارش فصلی از کتاب مرجع Cornea جایزه گرفتم و امسال نیز با توجه به فعالیت های بین المللی افتخار کسب عنوان چشم پزشک پارسی (Persian Ophthalmologist) را داشتم.

در دوران تحصیل چه کسی برای شما الگو بوده است؟

زمانی که دوره فلوشیپ را در دانشگاه شهید بهشتی و بیمارستان لبافی نژاد می‌گذراندم، افتخار شاگردی دکتر محمد علی جوادی را داشتم و قطعا خیلی چیزها از ایشان یاد گرفته ام. اکثر چشم پزشکان کشور با شخصیت والای ایشان آشنا هستند و زحماتی که استاد دکتر جوادی برای چشم پزشکی کشور کشیده‌اند بر کسی پوشیده نیست. من ایشان را در پیشرفت‌های بعدی‌ام بسیار موثر می‌دانم و در راه اندازی بانک چشم مشهد کمک های فراوانی از استاد گرفتم.

همچنین دوست دارم از دو استادی که در دوران تحصیل در امریکا خیلی به موفقیت آموزشی و پژوهشی من کمک کردند هم نام ببرم. پرو فسور Anthony J. Aldave و پروفسور Bradley R. Straatsma  که عملا باعث شدند تا دوره‌ای که در امریکا گذراندم خیلی موثر و مفید باشد. آنها به من کمک کردند تا بیشترین مواجهه را با علم روز چشم پزشکی در امریکا داشته باشم و البته همچنان با آنان در تماس هستم.

چه توصیه‌ای برای چشم پزشکان جوان کشور دارید؟

امروز با وجود فضای مجازی، امکانات اینترنتی و رسانه‌های متنوعی که در دسترس قرار گرفته، آموزش خیلی راحت‌تر شده  است و بهانه‌ای برای عقب ماندن از پیشرفت‌های علمی دنیا و به روز نبودن وجود ندارد و البته چشم پزشکان جوان کشور هم به خوبی از علم روز دنیا بهره مند می‌باشند.  

به نسبت ۱۰ یا ۲۰ سال پیش، وضعیت خیلی فرق کرده است. شما می‌توانید به راحتی و در کوتاه‌ترین زمان، به آخرین پیشرفت‌ها و روش‌های درمانی، دسترسی پیدا کنید، اطلاعات انواع مقالات، تحقیقات پیشرفته و حتی تکنولوژی‌های به روز دنیا را در اختیار داشته باشید و یا در همایش های مجازی شرکت کنید. اتفاقی که در دوران پاندمی کرونا بیش از هر زمانی موفقیت خود را نشان داد. به نظر همگی باید روش آموزش کلاسیک سال های قبل یا حتی پیش از کرونا را فراموش کنیم. امروز دیگر کمبود اطلاعات وجود ندارد، مشکل دانستن بهترین راه برای دسترسی به اطلاعات صحیح و مبتنی بر شواهد و اولویت بندی و استفاده این اطلاعات در طبابت روزانه است.  

همچنین فضای جامعه و به ویژه جامعه جهانی درحال تغییر است و به تبع آن وضعیت چشم پزشکی هم تغییر می‌کند. در سال‌های آتی با استفاده از هوش مصنوعی و  جراحی رباتیک، احتمالا اتفاقاتی خواهد افتاد که خیلی از آنها برایمان غیر قابل باور است. راز موفقیت ما در این دوران، داشتن توانمندی فراگیری، تغییر مسیر دادن و انعطاف درخودمان است. باید در خودمان این آمادگی را ایجاد کنیم که در هر سنی، به راحتی، آموخته‌هایی که خیلی به درد نمی‌خورد و یا شواهد علمی ندارند را بدون تعصب دور بیاندازیم و مطالب و روش‌های جدید را یاد بگیریم. برخلاف امروز در آینده زمان اندکی برای تغییر و به روزشدن خواهیم داشت و اگر کمی تاخیر کنیم ممکن است جبران ناپذیر باشد. غالبا این کار برای بزرگسالان سخت است و بیشتر  کودکان این قابلیت  را دارند ولی باید تمرین کنیم تا آمادگی انعطاف و تغییر، یادگیری مجدد و حتی یادگیری از صفر را حتی در سنین بالاتر داشته باشیم. این مهمترین چیزی است که در سال‌های آینده به درد ما خواهد خورد. اگر نتوانیم با شرایط آینده که هوش مصنوعی عهده دار عمده تصمیمات خواهد بود و شیه ربات‌ها مسئول انجام مهارت های دقیق جراحی، نقش خود را باز تعریف کنیم، بلا استفاده خواهیم بود.

نکته‌ای اگر باقی مانده بفرمایید؟

در پایان باید از زحماتی که در بنیاد شمس کشیده می‌شود، تشکر کنم. در این جشنواره همیشه سعی شده در کنار توجه ویژه‌ای که به تحقیقات و چشم پزشکان جوان می‌کنند، وجوه مختلف موفقیت‌های چشم پزشکی دیده شود و این اتفاق خیلی خوبی است. امیدوارم جشنواره شمس در آینده نزدیک از مرزها فراتر رود، با پتانسلی که می‌بینیم اصلا دور از دسترس نیست که جشنواره شمس به صورت یک جشنواره علمی چشم پزشکی منطقه‌ای و یا حتی بین المللی درآید. فکر می‌کنم با همین همتی که دوستان دارند در آینده نزدیک این اتفاق خواهد افتاد.

همچنین ج ادارد تشکر ویژه‌ای از پروفسور هرمز شمس بکنم. ایشان هم جزء کسانی بودند که در تشویق و پیشرفت من و بسیاری از چشم پزشکان جوان کشور نقش به سزائی داشتند. در خیلی از تصمیم گیری‌ها خصوصا زمانی که برای اولین بار می‌خواستم برای دوره فلوشیپ به خارج از کشور بروم، از دانش و نظرات ایشان استفاده کردم. همه کسانی که با استاد از نزدیک آشنایی دارند تایید می‌کنند که همیشه با کمال دقت و صرف وقت به چشم پزشکان جوان کمک می‌کنند و همچنان  هم با همان علاقه به این کار ادامه می‌دهند. ایشان الگوی بی‌نظیری برای چشم پزشکی کشور هستند و به تمام معنی یک استاد و منتور می‌باشند. در موفقیت جشنواره و بنیاد شمس هم نقش استاد را نمی‌شود انکار کرد. امیدوارم سایه ایشان همچنان بر سر چشم پزشکی کشور مستدام باشد.

با تشکر از شما، برایتان آرزوی موفقیت‌های روز افزون دارم.

خبرنگار: حمیده امیدوار