مراسم نکوداشت مقام استاد دکتر مصطفی معین

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی، در ابتدای این برنامه دکتر زهرا علیزاده، دبیر مراسم بیستمین سالگرد تأسیس مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی به مهمانان خوشامد گفت و قسمت اول کلیپ معرفی فعالیت‌های مرکز پخش شد، سپس دکتر محمدعلی صحرائیان، گفت: افتخار دارم که در بیستمین سالگرد تأسیس مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی و آئین نکوداشت استاد گرانقدر جناب آقای دکتر مصطفی معین، چندکلمه‌ای به‌عنوان معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی تهران در خدمت شما باشم.
وی ادامه داد: پیگیری دکتر کریمی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، برای حضور در این مراسم، مسئولیت من را دوچندان کرد، ایشان خیلی تمایل داشتند که در این جلسه حضور داشته باشند اما متاسفانه به علت تلاقی با جلسه شورای بورس در دانشگاه، عذرخواهی کردند و و از بنده خواستند که پیام‌رسان ایشان و مجموعه هیئت‌رئیسه دانشگاه در این مراسم باشم.
وی گفت: امروز بیش از اینکه آئین نکوداشت مقام استاد دکتر معین باشد، درس زندگی به ما، دانشجویان و دستیاران است، نگاه به یک زندگی بی‌بدیل و کم‌نظیر است که در عرصه‌های مختلف علمی، اخلاقی و مسئولیت اجتماعی در هر جایی قرار گرفتند به وظیفه خود با اخلاق عمل کردند و راه خود را ادامه دادند.
معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه گفت: شخصیت دکتر معین را از هر جنبه‌ای نگاه کنیم، چه جنبه علمی، چه جنبه اخلاقی و از همه مهتر مسئولیت‌پذیری اجتماعی، شخصیتی کم‌نظیر و گاهاً بی‌بدیل است و ستاره‌ای است که در آسمان پرستاره ایران درخشید.
دکتر صحرائیان افزود: وقتی من خدمات این استاد بزرگوار را می‌خوانم، به صنف خودمان ایراد می‌گیرم و افسوس می‌خورم چرا
که در برخی از صنوف با یک دهم این خدمات تذکره‌ها نوشتند و می‌نویسند و همایش‌ها می‌گیرند، نگاه کنید این استاد بزرگوار از زمانی که فارغ‌التحصیل می‌شوند تا به امروز که به‌افتخار بازنشستگی نائل می‌آیند چه خدماتی را به کشور ارائه دادند و در کارنامه ایشان چقدر هم ازنظر علم، هم ازنظر اخلاق، هم ازنظر مسئولیت‌پذیری اجتماعی، پیشرفت کشور و اهداف کشور است.

 افرادی مثل دکتر معین هنوز در آسمان پرستاره ایران می‌درخشند
دکتر صحرائیان گفت: برای من سخت است که بخواهم از ایشان تعریف کنم و داستان زندگی و موفقیت ایشان را بگویم، اما واقعیت این است که این به معنی یک مدل، یک داستان موفقیت و داستان یک زندگی است که باید در اذهان ما و دانشجویان و دستیاران ما نقش ببندد، وقتی با دانشجویان صحبت می‌کنیم آن چیزی که از آن رنج می‌برند و می‌گویند که ما به آن نیاز داریم، الگوهای اجتماعی است و به‌طور واضح اشاره می‌کنند که شاید در سال‌ها و دهه‌های اخیر، الگوهای بزرگی که در گذشته وجود داشتند روز به‌روز تعدادشان کمتر می‌شود، بله این امر حقیقت دارد، اما افرادی مثل دکتر معین هنوز در آسمان پرستاره ایران به‌خوبی می‌درخشند و این افراد می‌توانند الگوهای جدی در همه زمینه‌ها برای ما باشند.
