به گزارش روابط عمومی دانشگاه علم پزشکی تهران پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم، نایب رئیس کمیته ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیر واگیر در نشست شبکه مراکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت که روز یکشنبه 9 خرداد ماه 1400 برگزار شد، با بیان این که از سال 1385 دانشگاه های علوم پزشکی به تدریج اقدام به تاسیس مراکز تحقیقاتی برای بررسی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت کرده اند، افزود: این مراکز با هدف تولید شواهد علمی و مطالعاتی در خصوص تبیین ارتباط عوامل اجتماعی-اقتصادی بر سلامت مردم در دهک ها و مناطق جغرافیایی مختلف و همچنین تاثیر دیگر متغیرها شروع به کار کردند.

وی ادامه داد: گام بعدی تاسیس شبکه مراکز تحقیقاتی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت بود، که در سال 1391 در وزارت بهداشت انجام شد.

رئیس شبکه تحقیقاتی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت با بیان این که دسترسی به تخت بیمارستان، از مصادیق دسترسی به خدمات سلامت می باشد، افزود: مقایسه توزیع تخت‌های بیمارستانی در استان‌های مختلف در سال 1396 نشان می‌دهد سرانه تخت فعال به جمعیت در استان یزد بیش‌ترین و در استان‎های سیستان و بلوچستان و البرز کم‌ترین میزان را داشته است.  وی در همین خصوص خاطر نشان کرد: تفاوت در سرانه تخت بیمارستانی نشان از تفاوت در دسترسی به خدمات سلامت در سطح کشور دارد که در حقیقت بستر ایجاد بی عدالتی در سلامت را مهیا می کند.

دکتر لاریجانی در بخش دیگری از سخنان خود افزود: افزایش دسترسی به ارائه دهندگان مراقبت های اولیه در مناطق روستائی از زیر 5 درصد در سال 1357 به حدود 98 درصد در سال 1397 ، نشان از بهبود وضع عدالت در سلامت در این مناطق دارد.
رئیس پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم در مورد وضع عدالت در پیامد های سلامت تصریح کرد: به طور کلی روند شاخص کلیدی «امید زندگی در بدو تولد» در کشور در سیزده سال گذشته در هر دو جنس صعودی است و این شاخص از حدود 58.9 سال در سال 1365 به حدود 75.7 سال در سال 1397 رسیده است.
دکتر لاریجانی با اشاره به یافته های مطالعه استپش و نسباد افزود: میزان مرگ ناشی از بیماری های واگیر، مادران، نوزادان و تغذیه ای در استان های کشور کاهش چشمگیری داشته است و در سال 2015 این رقم در استان هرمزگان بیشترین و در استان زنجان کمترین بوده است. وی تفاوت 6 برابری بین میزان مرگ در این دو استان را نگران کننده خواند.

نائب رئیس کمیته ملی پیشگیری از بیماریهای غیرواگیر در ادامه به تشریح میزان مرگ به علت بیماری‌های غیرواگیر در استان‌های کشور پرداخت و افزود: این رقم در استان گلستان بیشترین و در استان زنجان کمترین است و بین میزان مرگ در این دو استان تفاوت 2 برابری وجود دارد.

وی همچنین روند کاهشی میزان مرگ کودکان را افتخار آمیز خواند و تصریح کرد: خوشبختانه استان‌های کشور از لحاظ شاخص میزان مرگ در بین کودکان زیر 5 سال به همگرایی رسیده‌اند.
در بخش دیگری از سخنان خود دکتر لاریجانی با مقایسه وضعیت شاخص های عدالت در سلامت ایران با دیگر کشورهای منطقه و جهان افزود: امید به زندگی در ایران از متوسط منطقه بالاتر است هر چند از برخی دیگر از کشورها در وضعیت نامطلوب تری قرار دارد.

وی در ادامه وضعیت کشور را از لحاظ میزان حوادث ترافیکی نسبت به بسیاری از نقاط دنیا نامطلوب خواند و افزود: میزان مرگ ناشی از حوادث و سوانح در ایران بسیار بالاتر از میانگین مناطق سازمان جهانی بهداشت است.

در ادامه جلسه دکتر علی دل پیشه، رییس دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی، دکتر علیرضا اولیایی منش، رئیس مرکز تحقیقات عدالت در سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر امیرحسین تکیان، معاون پژوهشی مرکز تحقیقات عدالت در سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران و تعدادی از اعضای هیات علمی مراکز تحقیقاتی عدالت در سلامت دانشگاههای علوم پزشکی کشور به بحث و بررسی در مورد اقدامات صورت گرفته در کشور، فرصتهاو  زمینه های همکاری مشترک در راستای پیشبرد اهداف شبکه در نظام سلامت پرداختند. 

 در بخش دیگری از این جلسه نسخه فارسی گزارش منطقه مدیترانه شرقی سازمان بهداشت جهانی در خصوص مولفه های اجتماعی سلامت و عدالت در نظام سلامت که به همت شبکه مراکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت و مرکز تحقیقات عدالت در سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران تنظیم شده است، رونمایی شد.

این گزارش که با بهره گیری از نتایج تحقیقات در خصوص مولفه های اجتماعی سلامت و بررسی گسترده وضع نابرابری های بهداشتی در منطقه با عنوان «بازسازی عادلانه تر: دستیابی به برابری سلامت در منطقه مدیترانه شرقی» به سرپرستی کمیسیون عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت در منطقه مدیترانه شرقی و با مشارکت دکتر باقر لاریجانی، نائب رئیس کمیته ملی پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیر و دکتر محسن اسدی لاری، مدیرکل همکاری‌های بین‌المل وزارت بهداشت از ایران پیشتر منتشر شده بود، تجزیه و تحلیل دقیقی را در خصوص وضع نابرابری های بهداشتی و عوامل مرتبط در منطقه مدیترانه شرقی مانند مهاجرت، جنگ و کشمکش های داخلی، علاوه بر عوامل اجتماعی، سیاسی و محیطی که بر سلامتی و رفاه در سراسر منطقه تأثیر می گذارند به همراه لیستی از توصیه های عملی و اقدامات اساسی در این خصوص ارائه می دهد.