به گزارش روابط عمومی دانشکده پیراپزشکی،محمد حسینی روندی دانشجوی دوره دکتری تخصصی رشته انفورماتیک پزشکی این دانشکده از رساله خود دفاع کرد، به این بهانه به گفت‌وگو با وی پرداختیم.
لطفاً در مورد سوابق تحصیلی خود توضیح دهید؟
بنده سال 87 در رشته مدارک پزشکی وارد دانشگاه شدم. در سال 91 بعد از اتمام مقطع کارشناسی و با قبولی در آزمون کارشناسی ارشد رشته انفورماتیک پزشکی در این رشته مشغول به تحصیل شدم. به دلیل علاقه‌مندی به مباحث علمی و تحقیق و پژوهش در حوزه انفورماتیک پزشکی به‌ویژه درزمینهٔ سلامت همراه بعد از قبولی در آزمون دکتری در سال 93 فرصت ادامه تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی تهران را به دست آوردم.
در خصوص سوابق کار خود توضیح دهید؟
در حال حاضر جای خاصی اشتغال به کار ندارم و امیدوارم بعد از فراغت از تحصیل این فرصت برای بنده مهیا شود.
در خصوص عنوان رساله خود و موضوع و روش انجام آن توضیح مختصر دهید؟
عنوان پایان‌نامه بنده طراحی و ارزیابی سامانه نظارت از راه دور بازتوانی در منزل بود. بازتوانی در منزل به‌عنوان بخشی از فرآیند درمان و نوعی خود مراقبتی یکی از اجزاء به‌سرعت در حال رشد و توسعه برنامه‌های بازتوانی به‌ویژه برای وضعیت‌های مزمن به شمار می‌آید که محدودیت زمان و منابع که درمانگران با آن مواجه هستند را از بین می‌برد. انجام تمرینات و فعالیت‌های بازتوانی در منزل نه‌تنها برای افراد با طیف وسیعی از اختلالات امن است، بلکه به پیامدهایی برابر و یا حتی بهتر از مداخلات مبتنی بر سازمان (درمانگاه) منتج می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که این رویکرد به‌عنوان یک شیوه‌ی مکمل در ادامه درمان، علاوه بر آنکه راحت‌تر و سهل‌الوصول‌تر و مقرون به‌صرفه‌تر از شیوه‌های سنتی است، منجر به بهبود عملکرد فیزیکی و کاهش ناتوانی، کاهش درد ناشی از ناتوانی فیزیکی، رضایتمندی و پایبندی بیمار به درمان، کاهش زمان درمان و بهبود سریع‌تر بیمار و بهبود کیفیت زندگی مرتبط با سلامت او نیز می‌شود.
در سال‌های اخیر سامانه‌های متعددی برای مدیریت و نظارت بر بازتوانی در منزل از راه دور طراحی‌شده‌اند که عمدتاً محدود به یک بیماری یا اختلال خاص و یا دسته‌ای از ناتوانایی‌های مشخص ناشی از یک اختلال خاص بوده‌اند.
درواقع هدف اصلی پژوهش ما، طراحی سامانه‌ای بود که برای طیف وسیعی از اختلالات بازتوانی مورداستفاده قرار گیرد. ازاین‌رو سامانه طراحی‌شده می‌بایست متفاوت از سایرین و به نحوی طراحی می‌شد که انعطاف‌پذیر باشد. برای این منظور می‌بایست نگاه متفاوتی به طراحی سیستم می‌داشتیم؛ بنابراین، برخلاف سامانه‌های طراحی‌شده که نگاه و تمرکز اصلی آن‌ها بر مدیریت و نظارت از راه دور یک اختلال یا ناتوانی خاص بود، تمرکز اصلی ما در طراحی بر نوع خدمات و ویژگی‌ها و عملکردهایی بود که یک سامانه به‌منظور مدیریت و نظارت بازتوانی در منزل از راه دور می‌بایست داشته باشد.
برای انجام این کار، تمام سامانه‌هایی که به‌منظور نظارت بر بازتوانی در منزل از راه دور طراحی‌شده بودند را مطالعه و بررسی کرده و ویژگی‌های عملکردی این سامانه‌ها را به‌صورت روایتی استخراج و دسته‌بندی کرده و درنهایت به همراه نظرخواهی از متخصصین حوزه بازتوانی، در قالب یک سامانه که دربرگیرنده تمام عملکردهای ضروری بود، گردآوری کردیم.
درنهایت سامانه طراحی و ایجادشده را در دو مرحله سنجش صحت عملکرد سامانه و مطابقت آن با کارکرد مورد انتظار و کاربردپذیری سامانه موردبررسی و ارزیابی قراردادیم. نتایج حاصل ارزیابی سامانه کاملاً رضایت‌بخش بودند.