وی گفت: وقتی نگاه می‌کنیم به تأسیس مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی، وقتی نگاه می‌کنیم به ایجاد شوراهای اخلاق، تأسیس مراکز خیریه، حضور در وزارت بهداشت و حضور در وزارت فرهنگ و آموزش عالی، وقتی نگاه می‌کنیم به اینکه اگر درجایی که باید حرف حق را بزنند، حرف حق را زدند بدون اینکه لحظه‌ای درنگ کنند و ترس داشته باشند، همه اینها لحظه‌به‌لحظه که در زندگی ایشان نگاه می‌کنیم برای ما الگوسازی می‌شود.
معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه افزود: امیدوارم که این بخش از زندگی استاد معین که در حقیقت اسمش بازنشستگی است ولی آغازی دوباره است برای الگو بودن و انتقال تجربیات، ایشان موفقیت‌ها را به دیگران منتقل و افراد دیگری را راهنمایی کنند و این فصل هم با سلامت، سعادت و ان‌شاءالله پیروزی همراه باشد.
دکتر صحرائیان گفت: من از صمیم قلب به خاطر یک عمر تلاش، خدمت صادقانه نه به‌عنوان معاون دانشگاه به‌عنوان یک ایرانی، به‌عنوان یک طبیب، به‌عنوان فردی که با بیماران مختلف در زمینه ایمونولوژیک در حیطه مغز و اعصاب سروکار داشتم از استاد گرانقدر سپاسگزاری می‌کنم، سپاس که در همه زمینه‌ها به جامعه ما خدمت کردن، در همه روال‌ها و در همه عرصه‌ها، در علم و اخلاق و مسئولیت اجتماعی کمک کردند. آن چیزی که در زندگی ایشان برای خود من درس است درواقع توجه وافر ایشان به مسئولیت‌های اجتماعی بوده و در حقیقت نکاتی بوده که باعث شود مبرز کند این فرد بزرگ را از بسیاری از ستاره‌های دیگر همین مرکز طبی و همین مرکزی که ستاره ساز است، نگاه به مسئولیت اجتماعی، به بیماران، به مردم، حرف حق زدن و نترس بودن، همه اینها واقعاً افتخار بوده و برای ما الگو است و باید کتاب‌ها نوشته شود تا نسل آینده بداند تا آن چیزی را که امروز دارد و راهی که دارد طی می‌کند، حاصل چه سختی‌ها و خون دل خوردن چه بزرگانی است.
وی در پایان از برگزارکنندگان همایش سپاسگزاری کرد و آرزوی سلامتی برای همگان کرد و گفت: امیدوارم سایه استاد بزرگوار بر دانشگاه علوم پزشکی تهران و مرکز تحقیقات همیشه مستدام باشد، ما هنوز و هنوز برای سال‌ها به راهنمایی‌های ایشان نیازمندیم.

 اساس هر کاری در کشور باید پژوهش باشد
سپس دکتر مصطفی معین، رئیس مرکز تحقیقات ایمونولوی، آسم و آلرژی، سخنرانی کرد و میلاد امام علی(ع)، امام علم و عبادت را تبریک و به مهمانان خیرمقدم گفت و بیان کرد: من خود را شایسته تعاریف دکتر صحرائیان نمی‌بینم، به فرموده امام علی (ع ) که مصداق این کلام من هستم: "الهی و ربی و کم من ثنا جمیل لست اهلا" له نشرته"

وی ادامه داد: این ایام مبارک همزمان با بیستمین سالگرد تأسیس مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی است، ساختمان مرکز تحقیقات با کمک دکتر شیبانی و از منابع غیردولتی ساخته شده و در سال 78 اساسنامه این مرکز تصویب شد، چشم‌اندازی که در برنامه راهبردی پیش‌بینی کرده بودیم که هم‌اکنون در بیستمین سالش هستیم کاملاً تحقق پیدا کرده و این مرکز در سطح ملی به‌عنوان یک مرکز مرجع در زمینه ایمونولوژی، آسم و آلرژی شناخته می‌شود و در سطح بین‌المللی، هم شناخته شده و هم از اعتبار برخوردار است که به‌عنوان یک افتخار محسوب می‌شود و باید از همه دوستان، همکاران و بنیان‌گذاران که تلاش کردند، تشکر کنیم.
