گالری عکس

به گزارش روابط عمومی دانشکده پرستاری و مامایی؛ رحیمی، کارشناس گروه آموزشی روان پرستاری مدرس این کارگاه در تعریفی ساده اخلاق حرفه ای را گستره معرفتی با گرایش های متنوعی از خود علم اخلاق توصیف کرد.
وی گفت: اخلاق حرفه ای یک  رشته تخصصی و ناظر به مسائل اخلاقی آدم های حرفه ای است. اخلاق حرفه ای دانش و وسیله ای برای توسعه فرهنگی و تمدن محسوب می شود.
وی با اشاره به این که در ایران به اخلاق حرفه ای کمتر پرداخته شده است؛ یکی از دلایل این کمبود را قدمت سازمان های اداری در ایران عنوان کرد: بعد از انقلاب مشروطه ما عملا دارای تشکیلات دیوان سالارانه منظم شدیم. در حالی که در دوران غرب بعد از دوران رنسانس این تشکیلات شکل گرفت و بعد از انقلاب صنعتی لزوم این مبحث به چشم خورد.
رحیمی تاریخچه صحبت در مورد اخلاق حرفه ای را سال 1903 عنوان کرد و گفت: اولین بار در سال 1903 در مورد اخلاق حرفه ای صحبت شد؛ زمانی که ما هنوز اداره ای نداشتیم. به مرور که اداره در کشور نهادینه شد مبحث جدیدی تحت عنوان  مدیریت پیش آمد.
وی خاطر نشان کرد: آنچه که الان در ادارات می بیند؛ تاکید روی مدیریت منابع انسانی است؛ در حالی که اخلاق حرفه ای بخشی از مدیریت راهبردی است. این دو با هم خیلی متفاوت هستند. در مدیریت منابع انسانی از شغل، کارمند و شرح وظایف ها حرف می زنیم. اما مدیریت راهبردی می گوید چارچوب اهداف این سازمان کجاست و قرار است این کارمند به کجا برسد؟ و در جهت ارتقای شخصی خود و سازمان چه کارهایی را انجام دهد.
رحیمی افزود: کارمند نباید از اداره جدا دیده شود. در ژاپن تعهدی که کارکنان به ادارات خودشان دارند برابر با تعهد خانوادگی و گاها فراتر از آن است. یک کارمند از زمانی که استخدام می شود اداره را خانه خودش می داند و روابطش روابط رئیس و مرئوسی نیست. آنها به درجاتی رسیده اند که تحت عنوان رفتار شهروندی سازمانی از آن یاد می شود؛ چیزی که مقدمه اش اخلاق حرفه ای است.
رحیمی رفتار شهروندی سازمانی را انجام کار بدون چشمداشت پول و طلبیدن حمایت تعریف کرد.
وی اخلاق حرفه ای را مبحثی چندبعدی و نیاز به آموزش و پژوهش دانست: سخت ترین کار آموزش و پژوهش است. به این خاطر که ما آموزش و پژوهش را به خاطر نفس آن انجام نمی دهیم. ما وابسته شده ایم به این که بگویند پژوهش کنید به خاطر این که ارتقا پیدا کنید؛ باید انگیزه های ما درونی باشد و به خاطر نفس عمل کار کنیم.
این کارشناس گروه روانپرستاری بر لزوم داشتن دیدگاه معنوی تاکید و آن را رعایت حقوق انسانی و الهی تعریف کرد.

محیط حق دارد و سازمان تکلیف

رحیمی گفت: این تصور در ما وجود دارد که ما حق داریم و دیگران در مقابل ما موظف هستند. ما یادگرفته ایم که دائما طلبکار باشیم. در فرهنگ های مبتنی بر اخلاق و اخلاق مدار این باور وجود دارد که محیط؛ و من به عنوان بخشی از محیط حق داریم؛ و سازمان ها تکلیف. سازمان ها وظیفه ندارند.
وی در توضیح تفاوت بین وظیفه و تکلیف گفت: در وظیفه یک باید غیر اخلاقی وجود دارد که در تکلیف نیست. تکلیف یعنی قانونمندی؛ یعنی وظیفه انجام می شود اما در قالب یک چارچوب قانونی. ضابطه مند کردن باعث می شود که یک قدم جلوتر رفته و اخلاقی رفتار کنیم.
رحیمی اظهار داشت: اخلاق حرفه ای رفتار ارتباطی سازمان براساس حقوق، تعهدات و وظایف است. یکی از مشکلات ما این است که حق و وظیفه را دقیقا تعریف نمی کنیم.
وی بی اخلاقی در کار را انجام ندادن درست وظایف، سردواندن ارباب رجوع، سنگ اندازی در کار و ناسازگاری با همکاران عنوان کرد.

پیاده شدن اخلاق در یک سازمان نیازمند الگو و چارچوب است

این کارشناس گفت: در مبحث روانشناسی سلامت که یکی از حوزه های جدید مطرح شده در کشور است؛ به بحث پیشگیری خیلی اهمیت داده می شود. در مبحث اخلاق هم ما نیازمند حوزه ای به نام روانشناسی سلامت اخلاقی هستیم که خیلی به ما کمک می کند تا از معضلات اخلاقی که می تواند در هر کاری رخ دهد پیشگیری کنیم.
رحیمی زبان را مهم ترین ابزار اخلاق دانست و از مبتنی بودن بر دانش و مسائل علمی، کاربردی بودن، بومی و وابسته بودن به فرهنگ، قابل تسری بودن به عنوان ویژگی های اخلاق حرفه ای نام برد.  
وی پیاده کردن اخلاق در یک سازمان را نیازمند یک سری الگوها و چارچوب ها دانست: این چارچوب ها در ادارات به سه شیوه آداب نامه، آئین نامه و منشور تدوین می شود.
رحیمی گفت: ساده ترین این چارچوب ها آداب نامه است که در واقع توصیف رفتارهای پسندیده شامل ضوابط تعاملات درون سازمانی است. آئین نامه ها نیز نشان می دهند که رفتارهای قابل انتظار و مقبول چه رفتارهایی هستند. تدوین این چارچوب ها کار یک مدیر استراتژیک است.
وی در ادامه منشور را توصیف گونه های مقبول رفتاری در رابطه با همه ذی نفعان درون و برون سازمانی به شکل الزامات و تعهدات تعریف کرد.
رحیمی افزود: منشورها باید کامل، عملی، عملیاتی، قابل اجرا و ملاک گذاری شده باشند. خیلی از مواقع چیزهایی را که می گوییم عملی نیستند. در اخلاق حرفه ای باید دقیق مشخص شود که چه کارهایی باید و نباید انجام شود. همه باید به این الزامات پایبند باشند. شرایط برای مدیران و مسئولین متفاوت است چرا که باید در زندگی شخصی شان هم اخلاقی باشند. مدیران باید دائما سازمان را ارزیابی کنند و در برابر معضلات اخلاقی باید توانایی تشخیص مسئله را داشته باشند. مدیران باید ترویج اخلاقیات را هم به عهده بگیرند.
وی تصریح کرد: متاسفانه در مورد اخلاق حرفه ای خیلی سطحی نگری می شود. اخلاق حرفه ای خیلی عمیق است و باید روی آن زمان و سرمایه گذاشته شود تا نهادینه شود./ق 

خبرنگار: شیما سادات عطری
عکس: حسین اکبریان