آیا مطالعه مشابهی در این زمینه در ایران انجام‌شده است؟
خیر، متأسفانه با توجه به بررسی‌های به‌عمل‌آمده توسط پژوهشگر تاکنون هیچ مطالعه مشابهی در این زمینه در داخل کشور صورت نگرفته است.
  آیا مطالعه مشابهی در این زمینه در خارج از کشور انجام‌شده است؟
با بررسی‌های به‌عمل‌آمده توسط پژوهشگر، در دهه اخیر در 22 سامانه درزمینهٔ نظارت بر بازتوانی در منزل از راه دور طراحی و ایجادشده‌اند؛ اما همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد، سامانه طراحی‌شده در پژوهش ما تفاوت عمده‌ای با سامانه‌های موردبررسی دارد.
مهم‌ترین مانع انجام طرح خود در مراحل مختلف چه می‌دانید؟
ازجمله موانع موجود می‌توان به نبود زیرساخت مناسب برای برخی از امکانات در نظر گرفته‌شده برای سامانه نظارت از راه دور بازتوانی در منزل دانست که نهایتاً سامانه مذکور با ویژگی‌هایی که ضروری تشخیص داده شدند، ایجاد شد.
نتیجه و دستاورد پژوهش خود را چه می‌دانید؟
در پژوهش حاضر به‌منظور پیاده‌سازی یک سامانه باقابلیت نظارت از راه دور بر بازتوانی در منزل سعی پژوهشگر بر شناسایی ویژگی‌های اصلی چنین سامانه‌هایی و جمع‌بندی آن در یک سامانه واحد بود که اولاً نیازهای اصلی و ضروری برای نظارت از راه دور جهت بازتوانی در منزل در این سامانه در نظر گرفته شوند و ثانیاً سامانه موردنظر قابلیت استفاده برای طیف وسیعی از اختلالات را داشته باشد. در این راستا، با جستجوی نظام‌اند در پایگاه‌های علمی، سامانه‌های مختلف و متعدد با کارکردها و کاربردهای متفاوت جهت بیماری‌ها و اختلالات متنوع ازنظر عملکردی و ساختاری موردبررسی قرار گرفتند. ویژگی‌های عملکردی تمام سامانه‌ها موردبررسی شناسایی، استخراج، تجمیع و با نظر متخصصین حوزه بازتوانی ادغام شد. ماحصل این اقدام شناسایی ویژگی‌های عملکردی اصلی برای یک سامانه نظارت از راه دور بازتوانی در منزل بود. همین موضوع تفاوت عمده سامانه طراحی و ایجادشده در پژوهش حاضر با سایر سامانه‌های بررسی‌شده در این حوزه است. این امر امکان استفاده از سامانه مذکور را در شرایط متعدد تحت سناریوهای مختلف برای طیف وسیعی از اختلالات در حوزه بازتوانی در منزل امکان‌پذیری می‌کند.
با توجه به آنچه تاکنون در حوزه سامانه‌های نرم‌افزاری نظارت از راه دور بر بازتوانی در منزل بر اساس بررسی‌های صورت گرفته توسط پژوهشگر انجام‌شده است و با توجه به این موضوع که سامانه‌ای مشابه با سامانه نظارت از راه دور بازتوانی در منزل در داخل کشور تاکنون ایجاد نشده است، به نظر می‌رسد که سامانه مذکور ازجمله اولین گام‌های برداشته‌شده جهت ایجاد سامانه‌ای برای نظارت از راه دور بر بازتوانی افراد در منزل برای طیف وسیعی از اختلالات باشد. درواقع خروجی اصلی این پژوهش یک سامانه نرم‌افزاری است که می‌تواند توسط درمانگران و متخصصین حوزه بازتوانی به‌منظور نظارت بر فرآیند بازتوانی در منزل از راه دور جهت طیف وسیعی از اختلالات مورداستفاده قرار بگیرد. علاوه بر آن سامانه ایجادشده می‌تواند توسط طیف گسترده‌ای از افراد نیازمند به بازتوانی به‌منظور انجام تمرینات بازتوانی در منزل و پیگیری برنامه درمانی از راه دور مورداستفاده قرار گیرد.
  از کار شما چند مقاله تهیه‌شده است؟
در حال حاضر از پایان‌نامه بنده سه مقاله تهیه‌شده است. یک مقاله به چاپ رسیده، یک مقاله منتظر نظر نهایی داوران است و یک مقاله هم سابمیت شده است.

دکتر رضا صفدری عضو هیئت‌علمی دانشکده پیراپزشکی و دکتر امیرحسین کهلایی عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی اساتید راهنما این پژوهش بودند. دکتر لیلا شاهمرادی عضو هیئت‌علمی دانشکده پیراپزشکی، دکتر آذر مهری عضو هیئت‌علمی دانشکده توان‌بخشی، دکتر حمید بورقی عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان و دکتر مصطفی لنگری زاده عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، داوری آن را بر عهده داشتند.