رئیس مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی محورهای فعالیت این مرکز بر پایه مأموریت و رسالت آن، پژوهش (پژوهش‌های پایه و بالینی)، آموزش (برنامه دکترای پژوهشی، کارشناسی ارشد)، ارائه خدمات تخصصی به بیماران، تربیت نیروی متعهد و توانمند، فعالیت‌های ترویجی (کرسی یونسکو در آموزش سلامت، کمیته کشوری بیماری‌های مزمن تنفسی)، انتشارات علمی، (مجله آلرژی، آسم و ایمونولوژی، پمفلت های آموزشی و کتاب ) عنوان کرد و گفت: همه دستاوردها مرهون تلاش جمعی همکاران است که همدل با اعتماد متقابل فعالیت می‌کنند و از این امر یک هم‌افزایی به وجود آمده است.
او روند تصویب طرح‌ها و اجرای طرح‌ها را در این مرکز توضیح داد و گفت: این مرکز جزء اولین مراکز در دانشگاه بود که کمیته اخلاق داشت و بسیاری از آئین‌نامه‌های اخلاق اولین بار در کمیته اخلاق این مرکز تدوین شده است، وی نمودار طرح‌های تحقیقاتی مرکز را به نمایش گذاشت و گفت: در سال 99 مرکز، 46 طرح در دست اجرا داشته است که بیش از 90 درصد طرح‌های مرکز، مشترک است و با نمایش تعداد مقالات مرکز در سال‌های گذشته گفت: در سال 98، نیز این مرکز 45 مقاله داشته که بالای 95 درصد این مقالات در نشریات ایندکس شده در ISI است.
او گفت: اولویت‌های پژوهشی مرکز را براساس چارچوبی که وزارتخانه و دانشگاه به ما ارائه کرده بود و متناسب با ظرفیت‌ها و توانمندی‌های خودمان و برنامه استراتژیک اولویت‌بندی کردیم که راه‌اندازی روش‌های جدید آزمایشگاهی و روش‌های تشخیص مولکولی و ژنتیک در تشخیص بیماری‌های سیستم ایمنی قبل و بعد از تولد و بیماری‌های آسم و آلرژی، تأسیس بانک‌های تخصصی بیولوژیک برای نگهداری DNA، نمونه‌های بیولوژیک بیماران نقص ایمنی اولیه، آسم و آلرژی و ایجاد مرکز پذیره‌نویسی برای یافتن اهداکننده مناسب و مطالعه و همکاری در پیوند سلول‌های بنیادی، ژن تراپی، سل تراپی جزو اولویت‌های مهم و جدی ما در حال و آینده است.
وی اسلاید سیاست مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی را نمایش داد و گفت: درست است که اینجا مرکز تحقیقات است اما به هیچ وجه مرکزی فقط برای تولید مقاله و ارتقا نیست، علم برای علم نیست، پژوهش اساس است زیرا که براساس نتایج پژوهش است که ما می‌توانیم در دوره‌های PhD و غیره آموزش‌ها بدهیم و به‌روز باشیم، چون براساس آن می‌توانیم بهترین درمان به‌روز را ارائه دهیم، باید اساس هر کاری در کشور نه‌تنها بهداشت و آموزش عالی، بلکه اقتصاد و سیاست نیز پژوهش باشد، سرشت انسان این است که همیشه فکر و نوآوری کند و نگاه به آینده داشته و بتواند برای کشور برنامه‌ریزی راهبردی داشته باشد، در مرکز تحقیقات ما هم همین‌طور است.
سپس وی سیاست‌های مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی برای اجرای همزمان جنبه‌های مختلف آموزشی، پژوهشی و خدمات به بیماران در قالب طرح‌های تحقیقاتی بیان و نمونه‌هایی از آن را ازجمله: روش‌های تشخیص ژنتیک بیماری‌های نقص ایمنی اولیه(سال 85)، تشکیل کمیته پیوند (سال 86)، تشخیص قبل از تولد بیماری‌های نقص ایمنی اولیه (سال 88)، راه‌اندازی غربالگری نوزادان برای تشخیص بیماری‌های نقص ایمنی اولیه در بدو تولد (سال 93)، ژن‌درمانی (سال 94)، جمع‌آوری نمونه DNA و سلول و سرم در بیوبانک مرکز، ورود این یافته‌ها در واحد ثبت اطلاعات در بانک بیماران نقص ایمنی اولیه ( برای تشخیص، پژوهش و آموزش‌های لازم)، ورود به شبکه HLA Typing برای تعیین دهنده مناسب (سال 94) نام برد.

