دکتر دوستی به مفهوم واقعی عقل اشاره کرد و گفت: عقل یک ابزار و عامل مجردی در انسان است که این نیروی پرارزش را خداوند به آن هدیه داده تا انسان را از مجهول به معلوم و از ناپیدا به پیدا هدایت کند.
وی به عقل معاد و عقل اسفل اشاره کرد و گفت: عقلی را معاد گویند که آینده نگر است و در مفهوم واقعی خود انسان را به تعالی می‌رساند و عقلی که حال را ببیند و معاش در آن خلاصه شود عقل اسفل است و هر انسانی که خواهان زندگی سعادتمندانه باشد در مسیر عقل معاد حرکت می‌کند، قوه عقل در نهاد انسان نهادینه شده است تا با تفکر، تدبر و اندیشه آن را شکوفا و به فعلیت برساند تا اثرات آن را در زندگی خود نظاره گر باشد.
دکتر دوستی یکی از مهمترین عوامل رسیدن به عقلانیت را گسترش دانش و مطالعه در حوزه‌های مختلف و تداوم آن دانست و با اشاره به کلمه «اقرا» در سوره علق  اولین کلمه‌ای که بر پیامبر نازل شده است اهمیت عقلانیت را تاکید کرد.
وی به تفاوت درجه عقلانیت در انسان‌ها اشاره کرد و گفت: بر اساس میزان رشد عقلانی یک انسان زندگی میتواند ضلالت بار و یا سعادتمندانه باشد و این وسیلهٔ تدبر و تفکر می‌ تواند زندگی سعادتمندانه را برای انسان به ارمغان  آورد. لذت بردن در معنای عقلانیت معاش، نتیجه آسایش را دارد و در عقلانیت معاد آرامش را به همراه دارد، انسانی که معاد گرا و غایت گرا باشد ذات این دنیا را پوچ و بی‌فایده نمی‌داند و به دنیایی ابدی ایمان دارد و با افزایش آستانه آگاهی خود روح خود را تجلی و صیقل می‌دهد تا به اوج تعالی برسد.