به دنبال پیشرفت موفقیت آمیز دانشگاه علوم پزشکی تهران در اجرای سامانه سیب، دکتر سیاری معاون بهداشت وزارت بهداشت از دکتر شریعتی معاون بهداشت دانشگاه تقدیر بعمل آورد. به همین مناسبت و برای اطلاع از روند اجرایی سازی این سامانه به سراغ دکتر شریعتی رفتیم تا چند و چون این موفقیت را از زبان او جویا شویم.  

با توجه به راه اندازی سامانه یکپارچه بهداشت (سیب) در سراسر کشور، بفرمایید راه اندازی این سامانه چطور و از کجا شروع شد؟
پرونده الکترونیک سلامت یکی از مصوبات قانون برنامه پنجم توسعه است که باید اجرایی می شد و خوشبختانه این اتفاق در حال رخ دادن است. 23 مهر 94 در پی تماس تلفنی دکتر سیاری جهت ارزیابی پرونده الکترونیک سلامت در دانشگاه علوم پزشکی تهران، آغاز به کار این سامانه در این دانشگاه کلید خورد.
بدین ترتیب، ارزیابی فنی از نظر IT در وزارت بهداشت و از نظر محتوایی و کارکردی در معاونت بهداشت شروع شد. با جلسات متعددی که با شرکت مرتبط برگزار شد، تمامی کارشناسان ستادی وزارت بهداشت و شبکه ها و همچنین کاربران سامانه در روزها و ساعات مختلف درگیر شدند تا جزء به جزء سامانه مورد ارزیابی قرار گیرد. بنابراین، فیدبک های اصلاحی زیادی به شرکت طراح رسید و پس از اینکه نرم افزار به یک حداقل قابل قبول دست یافت، در یکی از مراکز اسلامشهر پایلوت شد. حتی نظام ارجاع در این سامانه بررسی شد و توسط دکتر سیاری و آقاجانی مورد بازدید قرار گرفت. بعد از آن، در شبکه های تحت پوشش دانشگاه راه اندازی شد و در نهایت با نامه وزیر بهداشت، با تاکید بر اینکه این سامانه در دانشگاه تهران مورد ارزیابی قرار گرفته است، تمام دانشگاه ها ملزم به راه اندازی این سامانه شدند تا استفاده از فرم های کاغذی متوقف شود. البته دانشگاه علوم پزشکی تهران این کار را پیشتر آغاز کرده بود و الان قسمت اعظمی از جمعیت کشور، پرونده الکترونیک سلامت دارند.

اجرای سامانه سیب چه تاثیراتی در بهبود خدمات رسانی به مردم داشته است؟
اولین تاثیر این سامانه این بود که موجب انجام کامل مراقبت ها شد. سامانه سیب از نوع  CDSS  (Clinical Decision Support Systems ) یا سیستم های تصمیم پاراکلینیکی است. قبل از ایجاد این سیستم، ارائه دهندگان خدمت مجبور به انجام فرآیند از روی کاغذ بودند. بنابراین ممکن بود برخی سوالات مهم مطرح نشود، یا برخی از معاینات به دلایل مختلف انجام نشود و یا اینکه اطلاعات وارد نشود. اما این سیستم به گونه ای طراحی شده که اجازه نمی دهد در صورت جا افتادن حتی یک سوال شما وارد مرحله بعدی شوید.
دومین تاثیر این سامانه این است که وقتی فردی ثبت نام می شود، اطلاعاتش از سازمان ثبت احوال فراخوانده می شود و بر اساس سن و جنس مراقبت لازم از طریق سامانه فراخوان می شود. بنابراین، سیستم به صورت هوشمندانه انتخاب می کند که چه مراقبتی باید انجام شود.
سومین تاثیر مثبت آن است که اطلاعات وارد شده در سیستم توسط مکانیسم های مختلفی قابل راستی آزمایی است و از طریق 5 سیستم نظارتی، صحت اطلاعات موجود در سامانه چک می شود. این کار باعث می شود خدمات با دقت و صحت وارد شود، چراکه ما چیزی را می توانیم مدیریت کنیم که اندازه گیری کرده باشیم.
چهارمین تاثیر این است که امکان پیگیری مراقبت ها از طریق سامانه وجود دارد و نظام ارجاع در این سامانه به درستی صورت می گیرد. الان با کلینیک خانواده بیمارستان ضیائیان نظام برخط ارجاع داریم.
پنجمین تاثیر مربوط به شناسایی بیماریها در هنگام شیوع و شناسایی اپیدمی ها است و در نهایت این سامانه کمک می کند تا امکان پرداخت مبتنی بر عملکرد داشته باشیم.
این اتفاقات عملی نمی شد مگر اینکه پوشش شبکه بهداشت را در منطقه تحت پوشش دانشگاه کامل کنیم و این کار را با کمک بیش از 150 پیمانکار با راه اندازی بیش از 200 پایگاه و پوشش 100 درصدی حوزه بهداشت انجام دادیم.

در ارتباط با این سامانه با چه چالش هایی روبرو بودید یا هستید؟
مشکل دسترسی به شبکه را داشتیم که با همکاری دانشگاه و مدیران شبکه این مشکل حل شد. در مسیر راه اندازی با چالش های متعددی مواجه بودیم که با کمک همکاران رفع شد.

در اجلاس معاونین بهداشتی سراسر کشور که در روزهای 28 و 29 آذر برگزار شد، دکتر سیاری در ارتباط با اجرای سامانه سیب از شما تقدیر کرد. دلیل این تقدیر را در چه می دانید؟
عملکرد خوب دانشگاه علوم پزشکی تهران در اجرای سامانه سیب موجب این تقدیر شد. از آنجایی که دانشگاه این سامانه را به صورت کامل راه اندازی کرد و بیشترین نسبت مراکز فعال در کل کشور مربوط به این دانشگاه است و با توجه به این که حدود 99 درصد از واحدهای تحت پوشش دانشگاه فعال هستند و دربین دانشگاههای علوم پزشکی کلان شهرها، دانشگاه علوم پزشکی تهران بیشترین نسبت ارائه خدمت را دارد، این تقدیر بعمل آمد.

و اما سخن پایانی؟
به دلیل گستردگی کشور و پیچیدگی خدمات، همیشه نیازمند سیستم اطلاعات دقیق هستیم. به نظر می رسد که سیب در این زمینه آغازگر فصل نوینی است و می تواند این مشکل را حل کند. سامانه سیب آغازی برای خدمات سلامت الکترونیک گسترده در کشور است که با همت دانشگاه این کار فراگیر شد.
تردید ندارم که با وجود افراد صاحب توان، تخصص و تجربه در حوزه سلامت و IT در آینده سامانه سیب بیش از این گسترش خواهد یافت. در پایان تاکید می کنم ما در دانشگاه علوم پزشکی تهران به ویژه حوزه معاونت بهداشت، اگر هر موفقیتی داشته باشیم، از جمله در زمینه تکمیل شبکه، ارتقای کیفیت و کمیت خدمات، گسترش پرونده الکترونیک سلامت و دستاوردهای مختلف دیگر، همه و همه نتیجه زحمات تک تک همکارانمان در ستاد معاونت، ستاد شبکه ها و به ویژه واحدهای محیطی، پزشکان و سایر کارکنان است. هیچ کدام از اینها مقدور نبود مگر با حمایت دقیق و کامل رییس دانشگاه و همکاران ستاد دانشگاه که از معاونت بهداشت بعمل آوردند و در نهایت منجر به این نتایج شد.
خبر: فیروزآبادی
عکس: اسماعیل استاجی