استاد پیشکسوت دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه گفت: ثمره این موارد در 5 سال اخیر، 31 طرح، 32 مقاله، 4 طرح بین‌المللی مشترک، 12 تفاهم‌نامه بین‌المللی، برگزاری 2 کنفرانس بین‌المللی مرتبط و همکاری در برگزاری 2 کنگره، ارائه پمفلت های آموزشی، صدور کارت مخصوص بیماران و 4 پایان‌نامه مرتبط بوده است، این نشان می‌دهد که ما می‌توانیم به همه اهدافمان آموزش، پژوهش، مقاله، پایان‌نامه و درمان در سطوح تخصصی نائل شویم.
وی گفت: همچنین مرکز تحقیقات به‌عنوان یکی از مراکز پذیره‌نویسی اهداکنندگان سلول‌های بنیادی است و این مرکز می‌تواند در سطح ملی و بین‌المللی جستجو و دهنده مناسب را پیدا کند.
او در ادامه سرمایه اصلی مرکز تحقیقات را نیرو و منابع انسانی جوان، خوش‌فکر و مستعد دانست و از دیگر فعالیت‌های مرکز فوق تهیه داروی G-CSF (که داروی گرانی برای بیماران مبتلا به نوتروپنی شدید مادرزادی است)، اجرای طرح‌های تحقیقاتی در زمینه اپی ژنتیک، مطالعه ملی شیوع آسم، انجام طرح شایع‌ترین حساسیت‌ها به آلرژی‌ها (با همکاری یکی از مراکز تحقیقاتی در کشور ایتالیا) معرفی کرد و گفت: این مرکز تاکنون 25 تفاهم‌نامه بین‌المللی، 15 طرح بین‌المللی و 140 پایان‌نامه آموزشی داشته است و هر روز در درمانگاه‌های مرکز (درمانگاه بالینی، ژنتیک و HLA matching) بیمار ویزیت می‌شود.
دکتر معین بیان کرد: هم‌اکنون، 9 آزمایشگاه با نام‌های: بررسی ایمنی همورال، تشخیص ژنتیک بیماری‌های نقص ایمنی بعد و قبل از تولد، بررسی ایمنی سلولی، تشخیص بیماری‌های آلرژی‌زا، میکروسکوپ‌های تخصصی، آزمایشگاه تعیین HLA بیماران و اهداکنندگان سلول‌های بنیادی، ایمونوژنتیک، بیماری‌های خود ایمنی و قارچ‌شناسی وجود دارد که هر کدام مسئول جداگانه‌ای دارد و گفت: خانم دکتر پورپاک، معاون مرکز با کمک دکتر فضل الهی، عضو هیئت‌علمی مرکز، بر همه این آزمایشگاه‌ها و فعالیت‌ها نظارت دارند.
 وی همچنین به کتاب‌ها و بروشورها و پمفلت های آموزشی، مرکز ازجمله: کتاب آسم ویرایش اول و دوم و کتاب آلرژی که به‌تازگی به چاپ رسیده اشاره کرد، همچین گفت: برای بیماران کارت‌هایی صادر شده است تا در شرایط اورژانس ارائه کنند و پزشک بتواند به بیماران (که اغلب از نوع نادر هستند)، کمک کنند.
سپس او به چاپ مجله دو ماهانه آلرژی، آسم و ایمونولوژی اشاره و اضافه کرد که کرسی یونسکو در آموزش سلامت در این مرکز واقع شده است که تاکنون ده همایش سلامت روان و رسانه را (به علت اینکه اولین اولویت این کرسی سلامت روان است ) برگزار کرده است.
 او ادامه داد: هم اکنون این مرکز 6 عضو هیئت‌علمی و 7 پژوهشگر PhD و 31 کارشناس و پژوهشگر دارد که عمده آنها بهترین پزشکان عمومی، کارشناسان و کارشناسان ارشد هستند که مرکز را انتخاب می‌کنند و بعد از اینکه طرحشان را تمام کردند با دست پر از این مرکز خارج می شوند.
وی به برنامه و پروژه های سه سال آینده این مرکز اشاره کرد ازجمله: برگزاری سومین همایش التهاب در قالب چهارمین همایش بین‌المللی ایمونولوژی، آسم و آلرژی، اجرای فاز 2 و 3 راه‌اندازی تست غربالگری Krec - Trec در کشور، تأسیس شرکت دانش بنیان، اجرای فاز 1 طرح ژن تراپی SCID، تأسیس برنامه ارائه آمار روزانه گرده های آلرژی‌زا در مناطق مختلف تهران و در ادامه گسترش بانک های ثبت اطلاعات بیماران، طرح کشوری آسم، تشکیل شبکه فوق تخصصی ایمونولوژی آلرژی بالینی، شبکه ملی-بین‌المللی مراکز پژوهشی، ایمونولوژی و آلرژی، گسترش توریسم پزشکی و پذیرش بیماران از کشورهای منطقه.
دکتر معین در پایان گفت: از خانواده عزیز مرکز تحقیقات، بیمارستان مرکز طبی کودکان، دانشگاه علوم پزشکی تهران و هم از جامعه ایمونولوژیست و آلرژیست کشور که به نوعی مستقیم و غیر مستفیم در این فعالیت‌ها مشارکت داشتند، سپاسگزارم.

هیچ وقت سعی نکرد نفر اول باشد
سپس دکتر شاهین آخوندزاده، معاون پژوهشی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران به سخنرانی پرداخت، او در ابتدا گفت: خیلی خوشحالم که در این مراسم حضور دارم، من سعی کردم که رشد علمی ایران را در قالب چند اسلاید نشان بدم به خصوص بعد از جنگ تحمیلی زیرا که بخش زیادی از این رشد مرهون سیاست گذاریهای استاد دکتر مصطفی معین است که در کابینه مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی آغاز کردند و آنچه که الان می بینیم سیاست گذاریهای است که پس از جنگ تحمیلی در حقیقت در آموزش عالی ما انجام گرفته است.

او ادامه داد: در دوران دوران وزرات جناب آقای دکتر معین رشد بسیار قابل توجهی داریم، در سال 1988 و پس از جنگ وضع بسیار اسف بار بود، سیاستهای مختلفی بود در کابینه آیت الله رفسنجانی و وزارت دکتر مصطفی معین ازجمله توسعه تحصیلات تکمیلی منطقی و معقول، درست کردن زیر ساخت های پژوهشی، افزایش سهم پژوهش از GDP (تولید ناخالص داخلی) به نیم درصد، بورس شدن تعداد زیادی افراد تازه فارغ التحصیل و اعزام به خارج از کشور که این افراد بعد از برگشت موج علمی ایران را شروع کردند.

دکتر آخوند زاده گفت: در سال 2020، 72 هزار مقاله در کل کشور در زمینه پزشکی و غیر پزشکی تولید شده است، رتبه از 42 در اول انقلاب به 15 و به کشور اول منطقه رسیدیم که با بودجه ناچیز بسیار پر افتخار است، در تعداد استنادات هم رتبه 15 جهانی و رتبه اول منطفه را داریم، در علوم پزشکی رتبه 17 و دوم منطقه است، در استنادات علوم پزشکی رتبه 21 جهانی و دوم منطقه هستیم.
وی ادامه داد: در بحث ایمونولوژی در کشورهای مطرح دنیا ایران رتبه 19 دنیا را از نظر تعدا مقاله دارد که رتبه خوبی است، تفاوت ایمونولوژی با پزشکی کاملا بالینی این است که برای ایمونولوژی باید پول خرج شود، الان پایان‌نامه ایمونولوژی دکترای زیر 100 میلیون قابل اجرا نیست، وقتی نگاه می کنیم در استنادات رتبه علوم پایه 30 است که نشان می‌دهد که در علوم پایه اگر پول خرج نکنیم به تدریج کیفیت افت پیدا کرده و تعداد مقالات هم کاهش پیدا می‌کند.
 او گفت: اگرچه در منطقه از نظر تعداد مقاله در حوزه ایمونولوژی اول هستیم، اما با نادیده گرفتن علوم پایه به تدریج جایگاهمان را در تعداد مقاله از دست خواهیم داد، از نظر استنادات رتبه سوم هستیم که این نشان می‌دهد پول مناسبی در این زمینه خرج نکرده ایم.
معاون پژوهش دانشکده پزشکی گفت: در خصوص مجله آسم، آلرژی و ایمونولوژی به ریاست دکتر معین، باید بگویم وقتی این مجله شروع به کار کرد، کشور با مجله و مدیریت مجله علمی آشنا نبود و خود این مجله یک سبک برای کشور ایجاد کرد، جایگاه این مجله در بانک اطلاعاتی COUPOS S، 137 است و تعداد ارجاعات و غیره برای مجله ای در کشوری مثل ایران با محدودیتهای خودش رتبه خوبی است، یکی از ویژگی های این مجله این است که مجله ای نبوده که اعضای مرکز بخواهند با آن رشد کنند، کمترین مقالاتش برای اعضای مرکزش بوده و برای ارتقا اعضای مرکز یا بیمارستان مرکز طبی کودکان نبوده و وجه ملی و بین‌المللی خود را حفظ کرده است.
 او ادامه داد: با حمایت بیشتر می‌توانیم کیفیت این مجله را افزایش دهیم و می‌تواند با جایگاهی که دارد در آینده به صورت ماهانه منتشر شود، اگر با همه این مواردی ذکر کردم اسمی از دکتر معین نبریم، به علم ظلم کردم، من در محضر استاد نمی توانم خیلی از مسائل را بگویم اما برای دوستانی که در اینجا حضور دارند و آنهایی که به صورت غیر حضوری این برنامه را می بیند می خواهم چند تا از ویژگی های دکتر معین را ذکر کنم.
معاون پژوهشی دانشکده پزشکی گفت: برخلاف بسیاری از مراکز تحقیقات ما که رئیس مرکز چهره مهم High-Profile() بوده و دیگر اعضا در سایه، در مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی دقیقاً برعکس بوده است، او همیشه سعی کرده جوانان رشد کنند و هیچ وقت سعی نکرده نفر اول باشد، این یک ویژگی است که باید به بقیه درس بدهد، دیگری علم مبتنی بر اخلاق است، یعنی وقتی هدف شما اخلاق باشد و می خواهید پیشرفت علم خود را مبتنی بر اخلاق بگذاری، سرعتت از خیلی جاهای دیگر کمتر می‌شود، اما این علم علمی اصیل است که از ویژگیهای دکتر معین است.
او بیان کرد: من می توانم این را شهادت بدهم که این مرکز از هیچ رانتی که آقای دکتر معین به واسطه اسمش می توانسته استفاده بکند، استفاده نکرده است، همیشه کمترین بودجه را داشته و در مضیقه بوده است، همیشه به دلایل نداشتن بودجه برخی طرحهایش نتوانسته به اجرا برسد، در صورتی که این مرکز می توانسته با استفاده از رانت های مختلف سیاسی اجتماعی، هم اکنون یک مرکز در سطح خاورمیانه باشد که نشد، این هم درسی است برای من و امثال من، این ویژگی را فقط در بخش علمی آقای دکتر معین نمی بینیم، آقای دکتر معین به‌عنوان یک سیاستمدار، باز سیاست مبتنی بر اخلاق را به ما نشان داده و اگر من بخواهم یک ویژگی دیگر بگویم و بحث را خاتمه بدهم این است که دکتر معین حرف اول و آخرش منافع ملی بود و هیچ وقت منافع ملی را نادیده نگرفت و این درسی برای سیاستمداران ما است و ان شاءالله سایه استاد دکتر معین و امثال دکتر معین که نادرند در جامعه بر سر جامعه عملی، 120 سال باقی بماند.
سپس قسمت دوم کلیپ فعالیت‌های مرکز پخش شد و در ادامه مراسم نکوداشت مقام استاد دکتر معین برگزار شد.